Αντιμέτωποι με την σκληρή πραγματικότητα ήρθαν την Παρασκευή (14/2) στο Μόναχο οι Ευρωπαίοι ηγέτες και κυρίως ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, καθώς ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, παρουσίασε μία νέα άποψη για το πώς λειτουργεί ο κόσμος κι επιτέθηκε στην Ευρώπη για υποχώρηση σε θέματα Δημοκρατίας. Κανείς δεν περίμενε να ακούσει ότι η Ευρώπη δεν είναι δημοκρατική ούτε ότι θα πρέπει να συνεργαστεί η γερμανική πολιτική ηγεσία με την Ακροδεξιά Εναλλακτική για την Γερμανία, ώστε να λύσουν το μεταναστευτικό.
Του Θοδωρή Γ. Κανέλλου
Περίμεναν όλοι να ακούσουν τα αμερικανικά σχέδια για το πώς θα τελειώσει ο πόλεμος που μαίνεται στην Ουκρανία, μετά την εισβολή της Ρωσίας. Αντί αυτού άκουσαν κατηγορίες για παραπληροφόρηση και για το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου. Άκουσαν ότι η Ευρώπη φοβάται τους πολίτες της. Ήταν μια «πύρινη» ομιλία που προκάλεσε σοκ και δέος στους Ευρωπαίους ηγέτες.
Ο Βανς κατσάδιασε σχεδόν όλους τους συμμάχους των ΗΠΑ – συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας. Το Reuters μετέδωσε ότι στην αίθουσα επικρατούσε «εκκωφαντική σιωπή».
Ήταν τόσο σκληρή η επίθεση του Βανς στο πώς η Ευρώπη αντιλαμβάνεται την Δημοκρατία, που κάποια στιγμή θέλησε να αστειευτεί. Είπε: «Αν η αμερικανική δημοκρατία μπορεί να επιβιώσει 10 χρόνια απέναντι στις επιπλήξεις της Γκρέτα Θούνμπεργκ, εσείς μπορείτε να επιβιώσετε μερικούς μήνες απέναντι Έλον Μασκ». Και στη συνέχεια έκανε μια παύση για το χειροκρότημα. Ήρθε αντιμέτωπος με την απόλυτη, νεκρική, σιωπή.
Δηλαδή τι περίμενε ο Βανς όταν προειδοποιούσε τους Ευρωπαίους ότι στην Ουάσινγκτον «υπάρχει ένας νέος σερίφης στην πόλη»; Τους είπε ξεχάστε όσα ξέρατε μέχρι τώρα.
Ισχυρίστηκε ότι οι “κομισάριοι” της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταστέλλουν την ελευθερία του λόγου, κατηγόρησε την ήπειρο για τη μαζική μετανάστευση και κατηγόρησε τους ηγέτες της ότι υποχωρούν από “ορισμένες από τις πιο θεμελιώδεις αξίες της”.
Φυσικά υπάρχει η άποψη ότι ήταν μια ομιλία για εσωτερική κατανάλωση στις ΗΠΑ. Υπέρ αυτού συνηγορεί και η πλήρης υιοθέτηση της ομιλίας Βανς από τον αρχηγό του Λευκού Οίκου, που ήρθε μερικές ώρες αργότερα. Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι ανησυχεί επειδή απειλείται, όπως ισχυρίστηκε, το «δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης» στην Ευρώπη, επαναλαμβάνοντας τις δηλώσεις που έκανε νωρίτερα στην ομιλία του στο Μόναχο ο αντιπρόεδρός του, Τζ. Ντ. Βανς.
Όταν ρωτήθηκε για αυτήν την ομιλία του Βανς στη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια, ο Τραμπ αποφάνθηκε: «Η Ευρώπη χάνει το υπέροχο δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης» και στη συνέχεια, πρόσθεσε: «Η Ευρώπη έχει σοβαρό μεταναστευτικό πρόβλημα».
Ωστόσο ήταν μια ομιλία που δεν μπορούσε να μείνει αναπάντητη ούτε και έμεινε.
Οι αντιδράσεις
Η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, η Κάγια Κάλλας, είπε ότι ο Αμερικανός αντιπρόεδρος έδειξε πως οι ΗΠΑ προσπαθούν να αρχίσουν μια μάχη” με την Ευρώπη, όπου όμως βρίσκονται ορισμένοι από τους στενότερους συμμάχους των ΗΠΑ.
