Οι έλεγχοι σε δημόσια κτίρια και σχολεία, οι ζώνες απαγόρευσης κυκλοφορίας και οι συστάσεις για τα κτίρια της Καλντέρας. Μιλούν στην «R»: Ε. Λέκκας, Π. Καρύδης, Θ. Γκανάς, Ε. Νομικού.
Σε κατάσταση συναγερμού και ετοιμότητας βρίσκεται η Σαντορίνη, όπως και τα γύρω νησιά, λόγω των συνεχών σεισμικών δονήσεων. Πρόκειται για ένα πρωτόγνωρο φαινόμενο σύμφωνα με τους επιστήμονες που σπεύδουν να προτείνουν μια σειρά από μέτρα, ώστε να μην κινδυνεύσουν οι κάτοικοι από έναν επικείμενο μεγάλο σεισμό.
Της ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΠΑΝΑΝΟΥ – ΠΗΓΗ: Realnews
Οι έλεγχοι στα δημόσια κτίρια, ο περιορισμός της κυκλοφορίας και η απαγόρευση των συγκεντρώσεων σε σημεία του νησιού της Σαντορίνης, που κρίνονται ιδιαίτερα επικίνδυνα σε περίπτωση κατολισθήσεων, είναι μερικά από τα μέτρα που έχουν τεθεί σε εφαρμογή, ενώ έτοιμα είναι και τα σχέδια εκκένωσης του πληθυσμού.
Σύμφωνα πάντα με τους επιστήμονες αλλά και τους αρμόδιους φορείς της πολιτείας, η πρόσβαση και η παραμονή έχουν απαγορευτεί στο Αμμούδι, στην Αρμένη, στον Κόρφο Θηρασίας και στον Παλαιό Λιμένα Φηρών που θεωρούνται περιοχές υψηλού κινδύνου.
Μάλιστα, οι κάτοικοι καλούνται να επιλέγουν ασφαλείς διαδρομές κατά τη μετακίνησή τους μέσα στον αστικό ιστό και στο επαρχιακό οδικό δίκτυο, ιδιαίτερα στα σημεία που υπάρχουν έντονες μορφολογικές κλίσεις και να μην παραμένουν στο λιμάνι του Αθηνιού, με εξαίρεση τις ώρες πρόσδεσης πλοίων. Σύμφωνα με τις πληροφορίες τις επόμενες ημέρες ενδέχεται να προταθεί επίσημα η δημιουργία μικρών ζωνών αποκλεισμού της κυκλοφορίας, κυρίως σε σημεία που βρίσκονται κοντά ή και πάνω στην Καλντέρα.
Όπως τονίζει στη Realnews ο καθηγητής αντισεισμικών κατασκευών και μέλος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ), Παναγιώτης Καρύδης, πρόκειται για επιβεβλημένα μέτρα, όμως θα πρέπει να προστεθούν και άλλα. «Λόγω της γεωμορφολογίας της Σαντορίνης αλλά και της μη εφαρμογής, σε πολλές περιπτώσεις, των σύγχρονων αντισεισμικών κανονισμών, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι τεράστιες. Τα κτίρια που βρίσκονται πάνω στο ”φρύδι” του νησιού ενδεχομένως να κινδυνεύουν με μια ισχυρή δόνηση. Λίγα είναι αυτά που έχουν σχεδιαστεί σύμφωνα με τους σύγχρονους αντισεισμικούς κανονισμούς που αν τους ακολουθούσαμε, μάλλον δεν θα μπορούσαν να χτιστούν κτίρια εκεί, πάνω στον γκρεμό», εξηγεί για τα κτίρια της Καλντέρας.
Υψηλός κίνδυνος
Τα σημεία υψηλού κινδύνου είναι πρωτίστως ο Παλαιός Λιμένας Φηρών, το Λιμάνι Αθηνιού, το οδικό δίκτυο στον Όρμο, η Οία, με έμφαση στις περιοχές Αμμούδι και Αρμένη, η Θηρασιά (ο οικισμός Κόρφου και το ανάντι τμήμα του Μονοπατιού). «Στην Καλντέρα, γύρω γύρω, είναι ένας γκρεμός εκατοντάδων μέτρων, θα μπορούσα να πω με απλά λόγια, όπου πάνω εκεί έχουν χτιστεί εκατοντάδες κτίρια που έχουν επιβαρύνει την περιοχή. Οταν η μία τουλάχιστον πλευρά μιας κατασκευής είναι ελεύθερη, όπως είναι το μέτωπο στην Καλντέρα, σε περίπτωση ενός μεγάλου σεισμού το έδαφος μπορεί να παρουσιάσει μεγάλη κινητικότητα δημιουργώντας κατολισθήσεις», σημειώνει ο Π. Καρύδης, καλώντας τους κατοίκους να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί.
