Σημαντικές αλλαγές προς το καλύτερο αναμένονται το επόμενο χρονικό διάστημα για τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα, καθώς υπάρχει κεντρική ευρωπαϊκή οδηγία, σύμφωνα με την οποία, θα καθίστανται υποχρεωτικές οι συλλογικές συμβάσεις μέσω συλλογικών διαπραγματεύσεων.
Στόχος είναι να υπάρξουν καλύτερες αμοιβές και συνθήκες εργασίας, αν και η οδηγία δεν δίνει σαφή οδικό χάρτη για την επίτευξη του στόχου. Η εν λόγω οδηγία θα καταστεί υποχρεωτική και για την Ελλάδα και η κυβέρνηση θα νομοθετήσει προς αυτή την κατεύθυνση το αργότερο μέχρι το τέλος του έτους.
Με βάση την οδηγία, η κυβέρνηση έχει περιθώριο έως τον ερχόμενο Οκτώβριο για να ενσωματώσει στην ελληνική νομοθεσία τη σχετική ευρωπαϊκή ντιρεκτίβα για επαρκείς κατώτατους μισθούς. Η συγκεκριμένη οδηγία επιτάσσει τα κράτη-μέλη να καλύπτουν τουλάχιστον το 80% των εργαζομένων τους με συλλογικές συμβάσεις εργασίας που θα προσδιορίζουν το ύψος των αμοιβών.
Είναι αξιοσημείωτο ότι το ποσοστό των εργαζομένων στην Ελλάδα που καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις είναι χαμηλότερο από το 30%. Αξίζει να σημειωθεί ότι ήδη στο Υπουργείο Εργασίας έχει συσταθεί Επιτροπή που μελετά τη διαδικασία υιοθέτησης της οδηγίας, με στόχο την προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων για τον καθορισμό των μισθών, την προώθηση επαρκών επιπέδων νόμιμων κατώτατων μισθών και τη βελτίωση της πραγματικής πρόσβασης όλων των εργαζομένων στην προστασία με τη μορφή κατώτατου μισθού.
Στόχος καλυφθεί το 80% των εργαζομένων
Η ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και του κοινωνικού διαλόγου και η κάλυψη του 80% των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις είναι ένα από τα βασικά αιτήματα της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (ΣΕΣ), το οποίο περιέχεται στο μανιφέστο της οργάνωσης ενόψει των ευρωεκλογών.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα σε δίκαιους μισθούς που να επιτρέπουν ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Επίσης, οι εργαζόμενοι και οι εκπρόσωποί τους έχουν δικαίωμα έγκαιρης ενημέρωσης και διαβούλευσης για ζητήματα που τους αφορούν.
Στο πλαίσιο αυτό, στόχος της οδηγίας είναι να ωθήσει τα κράτη-μέλη με νόμιμους κατώτατους μισθούς να θεσπίσουν ένα πλαίσιο για τον καθορισμό και την επικαιροποίηση αυτών των κατώτατων μισθών σύμφωνα με ένα σύνολο σαφών κριτηρίων. Ο κατώτατος μισθός θα επικαιροποιείται τουλάχιστον ανά διετία (ή το αργότερο ανά τετραετία για τις χώρες που χρησιμοποιούν μηχανισμό αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής).
Ωστόσο, η οδηγία δεν προβλέπει συγκεκριμένο επίπεδο κατώτατου μισθού που πρέπει να επιτύχουν τα κράτη-μέλη.
Στο θέμα της ενίσχυσης των συλλογικών διαπραγματεύσεων, η Ε.Ε. εκτιμά πως είναι ένας τρόπος να καταπολεμηθεί η φτώχεια των εργαζομένων και να βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας.
Οι χώρες που θα υιοθετήσουν την οδηγία θα πρέπει να καταρτίσουν ένα σχέδιο με σαφές χρονοδιάγραμμα και συγκεκριμένα μέτρα για τη σταδιακή αύξηση του ποσοστού κάλυψης των εργαζομένων από συλλογικές διαπραγματεύσεις.
Τι ισχύει στην Ελλάδα
Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι η εικόνα στην ελληνική αγορά εργασίας όσον αφορά τους μισθούς είναι εκ διαμέτρου αντίθετη με όσα επιτάσσει η Ευρώπη. Η απόσταση είναι χαώδης. Τα επίσημα στοιχεία που συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν ότι η συντριπτική πλειονότητα των μισθωτών εργαζομένων καλύπτονται μόνο από ατομικές συμβάσεις εργασίας. Επίσης, οι αυξήσεις στις κατώτατες αποδοχές αφορούν ένα μικρό μέρος του συνόλου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το δωδεκάμηνο Ιανουαρίου-Δεκεμβρίου 2023 υπογράφηκαν 209 νέες επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις, οι οποίες αφορούν 137.179 μισθωτούς. Από αυτές, μόνο 59 συμβάσεις προβλέπουν αυξήσεις μισθών, ενώ οι υπόλοιπες δεν περιλαμβάνουν μισθολογικές ρυθμίσεις.
