Αρμόδιο όργανο και γενικοί κανόνες
Οι άδειες χορηγούνται κατ’ αρχήν από τον διευθύνοντα το δικαστήριο ή την εισαγγελία ή τη Γενική Επιτροπεία των διοικητικών δικαστηρίων, κατόπιν αίτησης του υπαλλήλου και γνώμης του προϊσταμένου γραμματείας· στο Ελεγκτικό Συνέδριο από τον Πρόεδρο (ή κατ’ εξουσιοδότηση Αντιπρόεδρο) και στη Γενική Επιτροπεία αυτού από τον Γενικό Επίτροπο (άρθρο 100 παρ. 2).
Κατ’ εξαίρεση, οι άδειες κανονική, μητρότητας, γονικές ή ανατροφής και η άδεια μικρής διάρκειας του άρθρου 106 παρ. 2 χορηγούνται από τον προϊστάμενο της γραμματείας (ή τον οικείο Γενικό Συντονιστή στο ΕΣ) (άρθρο 100 παρ. 3).
Κανονική άδεια
Ο υπάλληλος με ένα (1) έτος πραγματικής υπηρεσίας δικαιούται ετησίως 25 εργάσιμες ημέρες. Σε παραμεθόριες περιοχές μπορεί να προσαυξηθεί έως 5 ημέρες.
Πριν συμπληρωθεί το έτος, μετά τον 2ο μήνα από τον διορισμό, δικαιούται 2 ημέρες ανά μήνα, χωρίς υπέρβαση του ετήσιου πλαφόν.
Η άδεια χορηγείται υποχρεωτικά εντός του έτους (ακόμη και χωρίς αίτηση), μπορεί όμως να μη χορηγηθεί/περιοριστεί/ανακληθεί με αιτιολογημένη πράξη για έκτακτες υπηρεσιακές ανάγκες· τότε χορηγείται υποχρεωτικά ως τις 30/6 του επόμενου έτους.
Από τον χρόνο της κανονικής άδειας αφαιρούνται οι αδικαιολόγητες απουσίες.
Υπάλληλος με αναπηρία ≥50% λαμβάνει επιπλέον 6 ημέρες (άρθρο 101 παρ. 1–8).
Απουσία κατά τις δικαστικές διακοπές
Κατά το διάστημα των δικαστικών διακοπών ο υπάλληλος δύναται να απουσιάσει 10 εργάσιμες ημέρες, με έγκριση βάσει των αναγκών της υπηρεσίας (άρθρο 102).
Άδειες μητρότητας
Στη δικαστική υπάλληλο χορηγούνται 2 μήνες πριν τον τοκετό (κύησης) και 3 μήνες μετά (λοχείας), με πλήρεις αποδοχές. Πέραν του τρίτου τέκνου, η άδεια μετά τον τοκετό προσαυξάνεται κατά 2 μήνες κάθε φορά.
Σε πολύδυμη κύηση, η λοχεία αυξάνεται κατά 1 μήνα για κάθε τέκνο πέραν του ενός. Αν ο τοκετός γίνει αργότερα από τον πιθανολογημένο χρόνο, η προγενέστερη άδεια παρατείνεται χωρίς μείωση της λοχείας· αν γίνει νωρίτερα, το υπόλοιπο συμπληρώνεται μετά, ώστε το σύνολο να είναι 5 μήνες.;
Προβλέπεται επίσης ειδική κατ’ οίκον θεραπεία με πλήρεις αποδοχές (με ιατρικές βεβαιώσεις), ειδική 20ήμερη άδεια σε τοκετό με νεκρό κύημα (αν έχει εξαντληθεί η αναρρωτική), και 3 μήνες με πλήρεις αποδοχές για υιοθεσία/αναδοχή/παρένθετη εντός του πρώτου εξαμήνου (άρθρο 103 παρ. 1–5).
Γονικές διευκολύνσεις και άδεια ανατροφής
Παρέχεται υποχρεωτικά, μετά από αίτηση, γονική άδεια ανατροφής έως 2 έτη χωρίς αποδοχές για τέκνο έως 6 ετών (ή έως 8 ετών εάν η υιοθεσία/αναδοχή δεν έχει ολοκληρωθεί μέχρι τα 6). Για τρίτο τέκνο και άνω, 3 μήνες από την ανωτέρω άδεια δίνονται με πλήρεις αποδοχές. Ο χρόνος χωρίς αποδοχές δεν λογίζεται ως πραγματική υπηρεσία. Η άδεια ακολουθεί την άδεια μητρότητας (άρθρο 104 παρ. 1)
Εναλλακτικά του μειωμένου ωραρίου (βλ. κατωτέρω), ο γονέας δικαιούται 9 μήνες με αποδοχές (άρθρο 104 παρ. 2).