Από τον κίνδυνο, μάλιστα, δεν ξεφεύγουν ούτε τα υπόσκαφα κτίρια, γνωστά σε όλη την περιοχή της Σαντορίνης, τα οποία σε έναν μεγάλο σεισμό θα μπορούσαν, όπως λέει ο ειδικός, «να παραμορφωθούν». Πέραν αυτού, όμως, και οι συνεχείς δονήσεις έως και πέντε ρίχτερ μπορούν να επιβαρύνουν τις κατασκευές. «Οι σεισμοί αυτοί δεν είναι τόσο ισχυροί για να προκαλέσουν κάποια ζημιά. Ομως αθροιστικά από πλευράς κόπωσης των υλικών, ενδεχομένως να δημιουργηθεί κάποιο πρόβλημα. Το έδαφος καθιζάνει όσο συνεχίζει να κουνά, παραμορφώνεται, υποχωρεί και η κατασκευή ρηγματώνεται. Γι’ αυτό οι κάτοικοι θα πρέπει να συμβουλευτούν κάποιον μηχανικό. Ο έλεγχος θα πρέπει να επεκταθεί και στα ιδιωτικά κτίρια», καταλήγει.
Τις τελευταίες ημέρες, ειδικά συνεργεία πραγματοποιούν ελέγχους σε σχολεία και άλλα δημόσια κτίρια στο νησί της Σαντορίνης, που αργά ή γρήγορα -και στην περίπτωση που συνεχιστεί το ίδιο φαινόμενο για εβδομάδες ή και μήνες- σύμφωνα με τους ειδικούς, θα πρέπει να λειτουργήσουν. Για «υψηλό κίνδυνο κατολισθήσεων» κάνει λόγο στην «R» και ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, Ευθύμιος Λέκκας, υπενθυμίζοντας ότι η Σαντορίνη διαμορφώθηκε μέσα από γεωδυναμικούς κινδύνους και κυρίαρχα από τον ηφαιστειακό, τον σεισμικό και τον κατολισθητικό κίνδυνο και τις διαβρώσεις.
«Σε όλο το μήκος των πρανών της Καλντέρας της Σαντορίνης ο κίνδυνος είναι υψηλός, καθώς και η διακινδύνευση, δεδομένου ότι σε αυτά τα σημεία συγκεντρώνεται κόσμος και υπάρχει πλήθος κατασκευών. Από τα στοιχεία που συγκεντρώσαμε, ο Αθηνιός είναι μια περιοχή υψηλής διακινδύνευσης λόγω των συνθηκών και των υψηλών μορφολογικών κλίσεων των γεωλογικών σχηματισμών και κυρίως της εύκολης διάβρωσης των ηφαιστειακών πετρωμάτων. Παράλληλα, υψηλός κίνδυνος κατολισθήσεων υπάρχει και στην περιοχή της Αρμένης. Στα σημεία αυτά, αλλά και σε άλλα, λαμβάνονται μέτρα από την πλευρά της πολιτείας», σημειώνει.
Σεισμική… ανησυχία
Και ενώ οι έλεγχοι βρίσκονται σε εξέλιξη, οι επιστήμονες μελετούν προσεκτικά το σεισμικό φαινόμενο στην περιοχή, παρόμοιο του οποίου δεν έχουν ξαναδεί. Αυτό που αποκαλύπτουν τα στατιστικά στοιχεία του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Αθηνών είναι ότι εκτός από τον αριθμό των σεισμών που αυξάνεται, αυξάνεται και ο μέσος όρος των μεγεθών τους. Το γεγονός αυτό αναγκάζει τους ειδικούς να είναι ακόμη επιφυλακτικοί ως προς το αν θα πρέπει να αναμένεται ένας μεγάλος σεισμός, που θα μπορούσε να ξεπεράσει τα έξι ρίχτερ, ή αν θα συνεχιστεί μια σμηνοσειρά μικρότερων σεισμών, με μεγέθη μεταξύ τεσσάρων και πέντε ρίχτερ που θα εξελιχθεί ακόμη και για μήνες μέχρι να ηρεμήσει. «Αυτά τα δύο σενάρια παραμένουν και σε κάθε περίπτωση ορθώς η πολιτεία ετοιμάζεται για το πιο δυσμενές, ακόμη και για πιθανή διέγερση του ηφαιστείου. Δεν έχουμε ξαναδεί αυτό το φαινόμενο. Είναι ασυνήθιστο για τα δεδομένα της επιστήμης να έχουμε τόσους πολλούς σεισμούς σε μία περιοχή με μεγέθη πάνω από τέσσερα ρίχτερ.
Πρόκειται δηλαδή για μεγάλη κλιμάκωση της σεισμικής δράσης στην περιοχή της Ανύδρου. Ολα είναι πιθανά, δεν αποκλείουμε τίποτα και γι’ αυτό είμαστε σε συνεχείς συσκέψεις», τονίζει ο διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Αθηνών, Θανάσης Γκανάς. Μία από αυτές τις συσκέψεις έγινε την Παρασκευή, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του υπουργού Πολιτικής Προστασίας, Βασίλη Κικίλια, που επισκέφθηκαν το νησί.
