Ήταν 15 Μαρτίου του 1943, όταν οι πύλες της κολάσεως στο Άουσβιτς – Μπιρκενάου περίμεναν το πρώτο τρένο που έφευγε από τη Θεσσαλονίκη με 2.800 επιβάτες εβραϊκής καταγωγής. Το πρώτο σφύριγμα του τρένου, ήταν η απαρχή μιας τεράστιας εξόντωσης που στέρησε με μαρτυρικό τρόπο τη ζωή από 50.000 εβραϊκής καταγωγής Έλληνες.
Αμέσως μετά από τη Σιωπηλή Πορεία Μνήμης η οποία κατέληξε στον Παλαιό Σιδηροδρομικό Σταθμό, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης, εκπρόσωποι της εβραϊκής κοινότητας και των τριών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων που όλοι μαζί συνδιοργάνωσαν την πορεία και την εκδήλωση, στο πλαίσιο της οποίας ακούστηκαν συγκινητικές ομιλίες, όπως μετέδωσε η voria.gr.
Το κοινό παρακολούθησε όσα ειπώθηκαν κρατώντας ένα μπαλόνι το οποίο έγραφε τη φράση «Ποτέ Ξανά», ενώ έντυσαν με κεράκια και κόκκινα τριαντάφυλλα τα βαγόνια τα οποία βρίσκονται σταματημένα στον Παλαιό Σιδηροδρομικό Σταθμό.
«Η Θεσσαλονίκη έχει τη δική της Πορεία των Ζωντανών. Ήταν η πρωτοβουλία που ξεκίνησε πριν 12 χρόνια, στην επέτειο των 70 χρόνων από την αναχώρηση του πρώτου συρμού για το κολαστήριο του Άουσβιτς, να τιμήσει η πόλη με τον τρόπο αυτό τα παιδιά της που στοιβάζονταν στα τρένα με τελικό προορισμό τον θάνατο», είπε ο δήμαρχος, Στέλιος Αγγελούδης στην ομιλία του.
Χαρακτήρισε επίσης σκοτεινή περίοδο εκείνη της εξόντωσης του εβραϊκού πληθυσμού της Θεσσαλονίκης και είπε πως «η αμάθεια, η αδράνεια και η λήθη ανοίγουν διάπλατα την πόρτα σε νέες φωνές μίσους και φασισμού, φωνές που ενδεδυμένες πολλές φορές το μανδύα του αντισημιτισμού βρίσκουν ευήκοα ώτα στην κοινωνία».
Ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, Δαυίδ Σαλτιέλ σχολίασε ότι αν υπήρχε τρόπος επικοινωνίας με όλους όσοι χάθηκαν, τότε τα μηνύματα που θα περνούσαμε «θα ήταν μηνύματα αγαλλίασης, γιατί είμαστε εδώ κάθε χρόνο, όλο και περισσότεροι, για να τιμήσουμε αυτούς που χάθηκαν άδικα». Και όπως τόνισε χαρακτηριστικά, «θα είμαστε κάθε χρόνο εδώ και κάθε ένας από εσάς είναι μια ασπίδα κατά του ρατσισμού και του αντισημιτισμού».
Από την πλευρά του, ο πρύτανης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Χαράλαμπος Φείδας είπε ότι το ΑΠΘ «συμμετέχει ενεργά στη διοργάνωση της πορείας μνήμης αλλά και σε ένα άλλο πλήθος δράσεων και πρωτοβουλιών».
Τόνισε ακόμη ότι το πανεπιστήμιο «δεσμεύεται να συνεχίσει αυτήν την προσπάθεια, τιμώντας κάθε χρόνο τη μνήμη των θυμάτων».
Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Στυλιανός Κατρανίδης είπε πως «ενώνουμε τη φωνή μας μαζί με τις φωνές εκατομμυρίων από το παρόν το παρελθόν και το μέλλον που φωνάζουν ποτέ ξανά» και πρόσθεσε ότι «τα γεγονότα μας δείχνουν που οδηγεί το μίσος για τον άλλον».
Ο πρύτανης του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος, Σταμάτης Αγγελόπουλος είπε ότι «πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Θεσσαλονίκη είχε μια από τις μεγαλύτερες εβραϊκές κοινότητες».
Συμπλήρωσε επίσης πως «το Ολοκαύτωμα δεν πρέπει να μείνει στην ιστορία μόνο ως ένα τραγικό γεγονός, αλλά να διδάσκεται».
Από την πλευρά του, ο πρέσβης του κράτους του Ισραήλ στην Ελλάδα, Νόαμ Κατζ είπε πως «το τραύμα της πόλης ε;iναι βαθύ. Η ακμάζουσα εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης, της Madre d’Israel, η Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων, σχεδόν εξολοθρεύτηκε».
Σήμερα, όπως υπογράμμισε, «τιμούμε τη μνήμη όσων χάθηκαν και την επιβίωση και αντοχή της εβραϊκής κοινότητας που διατηρεί τις παραδόσεις της».
Τόνισε ακόμη ότι το Μουσείο Ολολαυτώματoς θα παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της μνήμης όσων χάθηκαν και αυτών που έδειξαν θάρρος και βοήθησαν όσους σώθηκαν.
Και πρόσθεσε ότι η πορεία μνήμης είναι μια δυνατή δήλωση υπέρ της ζωής, της ενότητας και της αλληλεγγύης, ένα μήνυμα ενάντια στον αντισημιτισμό.
Τέλος, ο πρόεδρος του European March of the Living Network, Βενιαμίν Αλμπάλας είπε πως «ζούμε σε μια εποχή όπου εκατομμύρια άνθρωποι διακατέχονται από αντισημιτικά αισθήματα», όμως τόνισε ότι «θα συνεχίσουμε να επιστρέφουμε στα τρένα και στα στρατόπεδα θανάτου. Θα εξακολουθούμε να υπενθυμίζουμε στον κόσμο τους κινδύνους που εγκυμονεί ο αντισημιτισμός».
Στη συνέχεια ακολούθησε μουσικό πρόγραμμα με νοσταλγικά τραγούδια από την Ορχήστρα του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του ΠΑΜΑΚ, αλλά και Ισραηλίτες καλλιτέχνες.
Όλοι οι ομιλούντες επανέλαβαν τη φράση «Ποτέ ξανά», ενώ με το πέρας της εκδήλωσης τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή στη μνήμη των θυμάτων της ναζιστικής κτηνωδίας.
