Ένας 17χρονος από το Πακιστάν, μέσα από στοχευμένη υποστήριξη, επέστρεψε στο σχολείο και ετοιμάζεται να αποκτήσει άδεια παραμονής. Ένα 11χρονο κορίτσι από τη Συρία βρήκε ασφάλεια μαζί με τον αδερφό της, αποφεύγοντας τις επισφαλείς συνθήκες. Πρόκειται για παραδείγματα που δείχνουν πώς η στοχευμένη υποστήριξη μπορεί να αλλάξει ζωές. Το Πρόγραμμα «Protection for All Minors», που υλοποιεί από τον Αύγουστο του 2022 η οργάνωση Intersos, φροντίζει για την ασφαλή διαβίωση των ασυνοδεύτων ανήλικων που φτάνουν στην Ελλάδα. Ο εκτελεστικός διευθυντής της οργάνωσης, Απόστολος Βεΐζης, τονίζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η προστασία των ασυνόδευτων ανήλικων είναι ένα ζήτημα που απαιτεί ολιστική διαχείριση, δηλαδή συνολική και πολυδιάστατη προσέγγιση για την υποστήριξη και ενσωμάτωσή τους στην ελληνική κοινωνία.
«Οι ασυνόδευτοι ανήλικοι, χωρίς την προστασία γονέων αποτελούν μία ιδιαίτερα ευάλωτη ομάδα και απαιτούν προσεκτική και συντονισμένη παρέμβαση από τις αρμόδιες αρχές και φορείς. Η ολιστική διαχείριση περιλαμβάνει διάφορους τομείς, οι οποίοι πρέπει να συνεργαστούν για να καλυφθούν οι ανάγκες τους: νομική προστασία, προστασία, ψυχοκοινωνική υποστήριξη, εκπαίδευση, συνεργασία μεταξύ των φορέων, ενημέρωση του κοινού και εκπαίδευση των επαγγελματιών. Η ολιστική διαχείριση απαιτεί την ενσωμάτωση αυτών των στοιχείων σε ένα συνολικό στρατηγικό πλαίσιο της χωρας», εξηγεί ο κ. Βεΐζης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, τον Δεκέμβριο του 2024, έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα 2.414 ασυνόδευτοι ανήλικοι εκ των οποίων το 89% είναι αγόρια και το 15% είναι κάτω των 15 ετών. Σε κέντρα φιλοξενίας που λειτουργούν από το υπουργείο διαμένουν οι 1.372, ενώ οι 209 φιλοξενούνται σε διαμερίσματα ημιαυτόνομης διαβίωσης, οι 151 σε δομές επείγουσας φιλοξενίας, οι 506 σε κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης & κλειστές ελεγχόμενες δομές, και οι 176 σε ελεγχόμενες δομές φιλοξενίας αιτούντων άσυλο. Ωστόσο, όπως υποστηρίζει ο κ. Βεΐζης, υπάρχει κι ένας αριθμός ασυνόδευτων ανήλικων που ζουν εκτός των οργανωμένων δομών για διάφορους λόγους. Σε αυτά τα παιδιά ακριβώς απευθύνεται το συγκεκρικέμο πρόγραμμα.
«Πολλά από τα παιδιά που δεν επιθυμούν να στεγαστούν, είτε αναγκάζονται από την οικογένεια τους να εργαστούν, προκειμένου να συνδράμουν στα οικονομικά της οικογένειας, η οποία βρίσκεται στη χώρα καταγωγής, είτε έχουν χρέος προς τους διακινητές το οποίο πρέπει να εξοφλήσουν και συχνά είναι θύματα εμπορίας, είτε έχουν αναπτύξει ήδη ένα δίκτυο με ομοεθνείς το οποίο δεν θέλουν να αποχωριστούν γιατί αισθάνονται οικεία ακόμα κι αν υπάρχει εκμετάλλευση. Στα παιδιά αυτά είναι πολύ σημαντική η ύπαρξη προσώπων αναφοράς, και μιας διεπιστημονικής ομάδας επαγγελματιών προκειμένου να γνωρίζουν πώς μπορούν να λάβουν βοήθεια από το ελληνικό κράτος, πού μπορούν να απευθυνθούν όταν χρειάζονται βοήθεια και ποια είναι τα δικαιώματα τους», εξηγεί ο εκτελεστικός διευθυντής της Intersos και συμπληρώνει: «Πολλά παιδιά ανέφεραν ότι έχουν φύγει από δομές φιλοξενίας λόγω του περιοριστικού περιβάλλοντος. Προτιμούν να ζουν μόνοι τους ή με συγγενείς, ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εργάζονται από νεαρή ηλικία, καθώς αισθάνονται μεγαλύτερη αυτονομία και ελευθερία στη ζωή τους εκτός των δομών φιλοξενίας. Παράλληλα, αναγνωρίζουν ότι οι δομές φιλοξενίας τους παρέχουν περισσότερη ασφάλεια σε περίπτωση ανάγκης. Τα περισσότερα παιδιά ονειρεύονται να εργαστούν ή να ανοίξουν δική τους επιχείρηση, κυρίως στον τομέα του εμπορίου ή της εστίασης. Παρά την αβεβαιότητα που βιώνουν λόγω της έλλειψης νομιμοποιητικών εγγράφων, είναι αποφασισμένα να χτίσουν ένα καλύτερο μέλλον είτε στην Ελλάδα, είτε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες».
«Πολλά από τα παιδιά που δεν επιθυμούν να στεγαστούν, είτε αναγκάζονται από την οικογένεια τους να εργαστούν, προκειμένου να συνδράμουν στα οικονομικά της οικογένειας, η οποία βρίσκεται στη χώρα καταγωγής, είτε έχουν χρέος προς τους διακινητές το οποίο πρέπει να εξοφλήσουν και συχνά είναι θύματα εμπορίας, είτε έχουν αναπτύξει ήδη ένα δίκτυο με ομοεθνείς το οποίο δεν θέλουν να αποχωριστούν γιατί αισθάνονται οικεία ακόμα κι αν υπάρχει εκμετάλλευση. Στα παιδιά αυτά είναι πολύ σημαντική η ύπαρξη προσώπων αναφοράς, και μιας διεπιστημονικής ομάδας επαγγελματιών προκειμένου να γνωρίζουν πώς μπορούν να λάβουν βοήθεια από το ελληνικό κράτος, πού μπορούν να απευθυνθούν όταν χρειάζονται βοήθεια και ποια είναι τα δικαιώματα τους», εξηγεί ο εκτελεστικός διευθυντής της Intersos και συμπληρώνει: «Πολλά παιδιά ανέφεραν ότι έχουν φύγει από δομές φιλοξενίας λόγω του περιοριστικού περιβάλλοντος. Προτιμούν να ζουν μόνοι τους ή με συγγενείς, ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εργάζονται από νεαρή ηλικία, καθώς αισθάνονται μεγαλύτερη αυτονομία και ελευθερία στη ζωή τους εκτός των δομών φιλοξενίας. Παράλληλα, αναγνωρίζουν ότι οι δομές φιλοξενίας τους παρέχουν περισσότερη ασφάλεια σε περίπτωση ανάγκης. Τα περισσότερα παιδιά ονειρεύονται να εργαστούν ή να ανοίξουν δική τους επιχείρηση, κυρίως στον τομέα του εμπορίου ή της εστίασης. Παρά την αβεβαιότητα που βιώνουν λόγω της έλλειψης νομιμοποιητικών εγγράφων, είναι αποφασισμένα να χτίσουν ένα καλύτερο μέλλον είτε στην Ελλάδα, είτε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες».
