Η μελέτη του ΚΕΦίΜ βασίστηκε στη σύνθετη ανάλυση τριών διεθνώς αναγνωρισμένων δεικτών.
Την επιτακτική ανάγκη ενίσχυσης των θεσμών και της προστασίας των ατομικών ελευθεριών στη χώρα μας, επισημαίνει το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦίΜ) στο νέο κείμενο πολιτικής που έδωσε στη δημοσιότητα.
Όπως τονίζει το Κέντρο, η αδυναμία ενίσχυσης των θεμελίων της φιλελεύθερης δημοκρατίας θα έχει ως συνέπεια την περαιτέρω ενίσχυση δυνάμεων που αμφισβητούν ευθέως τα δημοκρατικά κεκτημένα.
Η μελέτη του ΚΕΦίΜ βασίστηκε στη σύνθετη ανάλυση τριών διεθνώς αναγνωρισμένων δεικτών: του Δείκτη Ατομικής Ελευθερίας των Cato Institute και Fraser Institute (με δεδομένα για το 2022), του Δείκτη Φιλελεύθερης Δημοκρατίας V-Dem του Πανεπιστημίου του Gothenburg (με δεδομένα για το 2024), και του Δείκτη Δημοκρατίας του Economist Intelligence Unit (με δεδομένα επίσης για το 2024).
Από την ανάλυση του δείκτη ατομικής ελευθερίας, διαπιστώνεται σταθερά χαμηλή επίδοση της Ελλάδας στο πεδίο της νομοκρατίας, ενώ παρατηρείται αισθητή επιδείνωση στον τομέα της ελευθερίας της έκφρασης και της πληροφόρησης. Θετικά καταγράφονται οι δείκτες ελευθερίας μετακίνησης και προστασίας της ασφάλειας.
Στον δείκτη φιλελεύθερης δημοκρατίας, η Ελλάδα καταλαμβάνει για το 2024 την 49η θέση μεταξύ 179 χωρών, ενώ από το 2022 δεν συγκαταλέγεται πλέον στις φιλελεύθερες αλλά στις εκλογικές δημοκρατίες. Η κατάταξη αυτή συνοδεύεται από διαρκή και επιδεινούμενη υποχώρηση των δεικτών που αφορούν τον θεσμικό έλεγχο από τη Δικαιοσύνη και το Κοινοβούλιο στις κυβερνητικές εξουσίες, με τις καλύτερες επιδόσεις να εντοπίζονται στις διαδικασίες διεξαγωγής εκλογών.
Αντίστοιχη είναι η εικόνα στον δείκτη δημοκρατίας του Economist Intelligence Unit. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 25η θέση μεταξύ 167 χωρών, ανήκοντας μεν στις «πλήρεις δημοκρατίες», ωστόσο καταλαμβάνει την τελευταία θέση αυτής της κατηγορίας.
Παρά τη σταθερότητα της συνολικής βαθμολογίας, η χώρα χάνει πέντε θέσεις σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Ανησυχητική θεωρείται η πτώση του επιμέρους δείκτη λειτουργίας της κυβέρνησης, ο οποίος συνδέεται με την αποτελεσματικότητα των θεσμικών αντιβάρων, ενώ υψηλή παραμένει η αξιολόγηση των εκλογικών διαδικασιών, ξεπερνώντας τον μέσο όρο των κρατών-μελών της Ε.Ε. για τα έτη 2023 και 2024.
Το κοινό νήμα που διατρέχει τις τρεις επιμέρους αναλύσεις, παρά τις μεθοδολογικές διαφορές, είναι η εντοπισμένη αδυναμία στον φιλελεύθερο ελεγκτικό πυλώνα του κράτους. Πρόκειται για τον πυλώνα που εξασφαλίζει την ισορροπία μεταξύ των εξουσιών και την αποτελεσματική λειτουργία του κράτους δικαίου.
Ο γενικός διευθυντής του ΚΕΦίΜ, Νίκος Ρώμπαπας, σχολιάζοντας τα πορίσματα της μελέτης, ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η φιλελεύθερη δημοκρατία δέχεται σήμερα ασφυκτικές πιέσεις παγκοσμίως. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο και, όπως δείχνει η μελέτη του ΚΕΦίΜ, πιεστικό για την Ελλάδα: Αν δεν δράσουμε άμεσα, θωρακίζοντας αποτελεσματικότερα τις ατομικές ελευθερίες και τη λειτουργία των θεσμών, τότε η επιρροή όσων αμφισβητούν ανοιχτά τα κεκτημένα της φιλελεύθερης δημοκρατίας θα συνεχίσει να ενισχύεται επικίνδυνα στη χώρα μας».
