Η ισορροπία στις διαπραγματεύσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία φαίνεται να αλλάζει δραματικά. Για πρώτη φορά, η Ρωσία πρέπει δεσμευτεί για μια εκεχειρία, καθώς η Ουκρανία ανακοίνωσε ότι θα υποστήριζε την πρόταση της κυβέρνησης Τραμπ για 30ήμερη κατάπαυση του πυρός.
Η εξέλιξη αυτή ήρθε έπειτα από πολύωρες συνομιλίες την Τρίτη στη Σαουδική Αραβία, όπου οι ΗΠΑ συμφώνησαν να τερματίσουν άμεσα το «πάγωμα» της παροχής στρατιωτικών πληροφοριών προς το Κίεβο και να ξαναρχίσουν την αποστολή στρατιωτικής βοήθειας.
Το Κρεμλίνο μπροστά σε δύσκολες αποφάσεις
Η ρωσική ηγεσία βρίσκεται τώρα σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Αν και Ρώσοι αξιωματούχοι υπονοούν ότι ενδέχεται να υπάρξουν επαφές με εκπροσώπους των ΗΠΑ «τις επόμενες ημέρες», δεν έχουν διευκρινίσει αν οι όροι της εκεχειρίας, όπως διαμορφώθηκαν στις αμερικανο-ουκρανικές συνομιλίες στη Σαουδική Αραβία, είναι αποδεκτοί για τη Μόσχα.
Η πρώτη αντίδραση της Ρωσίας, σχετικά με κατάπαυση του πυρός για 30 ημέρες, ήλθε δια στόματος της εκπροσώπου του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, της Μαρία Ζαχάροβα. Σε μια λιτή δήλωσή της στο RIA Novosti, η Ζαχάροβα ανέφερε ότι «η Ρωσία δεν αποκλείει επαφές με τους εκπροσώπους των ΗΠΑ τις επόμενες ημέρες».
Από την πλευρά του, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, δήλωσε σε συνέντευξή του, που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, ότι η Μόσχα θα αποφύγει συμβιβασμούς που θα θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή των ανθρώπων, όπως μετέδωσε το TASS.
Ο ίδιος επανέλαβε τη θέση της Ρωσίας ότι δεν θα δεχθεί σε καμία περίπτωση την παρουσία στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, σε περίπτωση που υπάρξει μόνιμη ειρηνευτική διευθέτηση.
Ο Λαβρόφ έκανε τις παρατηρήσεις αυτές την Τρίτη, αλλά η συνέντευξη δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, λίγες ώρες μετά τη συμφωνία ΗΠΑ και Ουκρανίας για εκεχειρία 30 ημερών.
H είδηση ότι η Ουκρανία συμφώνησε σε αμερικανική πρόταση για προσωρινή εκεχειρία 30 ημερών αντιμετωπίστηκε με αρνητικά σχόλια από την ηγεσία της ρωσικής Δούμας.
Ειδικότερα, ο πρόεδρος της Δούμας, Βιάτσεσλαβ Βολόντιν, τόνισε ότι οι ειρηνευτικές συνομιλίες μπορούν να ξεκινήσουν «όταν θα έχουν εκπληρωθεί όλοι οι στόχοι που έθεσε η Ρωσία στην αρχή της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης».
Ο αντιπρόεδρος, Βίκτορ Σομπόλεφ, χαρακτήρισε πιθανή 30ήμερη εκεχειρία «απαράδεκτη» και δήλωσε ότι «οι ΗΠΑ θα επανεξοπλίσουν την Ουκρανία στις 30 ημέρες της εκεχειρίας και θα ξεκινήσουν ξανά τον πόλεμο». Η Ρωσία δεν θα συμφωνήσει σε αυτό», πρόσθεσε.
«Ελπίζουμε ότι η Ρωσία θα αποδεχθεί μια συμφωνία ειρήνης, ώστε να περάσουμε στη δεύτερη φάση, που είναι οι πραγματικές διαπραγματεύσεις», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, από την Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας.
Ωστόσο, η Ρωσία επιδιώκει εδώ και καιρό μια εκεχειρία με διαφορετικούς όρους. Το Κρεμλίνο έχει καταστήσει σαφές ότι θέλει η εκεχειρία να ακολουθηθεί από εκλογές στην Ουκρανία, προτού ξεκινήσουν πλήρεις διαπραγματεύσεις για τα εδαφικά ζητήματα και τις εγγυήσεις ασφαλείας που ζητάει το Κίεβο.
Η στάση της Ουκρανίας και τα «αγκάθια» των διαπραγματεύσεων
Από την πλευρά της, η Ουκρανία ζητά αυστηρές εγγυήσεις ασφαλείας, ώστε να αποτραπεί η επανάληψη των συγκρούσεων, ενώ θέλει την παρουσία ευρωπαϊκών ειρηνευτικών δυνάμεων στο έδαφός της – κάτι στο οποίο η Ρωσία αντιτίθεται.
Παραμένει ανοιχτό το ερώτημα αν οι ειρηνευτικές δυνάμεις θα μπορούσαν να εισέλθουν στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας, αν και αυτή η προοπτική είναι ακόμα υποθετική.
Μέχρι τις συζητήσεις της Τρίτης, οι εξελίξεις στο πεδίο των μαχών δεν έδειχναν ότι μια εκεχειρία ήταν πιθανή.
