Με την αγορά «παγωμένη» εδώ και μήνες, η κυβέρνηση επιχειρεί να επαναφέρει τη σταθερότητα μέσω των ρυθμίσεων του νέου ΝΟΚ.
Κρίσιμο ορόσημο για την οικοδομική δραστηριότητα θεωρείται η 12η Μαΐου, ήτοι η ημερομηνία κατάθεσης στη Βουλή της πολυαναμενόμενης τροπολογίας του υπουργείου Περιβάλλοντος για τη «θεραπεία» των συνεπειών που προκάλεσε η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία κατήργησε τα μπόνους του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ). Με την αγορά «παγωμένη» εδώ και μήνες, η κυβέρνηση επιχειρεί να επαναφέρει τη σταθερότητα μέσω των νέων ρυθμίσεων, που θα προστατεύουν όσους ξεκίνησαν εργασίες πριν τις 11 Δεκεμβρίου 2024 και θα εισάγουν για πρώτη φορά το «περιβαλλοντικό ισοδύναμο» ως μέτρο αντιστάθμισης.
Το Dnew.gr παραθέτει μια σειρά από ερωτήσεις – απαντήσεις για την τρέχουσα κατάσταση και πως θα αντιμετωπισθεί η απόφαση του ΣτΕ για τα μπόνους του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού.
1. Τι ακριβώς ακυρώθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ);
Το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικές τις ευνοϊκές ρυθμίσεις του ΝΟΚ που προέβλεπαν μπόνους δόμησης, δηλαδή επιπλέον τετραγωνικά (όπως σοφίτες, πατάρια, πισίνες κ.ά.) που δεν προσμετρούνταν στον συντελεστή δόμησης. Αυτό σημαίνει ότι αυτά τα «δώρα» δεν μπορούν πλέον να χρησιμοποιούνται χωρίς πρόβλεψη στον πολεοδομικό σχεδιασμό.
2. Ποιοι μπορούν να συνεχίσουν να χτίζουν με τα μπόνους του ΝΟΚ;
Όσοι είχαν εκδώσει οικοδομική άδεια και είχαν ξεκινήσει εργασίες (π.χ. εκσκαφές) έως τις 11 Δεκεμβρίου 2024, προστατεύονται πλήρως και μπορούν να προχωρήσουν κανονικά. Δεν κινδυνεύουν με ακύρωση της άδειάς τους.
3. Τι γίνεται με τις άδειες που εκδόθηκαν αλλά δεν ξεκίνησαν τα έργα έως τις 11/12/2024;
Αυτές οι άδειες πρέπει να αναθεωρηθούν ώστε να αφαιρεθούν τα επιπλέον τετραγωνικά που δόθηκαν με τα μπόνους του ΝΟΚ. Οι ιδιοκτήτες θα λάβουν επιστροφή φόρων, παραβόλων και εισφορών που είχαν πληρώσει γι’ αυτά τα τετραγωνικά.
4. Τι είναι το περιβαλλοντικό ισοδύναμο που θεσπίζεται με τη νέα τροπολογία;
Είναι ένα οικονομικό και πολεοδομικό μέτρο που λειτουργεί ως αντιστάθμισμα για την επιβάρυνση που προκαλεί μια οικοδομή όταν έχει χτιστεί με τα μπόνους του ΝΟΚ. Αντί να κατεδαφιστούν τα επιπλέον τετραγωνικά, θα πληρώνεται ένα τέλος, τα έσοδα του οποίου θα χρησιμοποιούνται για έργα περιβαλλοντικής αποκατάστασης και αστικής ανάπλασης στην περιοχή.
5. Ποιοι θα πληρώσουν περιβαλλοντικό ισοδύναμο;
Όσοι έχουν άδειες που προσβλήθηκαν στα δικαστήρια και τα έργα τους έχουν παγώσει, καθώς και όσοι έχουν εμπλακεί σε χρηματοδοτικά εργαλεία (π.χ. ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης) με άδειες που περιλαμβάνουν μπόνους. Το αντίτιμο θα εξαρτάται από τα τετραγωνικά που έχουν προστεθεί.
6. Τι προβλέπεται για τα έργα στρατηγικής σημασίας, όπως το Ελληνικό;
Έργα που εντάσσονται σε ειδικά εργαλεία (ΕΣΧΑΣΕ, ΕΣΧΑΔΑ) και διατηρητέα κτίρια εξαιρούνται από τις περικοπές και διατηρούν τα μπόνους του ΝΟΚ, καθώς κρίνονται εξατομικευμένα και όχι με οριζόντιους κανόνες.
7. Ποια θα είναι η μορφή της πολεοδομικής αποκατάστασης με το περιβαλλοντικό ισοδύναμο;
Το ΥΠΕΝ θα δημιουργεί ειδικά σχέδια αναβάθμισης περιοχών (ΕΣΠΙΑΠ), τα οποία θα περιλαμβάνουν έργα όπως δημιουργία κοινόχρηστων χώρων, πρασίνου ή ανάπλαση περιοχών που έχουν «επιβαρυνθεί» από τη δόμηση με μπόνους.
8. Πότε θα ξεκαθαρίσει πλήρως το νέο καθεστώς;
Η τροπολογία θα κατατεθεί στις 12 Μαΐου, και θα ψηφιστεί άμεσα. Ωστόσο, η πλήρης εφαρμογή (π.χ. περιβαλλοντικό ισοδύναμο, αναθεωρήσεις αδειών) θα χρειαστεί επιπλέον χρόνο και εφαρμοστικά διατάγματα. Η αγορά αναμένεται να σταθεροποιηθεί σε 5–6 μήνες.
9. Θα υπάρχουν πλέον μπόνους στις νέες οικοδομικές άδειες;
Όχι, μέχρι να θεσπιστούν νέα πολεοδομικά σχέδια για κάθε περιοχή, δεν θα υπάρχουν έξτρα τετραγωνικά. Η επιστροφή των μπόνους θα γίνει μόνο αν προβλέπονται με σαφήνεια στον πολεοδομικό σχεδιασμό.
10. Πώς θα επηρεαστεί η αγορά ακινήτων και η στεγαστική κρίση;
Η προσωρινή αναστολή των μπόνους μειώνει τη δυνατότητα προσφοράς νέων κατοικιών έως και 25%, κάτι που ενδέχεται να αυξήσει περαιτέρω τις τιμές. Η κυβέρνηση προσπαθεί να ισορροπήσει την ανάγκη για ανάπτυξη με τις επιταγές της νομιμότητας και την περιβαλλοντική προστασία.
