Αλλάζει ο χάρτης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα, μετά την έκδοση άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων, υπό τη μορφή παραρτημάτων Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ), σύμφωνα με τον νόμο 5094/2024.
Της ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΠΑΝΑΝΟΥ – ΠΗΓΗ: Realnews
Ηδη, 13 πανεπιστημιακά ιδρύματα του εξωτερικού υπέβαλαν σχετικές αιτήσεις και αυτό είναι μόνο η αρχή για φέτος, όπως δηλώνουν στη Realnews αρμόδιοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι και Ελληνες φοιτητές και πανεπιστημιακοί που τάσσονται υπέρ του νέου νόμου, ο οποίος αναμένεται να έχει πολλαπλά οφέλη, οικονομικά και μη, για τη χώρα μας.
Η Ελλάδα μπαίνει με καθυστέρηση στον χάρτη της διεθνούς ανώτατης εκπαίδευσης, μέσα από ένα αναπτυξιακό πλαίσιο με αναβαθμισμένα ΑΕΙ, καθώς για πολλά χρόνια ιδεοληψίες, προκαταλήψεις και συντεχνιακά συμφέροντα εμπόδιζαν αυτή την εξαιρετικά σημαντική και αναγκαία εξέλιξη.
Και ενώ τόσα χρόνια παρακολουθούσαμε πρώην ανατολικές χώρες να δρέπουν τις δάφνες στις διακρίσεις των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, υπολογίζεται ότι με τη λειτουργία των ιδρυμάτων του εξωτερικού η Ελλάδα μπορεί να φιλοξενήσει 110.000 ξένους φοιτητές και παράλληλα να περιορίσει τις εκροές 10.000 Ελλήνων που φοιτούν εκτός συνόρων, προσελκύοντας πόρους έως 1,2 δισ. ευρώ ετησίως.
Προϋπόθεση βεβαίως για να συμβεί αυτό είναι να δημιουργηθούν οι συνθήκες που θα προσελκύσουν τους αλλοδαπούς φοιτητές.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «R», τα πανεπιστήμια που ζητούν άδεια εγκατάστασης στην ελληνική επικράτεια έχουν υποβάλει επενδυτικά σχέδια συνολικού ύψους 584 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα, η υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη δηλώνει στην «R» ότι η συνύπαρξη των δημόσιων πανεπιστημίων με τα παραρτήματα των ξένων πανεπιστημίων σε ένα υγιές ανταγωνιστικό περιβάλλον θα αναβαθμίσει συνολικά την ανώτατη εκπαίδευση της χώρας.
Οι πολιτικές και δημογραφικές αλλαγές διαμορφώνουν δυναμικά την κινητικότητα των φοιτητών παγκοσμίως. Οι νέοι που μετακινούνται σε άλλη χώρα για σπουδές αυξάνονται κατά 10% ετησίως.
Από 2,1 εκατομμύρια «διεθνών» φοιτητών το 2000, φτάσαμε τα 5 εκατομμύρια το 2014, με τον ΟΟΣΑ να ανεβάζει τον αριθμό τους στα 8 εκατομμύρια για φέτος.
Στο πλαίσιο αυτό, οι στρατηγικές των κυβερνήσεων επηρεάζουν καταλυτικά την κινητικότητα των φοιτητών. Αδρανώντας, μέχρι πρότινος, η Ελλάδα έχανε δυνητικούς σπουδαστές, έσοδα και ευκαιρίες.
Ενδεικτική είναι, άλλωστε, η μελέτη της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, σύμφωνα με την οποία θα μπορούσαμε να φιλοξενήσουμε 110.000 ξένους φοιτητές, περιορίζοντας παράλληλα και τις εκροές στο εξωτερικό.
Με βάση την ίδια μελέτη, η προσέλκυση ξένων φοιτητών, σε συνδυασμό με τον περιορισμό της σπουδαστικής μετανάστευσης, θα προσελκύσει πόρους της τάξης των 1-1,2 δισ. ευρώ ετησίως.
