Η παχυσαρκία στις ΗΠΑ έχει υπερτριπλασιαστεί από τη δεκαετία του ’60. Ένας απροσδόκητος ένοχος; Η καθημερινότητα μας.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες του 1960, μόνο το 13% των ανθρώπων θεωρούνταν παχύσαρκοι. Το 2025, το ποσοστό αυτό πλησιάζει το 43%. Αν και η διατροφή της εποχής δεν ήταν ιδανική – με παστίτσια, κεφτέδες και πατάτες βουτύρου – οι άνθρωποι τότε ζύγιζαν λιγότερο, χωρίς καν να έχουν Fitbit ή Apple Watch. Πώς γίνεται;
Η διατροφολόγος Autumn Bates από την Καλιφόρνια προσφέρει τέσσερις απαντήσεις που αναδεικνύουν όχι μόνο τις διαφορές στον τρόπο ζωής, αλλά και μια αλλαγή πολιτισμικού παραδείγματος.
1. Το φαγητό δεν ερχόταν σε πακέτο
Οι περισσότεροι άνθρωποι το 1960 μαγείρευαν καθημερινά. Τα γεύματα στο σπίτι ήταν ο κανόνας, όχι η εξαίρεση. Τυπικά πιάτα περιλάμβαναν ποιοτική πρωτεΐνη, φρούτα, ψωμί, λαχανικά και λίγο γάλα. Τα σχολικά μεσημεριανά είχαν παρόμοια ισορροπία. Το fast food ήταν ελάχιστο, και οι μερίδες του δεν είχαν τις υπερβολές των σημερινών 2.000 θερμίδων ανά burger menu.
2. Δεν τρώγανε… χημεία
Τα λεγόμενα ultra processed foods (UPFs) σχεδόν δεν υπήρχαν. Σήμερα αποτελούν το 70% της διατροφής των Αμερικανών. Πρόκειται για τρόφιμα με πολυσύνθετες, τεχνητές συνθέσεις – από κατεψυγμένα γεύματα μέχρι μπάρες πρωτεΐνης – που μειώνουν το αίσθημα του κορεσμού και μας ωθούν να τρώμε περισσότερο. Μελέτες δείχνουν πως τα UPFs μπορούν να αυξήσουν τη συνολική πρόσληψη θερμίδων έως και κατά 800 την ημέρα.
3. Η κίνηση ήταν αυτονόητη
Αντί για οργανωμένη άσκηση, οι άνθρωποι τότε κινούνταν χωρίς να το σκέφτονται: έπλεναν στο χέρι, ανέβαιναν σκάλες, έσκαβαν στον κήπο ή δούλευαν σε εργοστάσια. Οι δουλειές ήταν πιο απαιτητικές σωματικά και η τεχνολογία δεν είχε ακόμα «καταλάβει» την καθημερινότητα. Ο πατέρας της Bates θυμάται ότι τον κορόιδευαν όταν ο δικός του πατέρας έβγαινε για τρέξιμο – τότε, οι περισσότεροι δεν έκαναν προγραμματισμένη άσκηση, απλώς ήταν δραστήριοι.
4. Μαγείρευαν και έτρωγαν αλλιώς
Η διατροφή στο σπίτι σήμαινε λιγότερη ζάχαρη, περισσότερη πρωτεΐνη και περισσότερα λαχανικά. Έρευνα του Πανεπιστημίου Johns Hopkins έδειξε ότι όσοι μαγειρεύουν συχνά τείνουν να καταναλώνουν λιγότερους υδατάνθρακες, ζάχαρη και λιπαρά. Η Bates προτείνει την αντικατάσταση των βιομηχανικών σνακ με φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς και σπόρους.