Ο Μίχαελ Μακφόλ, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Ρωσία, δήλωσε στο Politico ότι οι παρατηρήσεις του Βανς ήταν “προσβλητικές” και “απλώς εμπειρικά δεν είναι αληθινές”.
Ο Ουκρανός βουλευτής, Ολέκσιγι Γκοντσαρένκο, ο οποίος ήταν στην αίθουσα δήλωσε ότι το μόνο πράγμα που μπορεί να ειπωθεί για την ομιλία του αντιπροέδρου των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, είναι «ο πλήρης εξευτελισμός όλων των Ευρωπαίων ηγετών». «Οι άνθρωποι στην αίθουσα είναι σοκαρισμένοι», ανέφερε σε ανάρτησή του στο Χ.
Ο υπουργός Άμυνας της Γερμανίας επέκρινε έντονα τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, για τον ισχυρισμό του ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επιβάλλουν αντιδημοκρατικές πολιτικές και καταστέλλουν τις επικριτικές φωνές. Επίσης, ο Μπόρις Πιστόριους απέρριψε κατηγορηματικά τον ισχυρισμό του Βανς ότι οι ευρωπαϊκές χώρες εγκαταλείπουν τις δημοκρατικές αρχές.
«Οφείλω να απαντήσω στην ομιλία που ακούσαμε νωρίτερα από τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ», δήλωσε ο Σοσιαλδημοκράτης υπουργός προσθέτοντας ότι ενώ οι Ευρωπαίοι δημοκράτες τηρούν σταθερή στάση απέναντι στον ακροδεξιό εξτρεμισμό, παραμένουν πλήρως προσηλωμένοι στα βασικά δικαιώματα και τις ελευθερίες. «Ο Βανς μιλάει για τον εκμηδενισμό της δημοκρατίας και, αν κατάλαβα καλά, συγκρίνει την κατάσταση σε μέρη της Ευρώπης με την κατάσταση σε αυταρχικά καθεστώτα. Κυρίες και κύριοι, αυτό είναι απαράδεκτο», είπε.
Ο πρόεδρος της Γερμανίας, Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ μετά τη συνάντηση που είχε με τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, επέκρινε τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ, κάνοντας λόγο για «κοσμοθεωρία η οποία δεν λαμβάνει υπ’ όψιν τους καθιερωμένους κανόνες και εξέφρασε την ανησυχία του για τη συγκέντρωση εξουσίας μεταξύ των επιχειρηματιών στις ΗΠΑ».
Η νέα κυβέρνηση στις ΗΠΑ «έχει μια διαφορετική κοσμοθεωρία από εμάς, μια κοσμοθεωρία που δεν λαμβάνει υπ’όψιν τους καθιερωμένους κανόνες, τις καθιερωμένες συνεργασίες και την εμπιστοσύνη και σημείωσε: «Η απουσία κανόνων δεν πρέπει να γίνει το πρότυπο για μια νέα τάξη πραγμάτων στον κόσμο».
Ο Ζελένσκι
Ο Βανς συναντήθηκε αργότερα με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο περιθώριο της Διάσκεψης, η οποία κατά τα άλλα επικεντρώθηκε κυρίως στην πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας.
Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ δεσμεύτηκε ότι η Ουάσινγκτον επιδιώκει να εξασφαλίσει μια «διαρκή» ειρήνη. «Θέλουμε να επιτύχουμε μια ανθεκτική, διαρκή ειρήνη, όχι μια ειρήνη που θα φέρει την Ανατολική Ευρώπη σε νέα σύγκρουση μόλις δύο χρόνια αργότερα», είπε ο Βανς μετά την συνάντηση. Είπε ότι έγιναν «καρποφόρες συζητήσεις» με τον Ζελένσκι, κυρίως για το πώς θα μπορούσαν να επιτύχουν αυτόν τον στόχο και ότι θα έχουν περισσότερες συνομιλίες «τις επόμενες ημέρες, εβδομάδες και μήνες».
Ο Ζελένσκι έκανε επίσης λόγο για μια «παραγωγική συζήτηση», λέγοντας ότι η συνάντηση με τον Βανς ήταν «η πρώτη μας συνάντηση, όχι η τελευταία, είμαι σίγουρος».
«Είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε το συντομότερο δυνατό προς μια πραγματική και εγγυημένη ειρήνη», έγραψε ο Ζελένσκι αργότερα στο Χ, προσθέτοντας ότι ένας απεσταλμένος της Ουάσινγκτον θα επισκεφθεί το Κίεβο. Τόνισε ιδιαίτερα ότι χρειάζεται περισσότερη δουλειά για τον σχεδιασμό του τερματισμού του πολέμου. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι λέξεις «καρποφόρα» και «παραγωγική», στην διπλωματική διάλεκτο υποκρύπτουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών.
Νωρίτερα, μιλώντας πριν από την Διάσκεψη, αλλά και κατά την ομιλία του σε αυτή, ο πρόεδρος της Ουκρανίας έβαλε τις δικές του κόκκινες γραμμές απέναντι στις κινήσεις Πούτιν και Τραμπ. δήλωσε ότι η Ευρώπη θα συσπειρωθεί γύρω από την Ουκρανία για τους δικούς της λόγους εθνικής ασφάλειας. Η Διάσκεψη για την Ασφάλεια στο Μόναχο γίνεται ενώ οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις φοβούνται μήπως καμφθεί η αμερικανική δέσμευση στην ασφάλεια της Γηραιάς Ηπείρου και της Ουκρανίας.
Ο Ζελένσκι επέμεινε ότι δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία. Αργότερα ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Ντέιβιντ Λάμι, δήλωσε ότι ο ίδιος και ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς συμφώνησαν πως ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι πρέπει να συμμετάσχει σε οποιεσδήποτε ειρηνευτικές συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία.
Ο Ουκρανός πρόεδρος δήλωσε ότι ο μόνος Ρώσος αξιωματούχος με τον οποίο είναι έτοιμος να συνομιλήσει είναι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, και είπε ότι θα το κάνει αυτό μόνο όταν η Ουκρανία θα κατέληγε σε ένα κοινό σχέδιο με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και τους Ευρωπαίους ηγέτες. Είπε επίσης ότι η Ουκρανία θα χρειαστεί να διπλασιάσει το μέγεθος του στρατού της σε 1,5 εκατομμύριο ανθρώπινο δυναμικό αν δεν ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Η συνάντηση Ζελένσκι – Βανς αναμένονταν με μεγάλο ενδιαφέρον από τη διεθνή κοινότητα, μετά το σοκ που προκάλεσε η τηλεφωνική επικοινωνία του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στις αρχές της εβδομάδας και η συμφωνία τους να συναντηθούν στο Ριάντ. Αυτή η συνάντηση ήταν και ο λόγος για τον οποίον ο Ζελένσκι επανέλαβε την Παρασκευή στο Μόναχο ότι απαιτούνται εγγυήσεις ασφαλείας από τους Ευρωπαίους και τους Αμερικάνους, για μια διαρκή ειρήνη.
Το επιμύθιο
Η ουσία είναι ότι μετά την ομιλία του Βανς, επιβεβαιώθηκε το ψυχροπολεμικό κλίμα ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Στην πραγματικότητα οι Ευρωπαίοι έπρεπε να το περιμένουν. Ο Βανς εκπροσωπεί τα νέα δεδομένα που θέλει να φέρει στον κόσμο όλο, ο νεοεκλεγείς Ρεπουμπλικανός πρόεδρος Ντόνλαντ Τραμπ. Έχει συγκεκριμένη άποψη για το πώς κινείται η αγορά και θεωρεί ότι έτσι πρέπει να κινείται και η πολιτική.
Η ομιλία του Βανς εστίασε σε θέματα πολιτιστικού πολέμου και σε βασικά θέματα της εκστρατείας του Τραμπ για την προεδρία των ΗΠΑ. Καμία σχέση με τις συνήθεις συζητήσεις για την ασφάλεια και την άμυνα στην ετήσια Διάσκεψη για την Ασφάλεια.
Στην πραγματικότητα η ομιλία του αντιπροέδρου των ΗΠΑ, έδειξε πόσο μεγάλο μπορεί να γίνει το χάσμα των κοσμοθεωριών όπως είπε ο Γερμανός πρόεδρος, ανάμεσα σε Ευρώπη και Αμερική. Η διαφορά ανάμεσα στην ποιότητα και στην ποσότητα σε πολλές εκφάνσεις της ζωής. Από τους κινητήρες αυτοκινήτων ως την γεωπολιτική.