Ειδικώς για υιοθεσία/αναδοχή παιδιού έως 4 ετών, μπορεί να ληφθεί το σύνολο των 9 μηνών αντί μειωμένου ωραρίου, μετά την άδεια του άρθρου 103 παρ. 5 (άρθρο 104 παρ. 3).
Για μονογονεϊκές καταστάσεις ή υπάλληλο με αναπηρία ≥67% προστίθεται 1 μήνας στην 9μηνη άδεια ή παρατείνεται κατά 6 μήνες το μειωμένο ωράριο· για 4ο τέκνο, το μειωμένο ωράριο παρατείνεται επιπλέον 2 έτη· σε δίδυμα/τρίδυμα κ.λπ. παρέχεται πρόσθετη 6μηνη άδεια με αποδοχές ανά επιπλέον τέκνο (άρθρο 104 παρ. 4).
Η χρήση μοιράζεται/εναλλάσσεται μεταξύ των γονέων με κοινή δήλωση και αντίστοιχα προσαρμόζεται όταν ο άλλος γονέας έχει αντίστοιχα δικαιώματα στον δημόσιο/ιδιωτικό τομέα (άρθρο 104 παρ. 5–7).
Επιπλέον, για σχολική παρακολούθηση προβλέπεται άδεια έως 4 ημέρες (πρωτοβάθμια) ή 3 ημέρες (δευτεροβάθμια) ανά σχολικό έτος (άρθρο 104 παρ. 8), ενώ για ασθένεια ανήλικων τέκνων έως 4 ημέρες ανά έτος, με αυξήσεις για τρίτεκνους (7), πολύτεκνους (10) και μονογονείς (8) (άρθρο 104 παρ. 9).
Άδειες εξετάσεων
Σε υπάλληλο που φοιτά (δευτεροβάθμια/τριτοβάθμια/κατάρτιση/μη τυπική εκπαίδευση) χορηγούνται έως 20 εργάσιμες ημέρες ετησίως με αποδοχές για εξετάσεις, συνεχόμενα ή τμηματικά μέσα στις εξεταστικές της νόμιμης διάρκειας σπουδών και έως δύο επιπλέον εξεταστικές· για δεύτερο τίτλο τριτοβάθμιας σπουδής χορηγείται εφόσον το επιτρέπουν οι ανάγκες (άρθρο 105 παρ. 1).
Για διαγωνισμούς/υποτροφίες/επιλογή σε συναφή μεταπτυχιακά: έως 10 εργάσιμες ανά διετία με αποδοχές (άρθρο 105 παρ. 2).
Αναρρωτικές άδειες
Ο υπάλληλος δικαιούται αναρρωτική με πλήρεις αποδοχές, ανώτατης διάρκειας τόσων μηνών όσα τα έτη υπηρεσίας του (αθροιστικά στην τελευταία πενταετία). Συνεχόμενη άδεια δεν υπερβαίνει τους 12 μήνες. Υπηρεσία ≥6 μήνες λογίζεται ως πλήρες έτος· αν η υπηρεσία είναι >1 και
Προβλέπεται άδεια μικρής διάρκειας έως 8 ημέρες ετησίως (με ιατρική γνωμάτευση), ενώ δύο διακεκομμένες μπορούν να δοθούν με υπεύθυνη δήλωση (άρθρο 106 παρ. 2). Για δυσίατα νοσήματα τα όρια διπλασιάζονται (άρθρο 106 παρ. 3).
Συνυπολογίζονται οι ημέρες ασθένειας πριν την άδεια· διαδικαστικά ισχύει κατ’ αναλογία ο ν. 3528/2007 (άρθρο 106 παρ. 4–5).
Ειδικές άδειες
Παρέχονται με αποδοχές: 5 εργάσιμες για γάμο/σύμφωνο συμβίωσης, 10 εργάσιμες στον πατέρα κατά γέννηση/υιοθεσία/αναδοχή έως 2 ετών, 3 εργάσιμες για θάνατο συζύγου ή συγγενούς έως β΄ βαθμού (άρθρο 107 παρ. 1).
Για συμμετοχή σε δίκη: έως 3 εργάσιμες (και περισσότερο αν απαιτείται λόγω φύσης της δίκης) (άρθρο 107 παρ. 2).
