Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, ο μέσος όρος ηλικίας των επιβατικών αυτοκινήτων στην Ελλάδα ανέρχεται στα 17 έτη, έναντι 12 στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ για τα φορτηγά η εικόνα είναι ακόμη πιο ανησυχητική, με μέση ηλικία τα 22,7 έτη, έναντι περίπου 14 στην ΕΕ.
Η αντικατάσταση του γηρασμένου στόλου αυτοκινήτων στη χώρα βρίσκεται στον πυρήνα της βασικής δράσης του Κλιματικού και Κοινωνικού Σχεδίου (ΚΚΣ), το οποίο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση. Η πρωτοβουλία στοχεύει αφενός στη στήριξη των μεταφορικά ευάλωτων πολιτών και επιχειρήσεων και αφετέρου στην ευρύτερη μετάβαση προς μία πιο πράσινη και βιώσιμη κινητικότητα.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, ο μέσος όρος ηλικίας των επιβατικών αυτοκινήτων στην Ελλάδα ανέρχεται στα 17 έτη, έναντι 12 στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ για τα φορτηγά η εικόνα είναι ακόμη πιο ανησυχητική, με μέση ηλικία τα 22,7 έτη, έναντι περίπου 14 στην ΕΕ.
Στο επίκεντρο της υπό διαμόρφωση στρατηγικής βρίσκεται ένα στοχευμένο σχήμα ανανέωσης, που θα βασιστεί στην αντικατάσταση των παλαιών, συμβατικών οχημάτων με νέα, χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών, κυρίως μέσω προγραμμάτων οικονομικής ενίσχυσης και χρηματοδοτικών εργαλείων.
Η ένταξη των ενδιαφερόμενων στο πρόγραμμα θα βασίζεται σε οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια. Το κόστος αντικατάστασης παλαιού οχήματος εκτιμάται στις 30.000 ευρώ και θα χρηματοδοτείται με δάνειο δεκαετούς διάρκειας. Με βάση αυτή τη συνθήκη, υπολογίζεται πως ένα νοικοκυριό θα πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον 25.000 ευρώ ετησίως ως διαθέσιμο εισόδημα για να ανταποκριθεί στο κόστος. Ωστόσο, το όριο αυτό διαφοροποιείται ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού, την οικογενειακή κατάσταση και τη γεωγραφική του θέση.
Έτσι, νοικοκυριά που ζουν σε απομακρυσμένες, νησιωτικές ή ορεινές περιοχές, καθώς και οικογένειες με παιδιά, άτομα με αναπηρία, ηλικιωμένοι και φοιτητές με χαμηλό εισόδημα θα λαμβάνουν προσαυξήσεις στο όριο επιλεξιμότητας, που μπορεί να φτάσει έως τα 30.000 ευρώ. Ενδεικτικά, σε οικογένειες με παιδιά, το όριο των 25.000 ευρώ προσαυξάνεται κατά 1.000 έως 1.500 ευρώ ανά παιδί.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΚΚΣ, περίπου 1,5 εκατομμύριο νοικοκυριά στην Ελλάδα εμπίπτουν στην κατηγορία των ενεργειακά ή/και μεταφορικά ευάλωτων, γεγονός που καθιστά επιτακτική την υλοποίηση ενός πολυδιάστατου σχεδίου υποστήριξης και ενίσχυσης, με προσαρμοσμένα εργαλεία και παρεμβάσεις που απαντούν στις πραγματικές ανάγκες των πολιτών.
Ακολουθούν παραδείγματα στη βάση των όσων έχει θέσει σε διαβούλευση η κυβέρνηση, χωρίς να σημαίνει πως θα ισχύσουν πλήρως στην πράξη:
Παραδείγματα
- Μια τρίτεκνη οικογένεια που διαμένει σε νησί του Αιγαίου και διαθέτει ετήσιο εισόδημα 28.000 ευρώ χρησιμοποιεί καθημερινά ένα πετρελαιοκίνητο αυτοκίνητο 20 ετών για τις μετακινήσεις των παιδιών στο σχολείο και τις βασικές ανάγκες. Βάσει του Κλιματικού και Κοινωνικού Σχεδίου, η οικογένεια θεωρείται μεταφορικά ευάλωτη λόγω γεωγραφικής θέσης και οικογενειακής κατάστασης. Το όριο επιλεξιμότητας των 25.000 ευρώ προσαυξάνεται κατά 1.500 ευρώ για κάθε παιδί, φτάνοντας τις 29.500 ευρώ. Έτσι, πληροί τα κριτήρια για επιδότηση αντικατάστασης του παλαιού οχήματος με νέο, μηδενικών εκπομπών, αλλά και για ενίσχυση στην κάλυψη μέρους των εξόδων φόρτισης.
- Ένας αυτοαπασχολούμενος επαγγελματίας που διατηρεί πολύ μικρή επιχείρηση, π.χ. ελαιοχρωματιστής, χρησιμοποιεί καθημερινά ένα φορτηγάκι 23 ετών για να μεταφέρει εργαλεία και υλικά σε πελάτες σε ημιαστικές περιοχές. Το ετήσιο καθαρό εισόδημά του ανέρχεται σε 24.000 ευρώ. Σύμφωνα με το ΚΚΣ, η επιχείρησή του εντάσσεται στις μεταφορικά ευάλωτες επαγγελματικές κατηγορίες που επιτελούν ουσιαστικό μεταφορικό έργο. Δικαιούται στήριξη για την αγορά ηλεκτρικού επαγγελματικού οχήματος και ενίσχυση για δημιουργία υποδομής φόρτισης, ενώ προβλέπεται και η δυνατότητα χρηματοδότησης μέσω δανείου με κρατική εγγύηση.
- Ένας ηλικιωμένος συνταξιούχος που διαμένει μόνος σε ορεινό χωριό της Ηπείρου έχει στη διάθεσή του ένα βενζινοκίνητο όχημα 21 ετών, το οποίο χρησιμοποιεί σποραδικά για πρόσβαση σε υπηρεσίες και είδη πρώτης ανάγκης. Με ετήσιο εισόδημα 17.000 ευρώ, ο ηλικιωμένος χαρακτηρίζεται μεταφορικά ευάλωτος λόγω χαμηλού εισοδήματος και γεωγραφικής απομόνωσης. Το ΚΚΣ του παρέχει τη δυνατότητα επιδότησης για αγορά μικρού ηλεκτρικού οχήματος, ενώ εναλλακτικά μπορεί να ενταχθεί σε προγράμματα κοινόχρηστων ηλεκτρικών οχημάτων, εφόσον αυτά προβλέπονται σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης.
- Μια φοιτήτρια στην Αθήνα, της οποίας η οικογένεια έχει συνολικό εισόδημα κάτω από 20.000 ευρώ, αντιμετωπίζει δυσκολίες στην καθημερινή της μετακίνηση με τις δημόσιες συγκοινωνίες. Εφόσον πληροί τα εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια, μπορεί να υποστηριχθεί μέσω του ΚΚΣ για την αγορά ηλεκτρικού ποδηλάτου ή σκούτερ, προκειμένου να αποκτήσει μία οικονομική και βιώσιμη λύση για τις σπουδές και τις ανάγκες της καθημερινότητάς της.
