Στη Δικαιοσύνη κατατέθηκαν τα πορίσματα για τις ύποπτες παραλείψεις σε έργα όπως ο ΧΥΤΑ Γραμματικού, το σύστημα ανακύκλωσης και η σίτιση ευπαθών ομάδων. Εξονυχιστικό έλεγχο στις συμβάσεις και στις προσυμβατικές διαδικασίες των διοικήσεων της Περιφέρειας Αττικής και του Ειδικού Διαβαθμικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ), επί θητείας του Γιώργου Πατούλη, πραγματοποίησαν οι ορκωτοί λογιστές, εντοπίζοντας, όπως αναφέρουν στα πορίσματά τους, αρκετές δημοσιονομικές ατασθαλίες.
Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ – ΠΗΓΗ: Realnews
Τα δύο πορίσματα που συνέταξε η ελεγκτική εταιρεία ΣΟΛ Crowe, κατόπιν εισήγησης του περιφερειάρχη Νίκου Χαρδαλιά, παραδόθηκαν στους επικεφαλής των παρατάξεων της αντιπολίτευσης στο Περιφερειακό Συμβούλιο, ενώ κατατέθηκαν και στις αρμόδιες εισαγγελικές Αρχές. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες της Realnews, το επόμενο χρονικό διάστημα δεν αποκλείεται να ανοίξει ο κύκλος των καταθέσεων για διευκρινίσεις και εξηγήσεις των φερόμενων ως εμπλεκομένων στις υποθέσεις κακοδιαχείρισης.
Το μεγάλο ζητούμενο για τη Δικαιοσύνη είναι αν όσα περιλαμβάνονται στα δύο πορίσματα συνεπάγονται συγκεκριμένες ευθύνες για την Περιφέρεια Αττικής και τον ΕΔΣΝΑ κατά την επίμαχη περίοδο 2020-2023.
Πολλές από τις υποθέσεις που περιλαμβάνονται στα πορίσματα των ορκωτών λογιστών έχουν αρκετές ομοιότητες. Για παράδειγμα, στους διαγωνισμούς ανάθεσης έργων παρουσιάζεται ένας μόνο ενδιαφερόμενος που καταθέτει ανταγωνιστική τιμή και πληροί τις απαιτούμενες προϋποθέσεις, χωρίς ωστόσο να υπάρχει από την ανάδοχο εταιρεία κάποια προσφορά έκπτωσης.
Την ίδια στιγμή, όπως αναφέρουν τα δύο πορίσματα, σε πολλές περιπτώσεις υπάρχουν απευθείας αναθέσεις σε συγκεκριμένους αναδόχους, υπερκοστολογημένες προσφορές και συμβάσεις με παρατυπίες, παραλείψεις και ασάφειες.
Πολλές από τις συμβάσεις που βρέθηκαν στο στόχαστρο των ορκωτών λογιστών παρουσίασαν σημαντικές καθυστερήσεις στο χρονοδιάγραμμα παράδοσης έργου, με αποτέλεσμα η Περιφέρεια να έχει επιβαρυνθεί με υπέρογκα ποσά «για αποζημίωση θετικών ζημιών λόγω προσωρινής διακοπής εργασιών».
Τα γεύματα
Στο επίκεντρο των ερευνών των εισαγγελικών Αρχών βρίσκεται η περίοδος 2020-2023, όταν και λόγω του κορονοϊού πολλές από τις αναθέσεις αφορούν την πανδημία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η απόφαση για την προμήθεια ειδών διατροφής για την υλοποίηση επισιτιστικών προγραμμάτων. Το 2020 δόθηκε στην Περιφέρεια Αττικής το ποσό των 5 εκατ. ευρώ από το υπουργείο Εσωτερικών για την ανάδειξη αναδόχου που θα αναλάμβανε την προμήθεια ειδών σίτισης (έτοιμων γευμάτων) σε ευπαθείς ομάδες των δήμων της Περιφέρειας Αττικής.
