Οι οφειλές σχετίζονται με εικονικές ναυλώσεις υπερπολυτελών γιοτ.
Στο επίκεντρο των κυπριακών φορολογικών και δικαστικών αρχών βρίσκεται πλέον ο Ρώσος δισεκατομμυριούχος Ρομάν Αμπράμοβιτς, μετά την επανεγγραφή της εταιρείας Blue Ocean Yacht Management Ltd στο Μητρώο Εταιρειών, έπειτα από διάταγμα κυπριακού δικαστηρίου. Η εταιρεία, συμφερόντων του Ρώσου ολιγάρχη, είχε διαγραφεί τον Ιούλιο του 2024 λόγω ανείσπρακτων οφειλών προς το κυπριακό κράτος, οι οποίες φθάνουν τα 25 εκατ. ευρώ μαζί με τους τόκους. Η επανεγγραφή έγινε κατόπιν αιτήματος του Τμήματος Φορολογίας, με στόχο την έναρξη ποινικών διώξεων εις βάρος των τότε διευθυντών, οι οποίοι φέρονται να ευθύνονται για τη δημιουργία των χρεών.
Παρά την επιστροφή της Blue Ocean Yacht Management στο εταιρικό μητρώο, παραμένει μη συμμορφούμενη, καθώς δεν έχει ορίσει νέο διοικητικό συμβούλιο. Η Έφορος Εταιρειών προειδοποίησε ότι σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, η εταιρεία απειλείται εκ νέου με διαγραφή, ενώ η διαδικασία είσπραξης των οφειλών βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη.
Η υπόθεση έχει προκαλέσει διεθνές ενδιαφέρον, καθώς φέρνει στο φως ένα φαινομενικά περίτεχνο σχέδιο φοροαποφυγής μέσω εικονικών ναυλώσεων γιοτ, το οποίο σύμφωνα με τις αρχές εξυφάνθηκε από την Blue Ocean Yacht Management Ltd, με έδρα τη Λεμεσό και τελικό δικαιούχο trust του Αμπράμοβιτς. Από το 1999 έως το 2010, ο πρώην ιδιοκτήτης της Τσέλσι απέκτησε στόλο πολυτελών σκαφών αξίας άνω του 1,2 δισ. δολαρίων, με πιο εμβληματικό το γιοτ «Eclipse», το οποίο διέθετε δύο ελικοδρόμια και πισίνα που μετατρεπόταν σε πίστα χορού.
Με βάση τη νομοθεσία της Ε.Ε., οι δαπάνες λειτουργίας τέτοιων σκαφών υπόκεινται σε ΦΠΑ, εκτός εάν χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για εμπορικούς σκοπούς. Η Blue Ocean προσπάθησε να αποφύγει τη φορολόγηση, παρουσιάζοντας εικονικές ενοικιάσεις των σκαφών μέσω συμβολαίων τύπου bareboat charter, με «πελάτες» που στην πραγματικότητα ήταν άλλες εταιρείες του ίδιου trust, εγγεγραμμένες στα Βρετανικά Παρθένα Νησιά.
Το 2012, έπειτα από έλεγχο του Τμήματος Φορολογίας, διαπιστώθηκε πως οι ναυλώσεις ήταν προσχηματικές και τα σκάφη χρησιμοποιούνταν ιδιωτικά. Το κυπριακό κράτος επέβαλε πρόστιμο 14 εκατ. ευρώ, ενώ οι προσφυγές της Blue Ocean απορρίφθηκαν σε όλα τα δικαστικά επίπεδα, με την τελική έφεση να καταρρέει το 2024, αφού η νομική εκπρόσωπος της εταιρείας δήλωσε πως είχε χάσει επαφή με τον πελάτη της.
Διαρροές εσωτερικών email ενισχύουν την κατηγορία για πρόθεση παραπλάνησης των αρχών. Σε μήνυμα του 2005, στέλεχος της εταιρείας παραδέχεται ότι η εταιρική δομή είχε σχεδιαστεί για να φαίνεται «νομότυπη», τονίζοντας ωστόσο ότι ένας αποφασισμένος ελεγκτής θα μπορούσε να αποκαλύψει την πραγματική σύνδεση μεταξύ των εταιρειών. Σε άλλα έγγραφα αποκαλύπτεται ότι οι «ναυλωτές» πλήρωναν έως και 1,25 εκατ. δολάρια την εβδομάδα, παρότι επρόκειτο για εταιρείες που ανήκαν στον ίδιο τελικό δικαιούχο.
Καθοριστικά ήταν και τα στοιχεία που προέκυψαν από excel φύλλα με την καταγραφή χρήσης των γιοτ, στα οποία το όνομα του ίδιου του Αμπράμοβιτς εμφανίζεται ως βασικός χρήστης. Πρώην μέλος πληρώματος του Eclipse επιβεβαίωσε ότι το σκάφος δεν είχε ναυλωθεί ποτέ σε τρίτους και χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά από την οικογένεια του Ρώσου ολιγάρχη.
Στην υπόθεση εμπλέκονται κυπριακές εταιρείες παροχής υπηρεσιών, offshore οντότητες και σύμβουλοι του Αμπράμοβιτς από το Ηνωμένο Βασίλειο και την Κύπρο. Μεταξύ αυτών, ο Δημήτρης Ιωαννίδης, διευθύνων της MeritServus, από την οποία διέρρευσαν κρίσιμα έγγραφα και ο οποίος έχει ήδη τεθεί υπό κυρώσεις από τις βρετανικές αρχές για παρόμοιες υποθέσεις.
Η υπόθεση Blue Ocean αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της χρήσης δικτύων εταιρειών και trust για την απόκρυψη πραγματικής ιδιοκτησίας και την αποφυγή φορολογικών υποχρεώσεων. Παρά την επιβολή προστίμου, παραμένει ασαφές εάν το κυπριακό Δημόσιο έχει καταφέρει να εισπράξει το οφειλόμενο ποσό, ενώ σε εκκρεμότητα βρίσκονται και οι ποινικές διαδικασίες κατά των εμπλεκομένων.
Η αποκάλυψη για τα πεπραγμένα Αμπράμοβιτς ήταν μέρος της διεθνούς δημοσιογραφικής έρευνας Cyprus Confidential, υπό την αιγίδα του Διεθνούς Κονσόρτσιουμ Ερευνητικών Δημοσιογράφων (ICIJ) και της Paper Trail Media, με τη συμμετοχή του OCCRP και του BBC.
