Η δημόσια και διαφανής καταγραφή όλων των συναλλαγών στα blockchain μπορεί να αποτελέσει ισχυρό εργαλείο για την ανίχνευση και πρόληψη παράνομων ροών.
Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) παρουσίασε μια νέα πρόταση για την ενίσχυση της συμμόρφωσης κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες στον χώρο των κρυπτονομισμάτων, βασισμένη στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ανοιχτών και δημόσιων blockchain.
Η μελέτη, με τίτλο «Μια προσέγγιση στη συμμόρφωση κατά του ξεπλύματος χρήματος για τα κρυπτονομίσματα», επισημαίνει ότι οι παραδοσιακές μέθοδοι ελέγχου, οι οποίες στηρίζονται σε ελεγχόμενους ενδιάμεσους όπως οι τράπεζες και οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί, δεν είναι επαρκείς όταν πρόκειται για αποκεντρωμένα δίκτυα.
Η BIS υπογραμμίζει ότι η δημόσια και διαφανής καταγραφή όλων των συναλλαγών στα blockchain μπορεί να αποτελέσει ισχυρό εργαλείο για την ανίχνευση και πρόληψη παράνομων ροών, μέσω της δημιουργίας ενός «σκορ συμμόρφωσης» για κάθε μονάδα κρυπτονομίσματος ή για συγκεκριμένα ψηφιακά πορτοφόλια.
Η ανάγκη για νέες προσεγγίσεις προκύπτει από την αυξανόμενη χρήση των κρυπτονομισμάτων για εγκληματικές δραστηριότητες, με τα stablecoins να καταλαμβάνουν πλέον το μεγαλύτερο μερίδιο στις παράνομες συναλλαγές, φτάνοντας το 63% το 2024 και ξεπερνώντας το bitcoin.
Η πρόταση της BIS προβλέπει ότι το σκορ συμμόρφωσης θα υπολογίζεται βάσει του ιστορικού των συναλλαγών ενός ψηφιακού νομίσματος ή πορτοφολιού, με στόχο την αξιολόγηση της πιθανής σύνδεσής του με παράνομες δραστηριότητες.
Το σύστημα θα διακρίνει τα «καθαρά» από τα «επιβαρυμένα» κεφάλαια, λαμβάνοντας υπόψη τη διαδρομή τους μέσα από διευθύνσεις που βρίσκονται σε εγκεκριμένες ή αποκλεισμένες λίστες. Ένα υψηλό σκορ θα σημαίνει ότι τα κεφάλαια έχουν περάσει μόνο από «καθαρές» πηγές, ενώ ένα χαμηλό θα υποδεικνύει επαφή με ύποπτες συναλλαγές.
Η εφαρμογή αυτού του συστήματος προτείνεται να επικεντρωθεί στα λεγόμενα σημεία εξόδου, δηλαδή στις πλατφόρμες και τους φορείς που μετατρέπουν κρυπτονομίσματα σε παραδοσιακά νομίσματα, όπως οι τράπεζες και τα αδειοδοτημένα ανταλλακτήρια. Η BIS εξετάζει διαφορετικά επίπεδα αυστηρότητας στους ελέγχους. Σε ένα πιο αυστηρό σενάριο, μόνο κρυπτονομίσματα που έχουν διακινηθεί αποκλειστικά μέσω πορτοφολιών με πλήρη ταυτοποίηση χρήστη (KYC) θα είναι επιλέξιμα για μετατροπή σε νόμισμα fiat. Σε ένα πιο χαλαρό πλαίσιο, οι έλεγχοι θα περιορίζονται στην αποφυγή συναλλαγών με διευθύνσεις που συνδέονται άμεσα με παράνομες δραστηριότητες. Προβλέπονται επίσης ενδιάμεσες λύσεις, όπως η αποφυγή επαφής με ύποπτες διευθύνσεις για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ή η θέσπιση ορίων ποσών βάσει του σκορ συμμόρφωσης.
Η BIS αναγνωρίζει ότι οι εγκληματίες ενδέχεται να προσπαθήσουν να παρακάμψουν το σύστημα χρησιμοποιώντας τεχνικές απόκρυψης, όπως τα mixers ή τις μη ρυθμιζόμενες πλατφόρμες ανταλλαγής, ωστόσο θεωρεί ότι η υποχρεωτική εφαρμογή διαδικασιών «δέουσας επιμέλειας» στα σημεία εξόδου μπορεί να περιορίσει δραστικά τη δυνατότητα μεταφοράς παράνομων κεφαλαίων στο παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα.
Η μελέτη σημειώνει ότι η ανάπτυξη εξειδικευμένων υπηρεσιών συμμόρφωσης από τρίτους μπορεί να καταστήσει τη διαδικασία πιο προσιτή και λιγότερο δαπανηρή για τους χρήστες, παρέχοντας ταυτόχρονα σαφή ένδειξη της καθαρότητας των κεφαλαίων.
Παραδείγματα
- Πρώτον, σε μια αδειοδοτημένη πλατφόρμα ανταλλαγής κρυπτονομισμάτων, ένας χρήστης που θέλει να μετατρέψει stablecoins σε ευρώ θα περνά από αυτόματο έλεγχο ιστορικού συναλλαγών. Αν το σκορ συμμόρφωσης του πορτοφολιού του είναι υψηλό, η μετατροπή ολοκληρώνεται άμεσα. Αν είναι χαμηλό, η πλατφόρμα μπλοκάρει τη συναλλαγή και ενημερώνει τις αρμόδιες αρχές.
- Δεύτερον, μια τράπεζα που δέχεται καταθέσεις σε bitcoin από πελάτη θα χρησιμοποιεί εξωτερική υπηρεσία συμμόρφωσης για να αναλύσει το ιστορικό των bitcoin. Εφόσον εντοπιστεί ότι τα νομίσματα έχουν περάσει έστω και έμμεσα από διεύθυνση συνδεδεμένη με κυβερνοέγκλημα, η τράπεζα θα αρνείται την κατάθεση ή θα ζητά πρόσθετες πληροφορίες.
- Τρίτον, μια μεγάλη επιχείρηση που δέχεται πληρωμές σε κρυπτονομίσματα για αγαθά ή υπηρεσίες θα εφαρμόζει το σκορ συμμόρφωσης πριν δεχθεί την πληρωμή, διασφαλίζοντας ότι δεν εμπλέκεται άθελά της σε παράνομες ροές και ότι τα έσοδα μπορούν να κατατεθούν αργότερα σε τράπεζα χωρίς νομικά εμπόδια.