Στο πλαίσιο αυτό, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες οικονομικούς φορείς προσφορά με λιγότερο από 2,50 ευρώ ανά γεύμα προ ΦΠΑ. Μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης των προσφορών για τη σύμβαση, εγκρίθηκε η ανάθεση του έργου σε συνολικά τέσσερις εταιρείες. Ωστόσο, το Πάσχα του ίδιου έτους (2020), εγκρίθηκε προσφυγή διαπραγμάτευσης μόνο με δύο οικονομικούς φορείς για την παροχή 25.390 γευμάτων το Μεγάλο Σάββατο και επιπλέον 25.390 γευμάτων την Κυριακή του Πάσχα, σε ευπαθείς ομάδες των δήμων της Περιφέρειας Αττικής, με συνολική υπολογιζόμενη δαπάνη 350.000 πλέον ΦΠΑ.
Όπως αναφέρεται ως επισήμανση στο πόρισμα των ορκωτών λογιστών που έλεγξε τη συγκεκριμένη σύμβαση, «υπάρχουν αιτιάσεις ως προς το γιατί επιλέχθηκαν μόνο οι δύο εταιρείες για την αποστολή προσφοράς για την προμήθεια των εορταστικών γευμάτων και ως προς το ότι οι δύο εταιρείες έδωσαν προσφορές ανά τομέα με μέγιστη τιμή 13,70 όταν μειοδοτούσαν και 13,78 όταν δεν μειοδοτούσαν».
Υπερκοστολόγηση
Ένα από τα πιο πολυσυζητημένα έργα στην Περιφέρεια Αττικής είναι η κατασκευή Χώρου Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων (ΧΥΤΑ) στη θέση Μαύρο Βουνό στο Γραμματικό. Οπως αναφέρεται στο πόρισμα, το συγκεκριμένο έργο είχε αρχική συμβατική αξία 18.967.202 ευρώ και διάρκεια εκτέλεσης, μαζί με την περίοδο δοκιμαστικής λειτουργίας, έως 31/7/2009. Το κόστος του έως 31/12/2023, σύμφωνα με την τελευταία επιμέτρηση, ανέρχεται σε 36.000.000 ευρώ, ενώ ακόμα δεν έχει τεθεί σε χρήση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι εκτός των ποσών για εργολαβικές εργασίες η Περιφέρεια Αττικής έχει επιβαρυνθεί για τόκους υπερημερίας ποσό 45.412 ευρώ και για αποζημιώσεις βλαβών ποσό 1.306.009 ευρώ. Σαν να μην έφταναν οι καθυστερήσεις και η υπερκοστολόγηση του έργου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με απόφαση που εξέδωσε στις 3/2/2022, ζήτησε την ακύρωση του συνόλου της συνδρομής που χορηγήθηκε από το Ταμείο Συνοχής για το έργο, για μη συμμόρφωση με έναν από τους όρους που καθορίζονται στην απόφαση για τη χορήγηση της χρηματοδότησης. «Σύμφωνα με το άρθρο Η παράγραφος 3 του παραρτήματος ΙΙ του κανονισμού (ΕΚ) αριθμός 1164/94, το ποσό των 11.069.753 που έχει ήδη καταβληθεί από την Επιτροπή στο πλαίσιο της παρούσας συνδρομής θεωρείται ότι εισπράχθηκε αχρεωστήτως και ως εκ τούτου θα πρέπει να επιστραφεί στην Επιτροπή», αναφέρεται στο πόρισμα.
