Ο νέος μηχανισμός εισάγει σημαντικές αλλαγές τόσο στη λογική όσο και στον τρόπο απόδοσης του Τέλους.
Η ΑΑΔΕ εξέδωσε την εγκύκλιο Ε.2094/2025, με την οποία παρέχονται αναλυτικές διευκρινίσεις για την εφαρμογή του Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής, του νέου καθεστώτος που αντικαθιστά το τέλος χαρτοσήμου σε μια ευρεία γκάμα συναλλαγών και διοικητικών πράξεων. Η εγκύκλιος έρχεται να απαντήσει σε ερωτήματα φορολογουμένων και επιχειρήσεων, οι οποίοι καλούνται από την 1η Δεκεμβρίου 2024 να εφαρμόσουν νέους κανόνες υπολογισμού και απόδοσης του Τέλους, αλλά και να προσαρμοστούν στη μετάβαση σε πλήρως ψηφιακή διαδικασία δήλωσης και πληρωμής.
Σύμφωνα με τις διευκρινίσεις της ΑΑΔΕ, ο νέος μηχανισμός εισάγει σημαντικές αλλαγές τόσο στη λογική όσο και στον τρόπο απόδοσης του Τέλους. Καταργείται η παραδοσιακή έννοια της σήμανσης εγγράφων, ενώ παύει να ισχύει η αρχή της εδαφικότητας, δηλαδή δεν λαμβάνεται πλέον υπόψη ο τόπος κατάρτισης της σύμβασης ή της πράξης. Με αυτό τον τρόπο, το Τέλος επιβάλλεται ανεξαρτήτως του πού συντάσσεται το έγγραφο, εφόσον οι εμπλεκόμενοι έχουν φορολογική κατοικία ή μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα.
Παράλληλα, ορίζεται ενιαίος χρόνος απόδοσης και μεταφέρεται ολόκληρη η διαδικασία σε μια ψηφιακή πλατφόρμα, όπου οι φορολογούμενοι θα υποβάλλουν τις απαιτούμενες δηλώσεις με βάση την απόφαση Α.1149/2024.
Με το νέο καθεστώς, το Ψηφιακό Τέλος επιβάλλεται σε συμβάσεις, συναλλαγές και πράξεις που καταρτίζονται είτε σε έντυπη μορφή είτε ηλεκτρονικά, ακόμη και όταν αποδεικνύονται με λογιστικές εγγραφές ή τραπεζικά παραστατικά. Η εγκύκλιος διευκρινίζει ότι αποδεικτικά στοιχεία θεωρούνται τόσο έγγραφες συμφωνίες όσο και στοιχεία όπως αποδείξεις πληρωμής, εγγραφές στα λογιστικά αρχεία, αντίγραφα κινήσεων λογαριασμών και δικαστικά απόγραφα. Όλα αυτά αναγνωρίζονται ακόμη και σε ηλεκτρονική μορφή, γεγονός που ευθυγραμμίζεται με τη γενική στόχευση για ψηφιοποίηση της φορολογικής διαδικασίας.
Το Τέλος διακρίνεται σε αναλογικό, όταν υπολογίζεται ως ποσοστό επί της αξίας της συναλλαγής, και σε πάγιο, όταν αφορά διοικητικές πράξεις όπως η έκδοση διαβατηρίων, αδειών και λοιπών εγγράφων. Ωστόσο, διατηρούνται σε ισχύ όλες οι απαλλαγές που ίσχυαν για το τέλος χαρτοσήμου, οι οποίες πλέον λογίζονται ως απαλλαγές από το Ψηφιακό Τέλος. Έτσι, σημαντικές συναλλαγές που μέχρι σήμερα επιβαρύνονταν με τέλος χαρτοσήμου δεν θα υπάγονται πλέον σε Τέλος, όπως οι ενέγγυες πιστώσεις, το χρησιδάνειο ή η εκχώρηση οικοδομικών αδειών. Επιπλέον, προβλέπεται ειδική απαλλαγή για δάνεια και τρεχούμενους δοσοληπτικούς λογαριασμούς, εφόσον το ποσό του Τέλους υπερβαίνει τις 150.000 ευρώ.
Μισθώσεις ακινήτων
Ένα από τα πεδία που επηρεάζονται σημαντικά είναι οι μισθώσεις ακινήτων. Η ΑΑΔΕ ξεκαθαρίζει ότι στις επαγγελματικές μισθώσεις επιβάλλεται Τέλος 3,6% επί του συμφωνηθέντος μισθώματος, εκτός αν ο εκμισθωτής έχει επιλέξει υπαγωγή της μίσθωσης σε καθεστώς ΦΠΑ. Το ίδιο ισχύει και για μισθώσεις στις οποίες συμβάλλεται το Δημόσιο ή φορέας γενικής κυβέρνησης. Αντίθετα, μισθώσεις κατοικιών δεν υπάγονται σε Τέλος, ακόμη και όταν η κατοικία μισθώνεται από επιχείρηση για εργαζόμενό της. Επίσης, δεν επιβάλλεται Τέλος στη μεμονωμένη μίσθωση αποθήκης ή θέσης στάθμευσης από ιδιώτη, εκτός αν η χρήση τους είναι επαγγελματική.
Δάνεια και πιστώσεις
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα δάνεια και τις πιστώσεις, όπου το Τέλος επιβάλλεται στις περισσότερες περιπτώσεις, εκτός από αυτές που αφορούν χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ομολογιακά δάνεια ή διασυνοριακές συναλλαγές που εμπίπτουν στην ελευθερία κίνησης κεφαλαίων. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, ο συντελεστής κυμαίνεται από 2,4% έως 3,6%, ανάλογα με τα πρόσωπα που συναλλάσσονται και τον σκοπό του δανείου. Η εγκύκλιος προβλέπει επίσης ότι κάθε απόληψη σε ανοιχτό δανεισμό θεωρείται νέο δάνειο, γεγονός που μεταβάλλει σημαντικά τον τρόπο υπολογισμού του Τέλους σε επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν τέτοιου είδους χρηματοδοτήσεις.
Σημαντικές διευκρινίσεις παρέχονται και για τους τρεχούμενους δοσοληπτικούς λογαριασμούς. Το Τέλος επιβάλλεται στο μεγαλύτερο χρεωστικό ή πιστωτικό υπόλοιπο της χρήσης και δεν λαμβάνονται υπόψη υπόλοιπα που μεταφέρονται από προηγούμενες χρήσεις. Για την εφαρμογή της διάταξης απαιτείται η τήρηση διπλογραφικών βιβλίων, ενώ ο συντελεστής ορίζεται είτε σε 2,4% είτε σε 3,6% ανάλογα με τη νομική μορφή των αντισυμβαλλομένων. Αντίστοιχες ρυθμίσεις ισχύουν και για καταθέσεις και αναλήψεις από νομικά πρόσωπα προς μετόχους ή εταίρους, εκτός των περιπτώσεων που αφορούν μελλοντικές αυξήσεις κεφαλαίου.
Το νέο πλαίσιο επεκτείνεται και σε πωλήσεις κινητών πραγμάτων και άυλων αγαθών όταν αυτές δεν υπάγονται σε ΦΠΑ, με συντελεστή 2,4% ή 3,6% ανάλογα με τη μορφή των συναλλασσομένων πλευρών. Εξαιρούνται σημαντικές κατηγορίες όπως μετοχές, αξιόγραφα, οχήματα που υπάγονται σε ΦΠΑ ή τέλος μεταβίβασης και πλοία που φορολογούνται με βάση τον α.ν. 1521/1950.