Τη Δευτέρα το βράδυ, η Ουκρανία εξαπέλυσε μαζική επίθεση με drones στη ρωσική επικράτεια, αποδεικνύοντας ότι η στρατιωτική της ικανότητα δεν είχε υποστεί σημαντική φθορά από το «πάγωμα» της παροχής αμερικανικών στρατιωτικών πληροφοριών. Ήταν μια επιθετική κίνηση πίεσης προς τη Μόσχα για να συμφωνήσει σε ειρήνη.
Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι η Ουκρανία εξαπέλυσε συνολικά 337 drones, εκ των οποίων τα 91 στόχευσαν τη Μόσχα και τις γύρω περιοχές.
Η διπλωματική δυναμική αλλάζει
Παρότι η Ρωσία έχει το προβάδισμα στο μέτωπο, δεν έχει καταφέρει μια αποφασιστική νίκη. Την περασμένη Πέμπτη, μία ημέρα μετά την ανακοίνωση των ΗΠΑ ότι σταματούν τη ροή στρατιωτικών πληροφοριών προς την Ουκρανία, η Ρωσία επιχείρησε να ανακαταλάβει τις εναπομείνασες περιοχές του Κουρσκ που ελέγχονται από τις ουκρανικές δυνάμεις, με τη βοήθεια στρατευμάτων από τη Βόρεια Κορέα.
Ωστόσο, η διπλωματική δυναμική φαίνεται να γέρνει προς την πλευρά της Ουκρανίας.
Το «ξεμπλοκάρισμα» 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων σε αμερικανική στρατιωτική βοήθεια αλλάζει τα δεδομένα, αναβάλλοντας ενδεχομένως τις ελπίδες του Κρεμλίνου να καταβάλει το Κίεβο μέσω της σταδιακής εξάντλησης των πόρων του.
Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, αναμένεται να ταξιδέψει στη Ρωσία τις επόμενες ημέρες, σύμφωνα με πηγή που επικαλείται το BBC, αν και το πρόγραμμα ενδέχεται να αλλάξει.
Η αντίδραση της Ευρώπης και οι κυρώσεις προς τη Μόσχα
Η κοινή δήλωση ΗΠΑ-Ουκρανίας ανέφερε ότι το Κίεβο «επαναβεβαίωσε» πως η Ευρώπη πρέπει να εμπλακεί σε οποιαδήποτε ειρηνευτική διαδικασία.
Η στροφή της Ουάσινγκτον στον τρόπο προσέγγισης του πολέμου, η οποία περιλαμβάνει τον αποκλεισμό της Ευρώπης από τις συνομιλίες, έχει προκαλέσει έκτακτες συναντήσεις μεταξύ Ευρωπαίων ηγετών τις τελευταίες εβδομάδες.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαιρέτισε τη «θετική εξέλιξη» της Τρίτης.
Η ταχεία λήξη του πολέμου στην Ουκρανία αποτελούσε βασική προεκλογική δέσμευση για τον Αμερικανό Πρόεδρο. Με την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο, άσκησε αυξανόμενη πίεση στον Ζελένσκι να αποδεχθεί μια εκεχειρία, χωρίς ωστόσο να του προσφέρει τις άμεσες εγγυήσεις ασφαλείας που ζητάει το Κίεβο.
Την Παρασκευή, ο Τραμπ προχώρησε σε μια σπάνια απειλή επιβολής πρόσθετων κυρώσεων στη Ρωσία, προκειμένου να πιέσει για μια συμφωνία. «Η Ρωσία αυτή τη στιγμή “σφυροκοπά” την Ουκρανία στο πεδίο της μάχης», δήλωσε ο ίδιος, αιτιολογώντας την απόφασή του.
Το κρίσιμο σταυροδρόμι της Μόσχας
Η Μόσχα δηλώνει εδώ και καιρό ανοιχτή σε διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό της σύγκρουσης, επιμένοντας όμως ότι πρέπει να επιτύχει τους φιλόδοξους πολεμικούς της στόχους, όπως η διατήρηση του ελέγχου όλων των προσαρτημένων ουκρανικών εδαφών.
Την περασμένη εβδομάδα, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν υποσχέθηκε σε χήρες και μητέρες Ρώσων στρατιωτών ότι η Μόσχα «δεν θα υποχωρήσει ποτέ».
Οι πολεμοχαρείς σκληροπυρηνικοί κύκλοι της Ρωσίας ενδέχεται να θεωρήσουν μια εκεχειρία ως προδοσία. Ωστόσο, μια υποχώρηση από την πλευρά του Κρεμλίνου ίσως να είναι πλέον αναπόφευκτη.
Μόλις πριν λίγες ημέρες, ο Τραμπ υποστήριζε ότι οι Ρώσοι είχαν «όλα τα χαρτιά». Τώρα, είτε το έκανε σκόπιμα είτε όχι, ίσως να αποκάλυψε την μπλόφα του Πούτιν, σχολιάζει το CNN.
Αν η Ρωσία απορρίψει την εκεχειρία ή θέσει όρους που την καθιστούν αδύνατη, θα επιβεβαιώσει ότι η διακηρυγμένη ετοιμότητα του Πούτιν για ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις ήταν απλώς μια μπλόφα — ένα μέσο για να κερδίσει χρόνο στο πεδίο της μάχης, ενώ παράλληλα πίεζε τη Δύση να αποδυναμώσει τη στήριξή της στην Ουκρανία.
Με πληροφορίες από: New York Times, Guardian, CNN
