Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΤ, όταν επιβάλλεται υψηλότερο κόστος για τις εκπομπές ρύπων πολλές επιχειρήσεις που παράγουν μεγάλες ποσότητες CO₂ βλέπουν τα λειτουργικά τους έξοδα να αυξάνονται και τα κέρδη τους να μειώνονται. Έτσι, δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τα δάνειά τους.
Η μετάβαση σε μια πιο φιλική προς το περιβάλλον οικονομία φέρνει σημαντικές προκλήσεις για τις τράπεζες της ΕΕ σύμφωνα με νέα μελέτη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Όπως δείχνει η ανάλυση, οι πολιτικές που περιορίζουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα –όπως η αύξηση των φόρων για τους ρυπογόνους κλάδους ή η αυστηροποίηση των περιβαλλοντικών κανόνων– θα μπορούσαν να αυξήσουν σημαντικά τους κινδύνους για τα τραπεζικά δάνεια στην ΕΕ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΤ, όταν επιβάλλεται υψηλότερο κόστος για τις εκπομπές ρύπων (π.χ. μέσω αυξημένων τιμών στα δικαιώματα εκπομπής άνθρακα), πολλές επιχειρήσεις που παράγουν μεγάλες ποσότητες CO₂ –όπως βιομηχανίες, ενεργοβόρες μονάδες παραγωγής και μεταφορικές εταιρείες– βλέπουν τα λειτουργικά τους έξοδα να αυξάνονται και τα κέρδη τους να μειώνονται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τα δάνειά τους προς τις τράπεζες, αυξάνοντας τον κίνδυνο χρεοκοπίας.
Για την Ελλάδα, η κατάσταση αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Πολλές ελληνικές τράπεζες έχουν χορηγήσει δάνεια προς ενεργειακές εταιρείες, βιομηχανίες που λειτουργούν με φυσικό αέριο ή πετρέλαιο, καθώς και μεταφορικές επιχειρήσεις – ιδιαίτερα στην ακτοπλοΐα και στη ναυτιλία. Για παράδειγμα, μια εταιρεία παραγωγής ρεύματος με βάση το φυσικό αέριο θα αντιμετωπίσει πολύ αυξημένα κόστη τα επόμενα χρόνια λόγω της επιβολής αυστηρότερων μέτρων για τις εκπομπές. Αν η εταιρεία αυτή δυσκολευτεί να παραμείνει κερδοφόρα, θα αρχίσει να καθυστερεί τις δόσεις των δανείων της. Αυτό μεταφράζεται σε «κόκκινα δάνεια» για τις τράπεζες.
Η μελέτη της ΕΚΤ εκτιμά ότι σε περιπτώσεις έντονης αύξησης του κόστους εκπομπών, η πιστοληπτική ικανότητα τέτοιων εταιρειών μπορεί να υποχωρήσει έως και 30%. Αυτό σημαίνει ότι οι τράπεζες θα χρειαστεί να κρατήσουν περισσότερα κεφάλαια για πιθανές ζημιές, γεγονός που περιορίζει τη δυνατότητά τους να χορηγούν νέα δάνεια στην πραγματική οικονομία.
Η ΕΚΤ προτείνει να δοθεί έμφαση στη διαφοροποίηση των χαρτοφυλακίων, ώστε να μειωθεί η εξάρτηση από ρυπογόνους τομείς και να αυξηθεί η ανθεκτικότητα του τραπεζικού συστήματος.
Είναι χαρακτηριστικό πως η πράσινη μετάβαση δεν αφορά μόνο το μέλλον. Ήδη σήμερα, οι τιμές των δικαιωμάτων εκπομπής στην Ευρώπη έχουν αυξηθεί σημαντικά, επηρεάζοντας το κόστος παραγωγής ρεύματος, ειδικά για χώρες όπως η Ελλάδα που βρίσκονται ακόμα σε φάση ενεργειακής μετάβασης.
