Το πλαίσιο της Τράπεζας της Ελλάδος επιβάλλει επιπλέον την υιοθέτηση ασφαλών, διαλειτουργικών και τεχνικά ικανών υποδομών – είτε πρόκειται για τραπεζικά συστήματα είτε για blockchain.
H Τράπεζα της Ελλάδος ανακοίνωσε την άμεση εφαρμογή ενός νέου, αυστηρότερου ρυθμιστικού πλαισίου για τις μεταφορές χρημάτων και ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων, ευθυγραμμιζόμενη με τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (EBA/GL/2024/11) και τον Κανονισμό (ΕΕ) 2023/1113.
Η απόφαση, αριθμ. 242/4/11.6.2025 της Τράπεζας της Ελλάδος επιβάλλει πλέον υποχρεωτική ταυτοποίηση για κάθε αποστολέα και παραλήπτη, ακόμη και σε μεταφορές μικρών ποσών, ενώ θεσπίζει τεχνικές και λειτουργικές απαιτήσεις για τους παρόχους. Η απόφαση αλλάζει ουσιαστικά τον τρόπο με τον οποίο εποπτεύονται συναλλαγές σε χρήμα και κρυπτονομίσματα.
Το νέο καθεστώς υποχρεώνει πλέον τους παρόχους να διαβιβάζουν αναλυτικά στοιχεία ταυτότητας για τον αποστολέα και τον παραλήπτη κάθε συναλλαγής – όπως ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, αριθμούς λογαριασμού ή ψηφιακού πορτοφολιού και, όπου απαιτείται, νομικούς αναγνωριστικούς κωδικούς (LEI). Σε περίπτωση που τα στοιχεία είναι ελλιπή ή ανακριβή, οι συναλλαγές θα απορρίπτονται, θα αναστέλλονται ή θα επιστρέφονται.
Σημαντική τομή αποτελεί επίσης η πρόβλεψη για εντοπισμό τεχνητής κατάτμησης μεταφορών κάτω των 1.000 ευρώ, με στόχο την αποφυγή ελέγχου. Μέχρι πρότινος, τέτοιες συναλλαγές μπορούσαν να περνούν απαρατήρητες· πλέον, οι πάροχοι οφείλουν να εντοπίζουν συνδεόμενες μεταφορές και να τις εξετάζουν ως ενιαίες ως προς τον κίνδυνο.
Το πλαίσιο επιβάλλει επιπλέον την υιοθέτηση ασφαλών, διαλειτουργικών και τεχνικά ικανών υποδομών – είτε πρόκειται για τραπεζικά συστήματα είτε για blockchain. Ελλείψει αυτών, επιβάλλεται η χρήση εναλλακτικών τεχνολογικών λύσεων, όπως πρότυπα APIs ή άμεσες διαβιβάσεις στοιχείων.
Παράλληλα, εισάγεται αυστηρή τυποποίηση των μεταδιδόμενων πληροφοριών, αποτρέποντας πλέον τη χρήση γενικών ή ψευδών αναφορών όπως “πελάτης ΧΧΧΧ” ή “γνωστός αποστολέας”. Απαγορεύεται η αποδοχή συναλλαγών με μη επαρκή ή μη συμβατή μορφοποίηση. Το νέο καθεστώς καθορίζει και τον ρόλο κάθε παρόχου σε όλη την αλυσίδα μεταφοράς: προσδιορίζεται με ακρίβεια ποιος φέρει την ευθύνη για την εγκυρότητα των δεδομένων και ποια ενέργεια πρέπει να αναληφθεί σε περίπτωση εντοπισμού ασυμφωνίας.
Μέχρι σήμερα, ήταν εφικτό να πραγματοποιηθούν διασυνοριακές μεταφορές χρημάτων ή κρυπτονομισμάτων χωρίς την πλήρη ταυτοποίηση του αποστολέα ή του παραλήπτη. Για παράδειγμα, υπήρχαν περιπτώσεις όπου εμφανίζονταν μόνο τα αρχικά του ονόματος ή γενικόλογοι τίτλοι όπως “πελάτης ΧΧΧ”. Με το νέο πλαίσιο, οι συναλλαγές αυτές θεωρούνται μη αποδεκτές και απορρίπτονται αυτομάτως, εφόσον δεν συνοδεύονται από πλήρη και έγκυρα στοιχεία, όπως το ονοματεπώνυμο, η φυσική διεύθυνση και ένας μοναδικός αναγνωριστικός αριθμός.
Ένα άλλο παράδειγμα αφορά τη μέχρι πρότινος διαδεδομένη πρακτική τεχνητής κατάτμησης ποσών. Χρήστες που ήθελαν να αποφύγουν τον έλεγχο μετέφεραν διαδοχικά μικρότερα ποσά κάτω των 1.000 ευρώ, ώστε να παραμείνουν κάτω από τα όρια επιτήρησης. Πλέον, οι πάροχοι είναι υποχρεωμένοι να ανιχνεύουν τέτοιες επαναλαμβανόμενες ή συσχετιζόμενες μεταφορές μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα και να τις αντιμετωπίζουν ως μία ενιαία και ύποπτη συναλλαγή.
Σημαντική διαφορά αποτελεί και η τεχνική υποδομή των παρόχων. Προηγουμένως, πολλοί δεν διέθεταν τεχνολογικά μέσα που να επιτρέπουν τη μετάδοση όλων των απαιτούμενων πληροφοριών με ασφάλεια και χωρίς σφάλματα. Με το νέο καθεστώς, κάθε πάροχος οφείλει να εξασφαλίζει τεχνική συμβατότητα και αξιοπιστία. Αν αυτό δεν είναι δυνατό μέσω της κύριας υποδομής του, τότε είναι υποχρεωμένος να υιοθετήσει άλλες τεχνολογικές λύσεις, όπως διαλειτουργικά APIs ή ειδικές μεθόδους ανταλλαγής δεδομένων σε πραγματικό χρόνο.
Τέλος, ενώ στο παρελθόν δεν ήταν πάντα σαφές ποιος φέρει την ευθύνη σε περίπτωση ελλιπών ή χαμένων στοιχείων κατά τη μεταφορά, το νέο πλαίσιο καθορίζει ρητά τις υποχρεώσεις κάθε εμπλεκόμενου. Αν για παράδειγμα μια τράπεζα παραλάβει συναλλαγή χωρίς τα απαραίτητα στοιχεία, είναι πλέον υποχρεωμένη να την απορρίψει ή να ζητήσει άμεση διόρθωση. Δεν μπορεί να προχωρήσει στη διεκπεραίωση με δική της ευθύνη.