Τα ηφαίστεια
Όπως αναφέρει ο Θ. Γκανάς, στην περιοχή υπάρχουν ενεργά ηφαίστεια, όπως η Σαντορίνη και ο Κολούμπος, το υποθαλάσσιο ηφαίστειο οκτώ χιλιομέτρων βορειοανατολικά της Σαντορίνης. Σε αυτή τη ζώνη που είναι περίπου 15 χιλιόμετρα υπάρχουν άλλοι 12 ενεργοί κρατήρες και παραμένουν σε κατάσταση ύφεσης. «Εχουμε χαρτογραφήσει, με ειδικές μεθόδους, μια παραμόρφωση που εντοπίζεται στο βόρειο τμήμα της Καλντέρας. Αυξάνεται η απόσταση μεταξύ των Καμένων και των Φηρών, δηλαδή τα Φηρά απομακρύνονται προς ανατολάς και παράλληλα η Οία και η Θηρασία ανυψώνονται. Το φαινόμενο αυτό ξεκίνησε το περασμένο καλοκαίρι και είναι σε εξέλιξη. Αρα, έχουμε μπει σε μια νέα έξαρση του ηφαιστείου και παράλληλα με αυτή έχουμε και μια σεισμική δραστηριότητα περίπου 20 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Σαντορίνης στη νησίδα Ανυδρο», τονίζει ο Θ. Γκανάς.
Οι επιστήμονες γνωρίζουν τα ρήγματα της περιοχής. Υπάρχει μία τάφρος μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού. Ο τελευταίος σεισμός έγινε το 1956 με μέγεθος 7,5 ρίχτερ, συν πλην 0,2. Σήμερα, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ένας νέος σεισμός -αν συμβεί- δεν θα ξεπεράσει το μέγεθος των έξι ρίχτερ. «Τα ρήγματα στον πυθμένα μεταξύ Αμοργού και Σαντορίνης έχουν ένα μήκος. Το μήκος του ρήγματος ορίζει το δυναμικό του. Υπάρχει η εκτίμηση ότι δεν πρόκειται να έχουμε σεισμό πάνω από έξι ρίχτερ. Μπορεί όμως να γίνει ένας σεισμός μεταξύ πέντε και έξι ρίχτερ », σημειώνει ο ειδικός.
Ο Κολούμπος
Από την πλευρά της η Εύη Νομικού, καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας και Φυσικής Γεωγραφίας, ξεκαθαρίζει σε όλους τους τόνους ότι δεν έχει ενεργοποιηθεί ο Κολούμπος, παρά το γεγονός ότι οι σεισμοί λαμβάνουν χώρα σε κοντινή απόσταση. Σημειώνεται ότι η Σαντορίνη έχει τρία ηφαιστειακά κέντρα. Δυτικά, το ηφαιστειακό κέντρο γνωστό ως ηφαίστειο της Σαντορίνης, στον υποθαλάσσιο χώρο βορειοανατολικά της Σαντορίνης και σε απόσταση μόλις επτά χιλιομέτρων είναι ο Κολούμπος, ενώ στα βορειοανατολικά του Κολούμπου υπάρχουν 25 υποθαλάσσια ηφαίστεια, ευτυχώς ανενεργά.
«Με τα μέχρι στιγμής δεδομένα οι σεισμοί, σύμφωνα με τους μηχανισμούς γέννησης, είναι τεκτονικοί και οφείλονται σε ενεργοποίηση του ρήγματος της Ανύδρου. Σίγουρα, δεν θέλουμε να έχουμε σεισμούς δίπλα σε ενεργά ηφαίστεια, όπως είναι ο Κολούμπος. Γι’ αυτό είναι επιτακτική ανάγκη το ηφαίστειο να παρακολουθείται ώστε να έχουμε ασφαλείς ενδείξεις ενεργοποίησης. Πάντα εξετάζουμε τη σχέση μεταξύ ηφαιστειότητας και τεκτονικής. Τα μέχρι τώρα δεδομένα δείχνουν ότι το υποθαλάσσιο ηφαίστειο δεν πάει για έκρηξη, αποκλείουμε την έκρηξη», σημειώνει η Ε. Νομικού και συνιστά ψυχραιμία, καθώς διανύουμε μια περίοδο με πάρα πολλούς σεισμούς που η επιστημονική κοινότητα δεν ξέρει πότε θα σταματήσουν.
«Θέλει λίγη υπομονή να εξασθενήσουν οι σεισμικές δονήσεις. Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να συνδέουμε το ρήγμα της Ανύδρου με το ρήγμα της Αμοργού. Εχουμε δημιουργήσει τεκτονικούς χάρτες που επιβεβαιώνουν ότι τα σημερινά επίκεντρα είναι πολύ πιο μακριά από το επίκεντρο του 1956. Τα ρήγματα όλα εντοπίζονται βορειοανατολικά της Σαντορίνης, προς την Αρκεσίνη και όχι προς την Αμοργό», τονίζει η Ε. Νομικού.
Διαβάστε εδώ κι εδώ το δημοσίευμα της Realnews
