Μόλις τέσσερα χιλιόμετρα βόρεια από την πόλη της Μυτιλήνης, σε ένα λόφο πάνω στον αμαξιτό δρόμο προς το χωριό Μόρια, βρίσκεται ένα από τα πιο εντυπωσιακά και ταυτόχρονα άγνωστα αρχαία μνημεία. Το λατομείο μαρμάρου που από τους ελληνιστικούς μέχρι τους χρόνους της ύστερης αρχαιότητας τροφοδοτούσε με γκρίζα μάρμαρα την κατασκευή πολλών μνημείων της αρχαίας Μυτιλήνης, όπως για παράδειγμα, το Αρχαίο Θέατρο της πόλης και το Ρωμαϊκό Υδραγωγείο. Αλλά και σε πολλές περιοχές της επικράτειας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, από την ίδια τη Ρώμη έως και τη Μικρασιατική Πέργαμο. Επίσης, αναφέρεται ότι έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως για την κατασκευή αγαλμάτων, όπως της Αφροδίτης του Καπιτωλίου, της Giulia Pia που βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο του Βατικανού και άλλων. Το μάρμαρο ήταν γνωστό και ως «Λέσβιος Λίθος» ή στα χρόνια των Ρωμαίων ως «Marmor Lesbium».
«Όπως φαίνεται σε σχετικό χάρτη περιοχών της Μεσογείου, που δημοσιοποιήθηκε από τον καθηγητή Lorenzo Lazzarini το 2002, το πέτρωμα της Μόριας μεταφέρθηκε και χρησιμοποιήθηκε σε πάρα πολλά μνημεία όχι μόνο της Ρώμης και άλλων πόλεων της Ιταλίας, αλλά και σε όλη την επικράτεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, δηλαδή σχεδόν σε όλο τον κόσμο εκείνης της εποχής» αναφέρει σε παλιότερο δημοσίευμα της η Μυρσίνη Βαρτή-Ματαράνγκα γεωλόγος, πρώην ερευνήτρια στο ΙΓΜΕ και μέλος του Ελληνικού Τμήματος της ICOMOS.
Το αρχαίο λατομείο μαρμάρου της Μόριας, εύκολα επισκέψιμο, περιλαμβάνει εννέα βασικές εξορυκτικές κοιλότητες και πολλές μικρότερες στην περιφέρεια και καταλαμβάνει έκταση μήκους 200 μέτρων, πλάτους 120 μέτρων και βάθους σε ορισμένα σημεία 30 μέτρων.
Για την εξόρυξη του υλικού, όπως στα περισσότερα αρχαία λατομεία, άνοιγαν πάνω στο πέτρωμα τομές με κλιμακωτή διάταξη. Μάλιστα τα ίχνη των εργαλείων και της τεχνικής λατόμευσης πάνω στα πετρώματα, είναι εμφανή στις επιφάνειες των μαρμάρινων όγκων. Μέσα σε αυτές τις τομές κατασκεύαζαν σφηνοειδείς τρύπες για την τοποθέτηση ξύλινων σφηνών, με τις οποίες επιτυγχανόταν η απόσπαση παραλληλεπίπεδων ογκόλιθων. Τα ίχνη των εργαλείων στα τοιχώματα των λάκκων σχηματίζουν το μοτίβο της ιχθυάκανθας, ή ψαροκόκαλο, χαρακτηριστικό των λατομείων των ρωμαϊκών χρόνων.
Για την εξόρυξη του υλικού, όπως στα περισσότερα αρχαία λατομεία, άνοιγαν πάνω στο πέτρωμα τομές με κλιμακωτή διάταξη. Μάλιστα τα ίχνη των εργαλείων και της τεχνικής λατόμευσης πάνω στα πετρώματα, είναι εμφανή στις επιφάνειες των μαρμάρινων όγκων. Μέσα σε αυτές τις τομές κατασκεύαζαν σφηνοειδείς τρύπες για την τοποθέτηση ξύλινων σφηνών, με τις οποίες επιτυγχανόταν η απόσπαση παραλληλεπίπεδων ογκόλιθων. Τα ίχνη των εργαλείων στα τοιχώματα των λάκκων σχηματίζουν το μοτίβο της ιχθυάκανθας, ή ψαροκόκαλο, χαρακτηριστικό των λατομείων των ρωμαϊκών χρόνων.