Η συνολική ετήσια δαπάνη για σπουδές Ελλήνων στο εξωτερικό σήμερα, για όλες τις βαθμίδες (bachelor’s, master’s και PhD’s), υπολογίζεται περίπου στο 1,5 δισ. ευρώ.
Στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται η διαμονή, η διατροφή και οι μετακινήσεις των φοιτητών και των οικογενειών τους.
Brain gain φοιτητών
Με την εφαρμογή του νέου νόμου και την εγκατάσταση των παραρτημάτων ξένων Ιδρυμάτων υπολογίζεται ότι περίπου 10.000 Ελληνες φοιτητές (5.000 που κατευθύνονται στην Κύπρο και 5.000 προς Ευρώπη και ΗΠΑ) θα μπορούσαν να παραμείνουν στην Ελλάδα για σπουδές.
Με πρόχειρους υπολογισμούς, το συνολικό όφελος για τη χώρα μας από τα δίδακτρα, τη διαμονή/διατροφή και τα εισιτήρια μετακίνησης θα μπορούσε να φτάσει περίπου τα 225 εκατ. ευρώ κατ’ έτος.
Παράλληλα, ξένοι φοιτητές (όμορων χωρών, αλλά και από τη Μέση Ανατολή ή και την Κίνα) μπορούν να έρθουν στην Ελλάδα για σπουδές και να λάβουν πτυχία βρετανικών ιδρυμάτων που διατηρούν παραρτήματα στη χώρα μας, καθώς η είσοδος στην εκπαιδευτική αγορά της Βρετανίας έχει δυσκολέψει.
Αν υπολογίσουμε ότι η Κύπρος έχει 30.000 ξένους φοιτητές, τότε γιατί η Ελλάδα να μην έχει minimum 10.000 σε πρώτη φάση;
Σε ό,τι αφορά το οικονομικό όφελος, αυτό υπολογίζεται σε 185 εκατ. ευρώ ετησίως μόνο από τα δίδακτρα, τη διαμονή/διατροφή και τον εσωτερικό τουρισμό.
Αν λάβει κανείς υπ’ όψιν και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, κυρίως διδακτικού δυναμικού, τον επαναπατρισμό Ελλήνων επιστημόνων που έφυγαν στο εξωτερικό, τα πρόσθετα έσοδα για το κράτος από φόρους και εισφορές και την τόνωση της αγοράς κατοικίας και άλλων τομέων της αγοράς, τότε το ποσό εκτοξεύεται και μπορεί να φτάσει ακόμα τα 400 εκατομμύρια ευρώ κατ’ έτος.
Σε πλήρη ανάπτυξη, μάλιστα, ένα τέτοιο πλάνο, μετά την πρώτη πενταετία, θα επιφέρει δυνητικό έσοδο πλέον του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ ετησίως.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 60% των Ελλήνων πανεπιστημιακών καθηγητών σήμερα απασχολείται στο εξωτερικό.
Μετανάστευση
Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με την Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ), το 2011 είχαν αναχωρήσει από τη χώρα μας για σπουδές σε ΑΕΙ του εξωτερικού 29.577 άτομα, ενώ το 2017 ανήλθαν σε 37.484 (αύξηση κατά 26,73%).
Ο αριθμός αυτός είναι συγκριτικά υψηλός σε σχέση με την Ισπανία (35.348), η οποία διαθέτει υπερτετραπλάσιο πληθυσμό από την Ελλάδα, ή την Πορτογαλία (12.951) και την Ιρλανδία (15.249), που επίσης αντιμετώπισαν οικονομική κρίση. Μόνο στη Βρετανία σπουδάζουν σταθερά περισσότεροι από 12.000 Ελληνες ανά έτος.
