Η μη συμμόρφωση σχετικά με τις προδιαγραφές για τα ασανσέρ, επιφέρει τσουχτερές «καμπάνες», τι ζητά η ΠΟΜΙΔΑ.
Καθώς πλησιάζει η καταληκτική ημερομηνία της 30ής Ιουνίου 2025, η οποία σηματοδοτεί τη λήξη της προθεσμίας για την υποχρεωτική καταγραφή, πιστοποίηση και αναβάθμιση των ανελκυστήρων που λειτουργούν σε δημόσια και ιδιωτικά κτίρια, η κατάσταση εξελίσσεται σε πραγματικό αδιέξοδο. Η ισχύουσα Κοινή Υπουργική Απόφαση 28425/2008, η οποία αποτελεί το βασικό νομοθετικό πλαίσιο, προβλέπει συγκεκριμένες απαιτήσεις για τους ανελκυστήρες: αρχικούς και περιοδικούς ελέγχους, συμμόρφωση με τις προδιαγραφές ασφαλείας, καταχώριση στις αρμόδιες τεχνικές υπηρεσίες των Δήμων.
Στην πράξη όμως, η εφαρμογή αυτών των απαιτήσεων αποδεικνύεται εξαιρετικά προβληματική. Με κοινή τους ανακοίνωση, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Βιοτεχνών-Εγκαταστατών-Συντηρητών Ανελκυστήρων (ΠΟΒΕΣΑ) έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου, ζητώντας από την Πολιτεία να παρέμβει άμεσα με παράταση της προθεσμίας και ρεαλιστικό επανασχεδιασμό των διαδικασιών.
Το βασικό πρόβλημα είναι ότι, 17 χρόνια μετά τη θεσμοθέτηση της ΚΥΑ, η Πολιτεία δεν γνωρίζει ούτε τον ακριβή αριθμό των ανελκυστήρων που λειτουργούν στη χώρα. Το Ενιαίο Μητρώο Ανελκυστήρων, που θεσπίστηκε με νόμο το 2022 για να καλύψει αυτό το κενό, παραμένει ανενεργό. Αυτό σημαίνει ότι σε πολλές περιπτώσεις, ούτε οι Δήμοι ούτε οι ιδιοκτήτες γνωρίζουν τι πρέπει να δηλωθεί, πώς και πού. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση Δήμου στην Ανατολική Αττική, όπου η Τεχνική Υπηρεσία δεν διαθέτει ψηφιακή υποδομή ούτε επαρκές προσωπικό για να διεκπεραιώσει αιτήσεις καταχώρισης, οδηγώντας σε καθυστερήσεις μηνών.
Στο μεταξύ, οι τεχνικές δυνατότητες της αγοράς είναι περιορισμένες. Σήμερα λειτουργούν μόνο 17 διαπιστευμένοι φορείς ελέγχου ανελκυστήρων, οι οποίοι, λόγω νομοθετικών περιορισμών, μπορούν να διενεργούν πολύ περιορισμένο αριθμό ελέγχων ημερησίως. Ενδεικτικά, εταιρεία ελέγχου φέρεται να έχει δεχθεί πάνω από 400 αιτήσεις στο πρώτο τρίμηνο του 2025 και δεν μπορεί να ανταποκριθεί, παρ’ όλες τις προσπάθειες επέκτασης του δυναμικού της. Το αποτέλεσμα είναι διαχειριστές να πιέζουν καθημερινά για ραντεβού, υπό τον φόβο των προστίμων.
Η άλλη μεγάλη πρόκληση είναι η οικονομική. Σε πολυκατοικία με ανελκυστήρα του 1982, το κόστος για μελέτη, πιστοποίηση και τεχνικές παρεμβάσεις έφτασε τις 2.500 ευρώ! Η γενική συνέλευση των ιδιοκτητών αρνήθηκε να εγκρίνει τη δαπάνη, καθώς η πλειοψηφία είναι ηλικιωμένοι με χαμηλό εισόδημα. Ο ανελκυστήρας συνεχίζει να λειτουργεί με βασική συντήρηση, αλλά χωρίς καταγραφή ή πιστοποίηση – και ο διαχειριστής αντιμετωπίζει πλέον την απειλή προστίμου από τον Ιούλιο. Ακόμη και σε περιπτώσεις όπου ο ανελκυστήρας είναι σύγχρονος και πιστοποιημένος, η απουσία μηχανισμού καταχώρισης έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο. Ο εργολάβος δεν προχώρησε στη σχετική διαδικασία, και ο νέος διαχειριστής δεν έχει την παραμικρή καθοδήγηση για το πώς να το κάνει.
Η ΠΟΜΙΔΑ ζητά επειγόντως πρόγραμμα επιδότησης, τουλάχιστον για την κάλυψη των βασικών διατάξεων ασφαλείας. Σε μια άλλη περίπτωση για παράδειγμα, πολυκατοικία του 1975 χρειάζεται τεχνική αναβάθμιση ύψους 4.700 ευρώ. Οι ιδιοκτήτες αναγνωρίζουν την ανάγκη, αλλά χωρίς κρατική βοήθεια, το έργο δεν μπορεί να ξεκινήσει.
Απειλή προστίμων
Η Κοινή Υπουργική Απόφαση 28425/2008 προβλέπει σαφές πλαίσιο διοικητικών κυρώσεων για παραβάσεις που σχετίζονται με την εγκατάσταση, τη λειτουργία, την καταγραφή και την πιστοποίηση των ανελκυστήρων. Σύμφωνα με το άρθρο 11 της ΚΥΑ, σε όσους παραβιάζουν τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις διατάξεις της απόφασης, επιβάλλονται διοικητικά πρόστιμα, το ύψος των οποίων κυμαίνεται από 500 έως και 10.000 ευρώ. Το ποσό του προστίμου δεν είναι σταθερό αλλά διαμορφώνεται ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης, τη φύση του κινδύνου που προκαλείται από τη μη συμμόρφωση, καθώς και την τυχόν υποτροπή του υπεύθυνου.
Πιο συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι σε περίπτωση λειτουργίας ανελκυστήρα χωρίς την απαιτούμενη πιστοποίηση ελέγχου καλής λειτουργίας από διαπιστευμένο φορέα, ο υπεύθυνος μπορεί να τιμωρηθεί με πρόστιμο έως και 10.000 ευρώ. Ανάλογο πρόστιμο μπορεί να επιβληθεί και για τη μη καταχώριση του ανελκυστήρα στις αρμόδιες τεχνικές υπηρεσίες του οικείου δήμου, όπως επίσης και για τη μη τήρηση των υποχρεώσεων συντήρησης και περιοδικού ελέγχου.
Επιπλέον, προβλέπεται ότι όταν διαπιστώνεται λειτουργία ανελκυστήρα που ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια των χρηστών, οι ελεγκτικές αρχές μπορούν να διατάξουν όχι μόνο την επιβολή προστίμου αλλά και την άμεση διακοπή λειτουργίας του ανελκυστήρα μέχρι την αποκατάσταση της συμμόρφωσης. Σε περιπτώσεις υποτροπής, δηλαδή όταν ο ιδιοκτήτης ή ο διαχειριστής έχει παραβιάσει στο παρελθόν τις ίδιες διατάξεις, το πρόστιμο μπορεί να αυξηθεί και να επαναληφθεί.