Καθυστερήσεις και παρατυπίες
Ύποπτες παραλείψεις φαίνεται πως έχουν εντοπιστεί και σε έργα του ΕΔΣΝΑ, του φορέα που ελέγχει και τα συστήματα ανακύκλωσης της Περιφέρειας Αττικής. Στο έργο «Προμήθεια και εγκατάσταση οξειδωτικών για απορρύπανση, απόσμηση και προστασία της ΟΕΔΑ Φυλής από τον κορονοϊό» του ΕΔΣΝΑ, υπήρχε απευθείας ανάθεση. Από τον ανάδοχο προβλέπονταν η προμήθεια και η εγκατάσταση πράσινων τεχνολογιών και κυκλικής οικονομίας, η ανάληψη τεχνικών έργων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα καθώς και έργα διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων και μη. Ωστόσο, όπως αναφέρεται στο πόρισμα, «δεν διαπιστώθηκε να υφίσταται συναφής με τις δραστηριότητες αυτές ΚΑΔ. Όλοι οι ΚΑΔ που διαθέτει ο φορέας αφορούν εμπορία ειδών υγιεινής και παρεμφερείς δραστηριότητες».
Ενδείξεις κακοδιαχείρισης φαίνεται να υπάρχουν και στο έργο «Σχεδίαση, ανάπτυξη και λειτουργία παρατηρητηρίου για την τεκμηριωμένη παρακολούθηση και την προαγωγή της υγείας των εργαζομένων του ΕΔΣΝΑ», στο οποίο, βάσει σύμβασης, προβλέπονταν 21 παραδοτέα έργα από τον ανάδοχο. Μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2024 προβλεπόταν να ολοκληρωθούν τα πρώτα 12. Μέχρι και σήμερα, όμως, δεν έχουν παραδοθεί διότι ο ανάδοχος έχει αιτηθεί την παράτασή τους. Σε έργο για τη «Δαπάνη των δράσεων της Διεύθυνσης Ανακύκλωσης στα ΜΜΕ», το 2021, επισημάνθηκαν ουσιαστικές πλημμέλειες της διαγωνιστικής διαδικασίας καθώς, όπως αναφέρεται στο πόρισμα, «ο ΕΔΣΝΑ δεν έχει στις οριζόμενες αρμοδιότητές του τη σύναψη συμβάσεων για υπηρεσίες επικοινωνιακού χαρακτήρα».
Το 2023, στο έργο «Υπηρεσίες κομποστοποίησης επιλεγμένων τροφικών υπολειμμάτων», αναφέρεται στο πόρισμα ότι δόθηκαν διευκρινίσεις επί όρων της διακήρυξης από ενδιαφερόμενο φορέα, που θεωρούσε ότι ορισμένοι όροι της διακήρυξης περιόριζαν τον ανταγωνισμό. Ο διαγωνισμός σταμάτησε στο στάδιο υπογραφής της σύμβασης με τον ανάδοχο.
«Σημαντικές ζημίες»
Οι ορκωτοί λογιστές που συνέταξαν το πόρισμα για τον ΕΔΣΝΑ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη βιωσιμότητα του φορέα, κάνοντας λόγο για σημαντικές ζημίες και αρνητικά οικονομικά αποτελέσματα.
«Από την επισκόπηση των εγκεκριμένων οικονομικών καταστάσεων για τις χρήσεις 2020-2022 διαπιστώνεται ότι ο ΕΔΣΝΑ εμφανίζει σημαντικά αυξανόμενες ζημίες από χρήση σε χρήση, γεγονός που οδηγεί σε συνεχιζόμενη και σημαντική μείωση της καθαρής του θέσης. Αυτό υποδηλώνει ότι τα έσοδα και οι εισροές του φορέα δεν επαρκούν για να καλύψουν τα έξοδα και τις υποχρεώσεις του», αναφέρεται στο πόρισμα και επισημαίνεται: «Η οικονομική κατάσταση του φορέα επιδεινώνεται ακόμα περισσότερο όταν ληφθούν υπ’ όψιν οι επιπτώσεις τόσο στα αποτελέσματα χρήσης όσο και στα ίδια κεφάλαια, των θεμάτων που αναφέρονται από τους ορκωτούς λογιστές στην έκθεσή τους για τη χρήση 2022».
Σύμφωνα με την επισήμανση του πορίσματος, η αρνητική πορεία των οικονομικών αποτελεσμάτων αναδεικνύει την ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων, προκειμένου να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του φορέα και να αποφευχθεί η περαιτέρω επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης.