Τάσος Αβραντίνης: «Συνταγματικός ο νόμος 5094/2024»
«Ως δικηγόρος εκπροσωπώ Ελληνες φοιτητές πανεπιστημιακών ιδρυμάτων του εξωτερικού οι οποίοι επιθυμούν να εφαρμοστεί ο νόμος 5094/2024 και να συνεχίσουν την ακαδημαϊκή τους πορεία στα παραρτήματα που θα λειτουργήσουν στην Ελλάδα. Η εκτίμησή μου είναι ότι ο νόμος θα κριθεί συνταγματικός από το Συμβούλιο της Επικρατείας, καθώς είναι σύμφωνος με τη σύγχρονη ερμηνεία του Συντάγματος και το ενωσιακό δίκαιο. Μέχρι σήμερα έχουν ασκηθεί αρκετές αιτήσεις ακυρώσεως που υποστηρίζουν ότι ο εν λόγω νόμος είναι αντισυνταγματικός. Εμείς απαντούμε ότι δεν είναι αντισυνταγματικός και τεκμηριώνουμε τη συμφωνία του περιεχομένου των άρθρων που αφορούν τα μη κρατικά παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων με το Σύνταγμα και με το ενωσιακό δίκαιο. Το Σύνταγμα δεν είναι ένα «απολίθωμα». Οι συνταγματικές διατάξεις δεν ερμηνεύονται στατικά μέσα στον χρόνο. Και αυτό το έχουμε δει από παλαιότερη νομολογία και σειρά αποφάσεων του ΣτΕ. Για παράδειγμα, το 2012 το ΣτΕ έκρινε ότι η επιβολή διδάκτρων στα μεταπτυχιακά προγράμματα των δημοσίων πανεπιστημίων δεν παραβαίνει το Σύνταγμα. Ενώ, η παράγραφος 4 του άρθρου 16 μιλά για δωρεάν εκπαίδευση. Υπάρχουν αρκετές σχετικές αποφάσεις που ερμηνεύουν το Σύνταγμα με τα “γυαλιά” της σύγχρονης εποχής και υπό το φως του δικαίου της Ε.Ε. Αυτό το έχουν υποστηρίξει κορυφαίοι συνταγματολόγοι σήμερα, όπως οι Ευάγγελος Βενιζέλος, Βασίλης Σκουρής, Νίκος Αλιβιζάτος, Αντώνης Μανιτάκης, Φίλιππος Σπυρόπουλος, Γιώργος Δελλής κ.ά. Η επικρατούσα άποψη είναι αυτή. Η παρέμβασή μας υπέρ του νόμου 5094/2024 και οι αιτήσεις ακύρωσης θα εκδικαστούν στις 11 Απριλίου στην ολομέλεια του ΣτΕ», δηλώνει στην «R» ο δικηγόρος Τάσος Αβραντίνης.
Κυριάκος Πιερρακάκης,υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, στην «R»: «Επενδύσεις 584 εκατ. ευρώ από τα μη κρατικά-μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια»
«Η σταθερή ανάπτυξη που επιδιώκει η Ελλάδα δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στους αριθμητικούς δείκτες. Πρέπει να έχει στο επίκεντρο το ανθρώπινο δυναμικό, την εκπαίδευση, την έρευνα και την καινοτομία. Μόνο η επένδυση στη γνώση λειτουργεί πολλαπλασιαστικά και οδηγεί σε μια οικονομία ανθεκτική απέναντι σε στροβιλισμούς και κρίσεις.
Η κυβέρνηση πέρυσι τέτοια εποχή έκανε ένα θαρραλέο βήμα ανοίγοντας ένα παράθυρο στον κόσμο των ευκαιριών για γνώση. Η κατάθεση 12 αιτήσεων για την ίδρυση μη κρατικών-μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων, που ζητούν να λειτουργήσουν από τον Σεπτέμβριο του 2025, συν μία ακόμη για το 2026, είναι η δικαίωση της απόφασής μας να συνταχθούμε με τις ανάγκες της κοινωνίας, να παλέψουμε με ιδεοληψίες και στερεότυπα και να μετατρέψουμε την Ελλάδα σε εκπαιδευτικό hub της Ευρώπης.
