Το ΣτΕ έθεσε ως αρχή ότι ο προσδιορισμός της φορολογητέας αξίας του δικαιώματος υψούν πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα νομικά και πραγματικά δεδομένα του χρόνου επαγωγής της κληρονομίας και όχι ενδεχόμενες μελλοντικές εξελίξεις.
Σημαντική απόφαση με φορολογικό και ερμηνευτικό ενδιαφέρον εξέδωσε το Συμβούλιο της Επικρατείας, ανατρέποντας προηγούμενες κρίσεις της ΔΕΔ και του Διοικητικού Εφετείου σχετικά με τη φορολόγηση του δικαιώματος υψούν στο πλαίσιο κληρονομικής διαδοχής.
Συγκεκριμένα, ο φορολογικός έλεγχος είχε καταλογίσει φόρο κληρονομίας στη φορολογούμενη, υπολογίζοντας τη φορολογητέα αξία του δικαιώματος υψούν με αντικειμενικά κριτήρια. Η φορολογούμενη αμφισβήτησε την προσέγγιση αυτή, υποστηρίζοντας ότι το εν λόγω δικαίωμα αποτελεί περιουσιακό στοιχείο που υπόκειται σε φόρο κληρονομίας μόνο εφόσον διαθέτει πραγματική και όχι υποθετική οικονομική αξία κατά τον χρόνο επαγωγής της κληρονομίας.
Παρά την απόρριψη των ισχυρισμών της από τη ΔΕΔ και το Διοικητικό Εφετείο, το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε διαφορετικά, τονίζοντας ότι η φορολογητέα αξία του δικαιώματος υψούν δεν μπορεί να στηρίζεται σε μελλοντικές ή ενδεχόμενες προϋποθέσεις, αλλά πρέπει να αντανακλά την πραγματική αύξηση της φοροδοτικής ικανότητας του κληρονόμου, όπως αυτή υφίσταται κατά τον κρίσιμο χρόνο του θανάτου του κληρονομουμένου.
Με βάση την απόφαση, το ΣτΕ έθεσε ως αρχή ότι ο προσδιορισμός της φορολογητέας αξίας του δικαιώματος υψούν πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα νομικά και πραγματικά δεδομένα του χρόνου επαγωγής της κληρονομίας και όχι ενδεχόμενες μελλοντικές εξελίξεις. Η απόφαση αυτή αναμένεται να επηρεάσει σημαντικά τη φορολογική μεταχείριση αντίστοιχων περιουσιακών στοιχείων σε μελλοντικές υποθέσεις.
Παράδειγμα
Ένας κληρονόμος αποκτά, μετά τον θάνατο του πατέρα του, το δικαίωμα υψούν σε ένα αδόμητο οικόπεδο. Ο φορολογικός έλεγχος του υπολογίζει φόρο κληρονομίας με βάση την «δυνατότητα μελλοντικής δόμησης» σε πλήρη εκμετάλλευση, ακόμη και αν στην περιοχή ισχύει προσωρινή αναστολή οικοδομικών αδειών. Σύμφωνα με την απόφαση του ΣτΕ, ο φόρος δεν μπορεί να υπολογιστεί βάσει αυτής της δυνητικής αξίας. Αν δεν υπάρχει πραγματική και άμεση δυνατότητα εκμετάλλευσης κατά τον χρόνο θανάτου, τότε η φορολογητέα αξία είναι μειωμένη ή ακόμα και μηδενική.