Για σοβαρές παθήσεις που απαιτούν μεταγγίσεις/αιμοκαθάρσεις/περιοδική νοσηλεία (ίδιος/σύζυγος–σύντροφος/τέκνο/εξαρτώμενο): έως 22 εργάσιμες ετησίως· αν αφορούν περισσότερα πρόσωπα ή υπάρχουν πολλοί δικαιούχοι για το ίδιο πρόσωπο, το ανώτατο μπορεί να φθάσει συνολικά τις 32 (άρθρο 107 παρ. 3).
Για αναπηρία ≥50% (ίδιος/τέκνο/εξαρτώμενο): 6 εργάσιμες επιπλέον της κανονικής, που μπορεί να ανέλθουν συνολικά σε 10 σε αντίστοιχες περιπτώσεις πολλαπλών δικαιούχων/προσώπων (άρθρο 107 παρ. 4).;
Οι άδειες παρ. 3–4 ισχύουν και για δικαστικούς συμπαραστάτες· αν η φροντίδα παρέχεται από ίδρυμα/φορέα, αναλογικά υποδιπλασιάζονται (άρθρο 107 παρ. 5).
Προβλέπεται ακόμη μείωση ωραρίου κατά 1 ώρα/ημέρα για αναπηρία ≥67% (ίδιος/τέκνο/εξαρτώμενο), για παιδί έως 18 ετών με ΣΔ τύπου 1 (≥50%) ή για σύζυγο/σύντροφο με αναπηρία ≥80% που συντηρείται/φροντίζεται· δεν σωρεύεται αθροιστικά για πολλαπλά πρόσωπα (άρθρο 107 παρ. 6–7).
Για αιμοδοσία/αιμοπετάλια: 2 ημέρες με αποδοχές έως 6 συμμετοχές/έτος (άρθρο 107 παρ. 8).
Για προληπτικό έλεγχο: 1 ημέρα/έτος (άρθρο 107 παρ. 9).
Για θεραπείες κακοήθων (χημειο/ανοσοθεραπεία, ακτινοβολία) που αφορούν σύζυγο/σύντροφο/ανήλικο ή εξαρτώμενο, χορηγείται άδεια την ημέρα θεραπείας και την επόμενη, κατόπιν βεβαίωσης και μετά την εξάντληση των λοιπών σχετικών αδειών (άρθρο 107 παρ. 10–11).
Συνδικαλιστικές άδειες
Ισχύουν οι διατάξεις που εφαρμόζονται στους διοικητικούς δημόσιους υπαλλήλους (άρθρο 108 με παραπομπή στο ν. 1264/1982, όπως ισχύει).
Άδειες χωρίς αποδοχές
Έως 30 ημέρες κατ’ έτος, εφόσον το επιτρέπουν οι ανάγκες· είναι υποχρεωτική για γονέα ανηλίκου που λόγω ασθένειας/ατυχήματος χρειάζεται άμεση παρουσία (άρθρο 109 παρ. 1).
Για σοβαρούς ιδιωτικούς λόγους, μετά από 2ετή υπηρεσία, δύναται να χορηγηθεί έως 5 έτη συνολικά (συνεχόμενα ή διακεκομμένα), κατόπιν γνώμης υπηρεσιακού συμβουλίου (άρθρο 109 παρ. 2).
Για σύζυγο/σύντροφο που υπηρετεί στο εξωτερικό σε ελληνική δημόσια υπηρεσία/ΕΕ/διεθνή οργανισμό: έως 6 έτη (με 2ετή υπηρεσία) (άρθρο 109 παρ. 3).
Για ανάληψη θέσης σε ΕΕ/διεθνή οργανισμό: έως 5 έτη με δυνατότητα παράτασης μέχρι άλλα 5· λήγει αυτοδικαίως με αποχώρηση· μη ανάληψη καθηκόντων εντός 2 μηνών από τη λήξη ισοδυναμεί με παραίτηση (άρθρο 109 παρ. 4).
Αν η άδεια των παρ. 3–4 υπερβεί διετία, η οργανική θέση θεωρείται κενή και καλύπτεται· ο υπάλληλος επιστρέφει ως υπεράριθμος και καταλαμβάνει την πρώτη κενή (άρθρο 109 παρ. 5).
Ο χρόνος άδειας χωρίς αποδοχές δεν αποτελεί πραγματική υπηρεσία, εκτός από τις παρ. 1 και 4, όπου ο υπάλληλος οφείλει τις αντίστοιχες κρατήσεις (άρθρο 109 παρ. 6).
Ελπίζω να σας βοήθησα στο διάβασμά σας και να σας έλυσα ενδεχόμενες απορίες σας. Καλή μελέτη!
