Έκθεση της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών για τη χρήση τεχνολογιών εποπτείας στην καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (EBA) δημοσίευσε σήμερα την τελευταία της έκθεση σχετικά με τη χρήση τεχνολογιών εποπτείας (SupTech) στην καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (AML/CFT).
Η έκθεση έρχεται σε μια περίοδο σημαντικών θεσμικών αλλαγών, μετά την υιοθέτηση, τον Ιούνιο του 2024, του νέου ευρωπαϊκού πλαισίου για το ξέπλυμα χρήματος, το οποίο δημιούργησε τη νέα Ευρωπαϊκή Αρχή για την Καταπολέμηση της Νομιμοποίησης Εσόδων και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας (AMLA).
Η AMLA αναμένεται να συντονίζει τις εθνικές αρχές, να διασφαλίζει την ομοιόμορφη εφαρμογή των κανόνων και να ενισχύει τη συνεργασία μεταξύ των χρηματοοικονομικών μονάδων πληροφοριών.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών πραγματοποίησε το 2024 έρευνα σε 31 αρμόδιες αρχές από 25 κράτη μέλη και τρεις αρχές εκτός ΕΕ, με σκοπό την καταγραφή της υφιστάμενης χρήσης SupTech εργαλείων. Τα ευρήματα δείχνουν ότι η χρήση τους βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, αν και παρουσιάζει αυξητική τάση.
Από τα 60 έργα ή εργαλεία που καταγράφηκαν, σχεδόν τα μισά βρίσκονται ήδη σε παραγωγική λειτουργία, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό βρίσκεται σε στάδιο ανάπτυξης ή διερεύνησης. Οι τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται περιλαμβάνουν τεχνητή νοημοσύνη (AI), επεξεργασία φυσικής γλώσσας (NLP), ανάλυση blockchain και εργαλεία αυτοματοποίησης διαδικασιών, με κύρια εστίαση στη βελτίωση της ποιότητας των δεδομένων και την ανάλυσή τους.
Η έκθεση καταγράφει πολλαπλά οφέλη από την εφαρμογή των SupTech λύσεων: βελτιωμένη ποιότητα δεδομένων, ενίσχυση της ανάλυσης και της λήψης αποφάσεων, μεγαλύτερη αποδοτικότητα μέσω αυτοματοποίησης, ακριβέστερη αξιολόγηση κινδύνων και ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ αρχών.
Ενδεικτικά παραδείγματα περιλαμβάνουν την ανάπτυξη εργαλείων παρακολούθησης κινδύνων σε συναλλαγές κρυπτονομισμάτων, συστημάτων αυτοματοποιημένης αξιολόγησης κινδύνου και πλατφορμών ενιαίου προγραμματισμού επιθεωρήσεων.
Ωστόσο, η πορεία προς την πλήρη ενσωμάτωση των SupTech δεν είναι χωρίς εμπόδια. Οι αρχές αναγνωρίζουν ότι η ετοιμότητά τους παραμένει μέτρια, επικαλούμενες ελλείψεις σε πόρους, τεχνολογικές και οργανωτικές προσαρμογές που απαιτούνται, καθώς και νομικές αβεβαιότητες, ιδίως σε θέματα προστασίας δεδομένων και ευθύνης στη χρήση αυτοματοποιημένων αποφάσεων. Προκλήσεις εντοπίζονται επίσης στην ποιότητα και διακυβέρνηση των δεδομένων, στους κινδύνους λειτουργίας, αλλά και στην αντίσταση στην αλλαγή από το προσωπικό και τις εποπτευόμενες οντότητες. Επιπλέον, η συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών παραμένει περιορισμένη, με αποτέλεσμα διπλή εργασία και έλλειψη διαλειτουργικότητας των λύσεων.
Η έκθεση προτείνει μια σειρά από καλές πρακτικές για την επιτυχή υλοποίηση των SupTech εργαλείων. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η καλλιέργεια ψηφιακής κουλτούρας και η εφαρμογή στρατηγικών διαχείρισης αλλαγών, η υιοθέτηση ισχυρών πλαισίων διακυβέρνησης δεδομένων, η προώθηση της τυποποίησης και διαλειτουργικότητας, η χρήση συνθετικών δεδομένων για δοκιμές με παράλληλη προστασία της ιδιωτικότητας, καθώς και η ανάπτυξη εργαλείων με βάση πραγματικές εποπτικές ανάγκες. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στη δημιουργία δεικτών μέτρησης της αποτελεσματικότητας των εργαλείων, καθώς και στην ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας μέσω ασφαλών πλατφορμών ανταλλαγής δεδομένων.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών υπογραμμίζει ότι η επιτυχής υιοθέτηση SupTech απαιτεί στενή συνεργασία μεταξύ ειδικών πληροφορικής, της εποπτείας για το ξέπλυμα και της εποπτείας για την προστασίας δεδομένων.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η διαφορετικότητα των εθνικών προσεγγίσεων εγκυμονεί κινδύνους επανάληψης προσπαθειών και απώλειας ευκαιριών για συντονισμένη καινοτομία.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Καταπολέμηση της Νομιμοποίησης Εσόδων και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας καλείται να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην προώθηση της συνεργασίας, την τυποποίηση και την υποστήριξη κοινών έργων.