Αν και οι 12 αιτήσεις που κατετέθησαν πληρούν τις αυστηρές προδιαγραφές και λάβουν την έγκριση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης και του υπουργείου Παιδείας, το όφελος για τη χώρα θα είναι τεράστιο. Αντιστροφή του brain drain, προσέλκυση αλλοδαπών φοιτητών, νέες θέσεις εργασίας για το πανεπιστημιακό δυναμικό που μεγαλουργεί στο εξωτερικό, νέοι δρόμοι στην έρευνα. Η αξία της επένδυσης στη γνώση είναι ανεκτίμητη.
Το κόστος της δαπάνης όμως που προτίθενται να κάνουν αυτά τα 12 Νομικά Πρόσωπα Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης είναι μετρήσιμο για την ελληνική οικονομία. Οι προτάσεις που κατέθεσαν για επενδύσεις σε κτίρια και ανθρώπινο δυναμικό αγγίζουν αθροιστικά τα 584 εκατομμύρια ευρώ για την επόμενη πενταετία.
Τα 243 εκατ. ευρώ θα κατευθυνθούν σε campus και ακίνητα που θα στεγάσουν τα πανεπιστήμια και τα 341 εκατ. ευρώ θα επενδυθούν στο ανθρώπινο δυναμικό. Μόνο μία από τις προτάσεις αφορά επένδυση 92 εκατ. ευρώ για εγκαταστάσεις και 65 εκατ. ευρώ για το εκπαιδευτικό και διοικητικό προσωπικό.
Μια δεύτερη αφορά επένδυση 50 εκατ. ευρώ για κτίρια και 35 εκατ. ευρώ για το ανθρώπινο δυναμικό, πάντα στην πενταετία. Ακόμη και όσα από αυτά τα πανεπιστήμια είχαν κάποιας μορφής συνεργασία με εγχώρια κολλέγια υπό ένα θολό καθεστώς, με τον νέο νόμο υποχρεώνονται να αποκτήσουν σύγχρονες εγκαταστάσεις, ακαδημαϊκούς με περγαμηνές και να δώσουν χρήματα για υποτροφίες και έρευνα.
Τα μη κρατικά πανεπιστήμια θα λειτουργούν παράλληλα με το ισχυρό δημόσιο πανεπιστήμιο, που είναι εξωστρεφές και ελκυστικό. Το ενδιαφέρον φημισμένων ξένων ακαδημαϊκών ιδρυμάτων όπως το Yale, το Columbia ή το Harvard να επενδύσουν σε κοινά μεταπτυχιακά προγράμματα με τα ελληνικά δημόσια ΑΕΙ διέψευσε όσους, ηττοπαθείς και φοβικούς, προεξοφλούσαν ότι το εγχείρημα της αλλαγής σελίδας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση θα αποτύχει.
Το αποτέλεσμα δικαιώνει τις επιλογές μας και τις αποφάσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη. Η κυβέρνηση κέρδισε το στοίχημα που έχει ανάγκη η χώρα. Η εκπαίδευση θα καταστεί βασικός πυλώνας της ανάπτυξης και της κοινωνικής προόδου. Και είμαστε ακόμη στην αρχή».
Σοφία Ζαχαράκη, υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, στην «R»: «Θεμελιώδης τομή στον χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης»
«Η έναρξη της διαδικασίας αδειοδότησης παραρτημάτων μη κρατικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον νόμο 5094/2024, συνιστά θεμελιώδη τομή στον χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η συγκεκριμένη εξέλιξη ενισχύει την ελευθερία επιλογής, την ακαδημαϊκή πολυμορφία και συμβάλλει αποφασιστικά στη διαμόρφωση ενός ανοιχτού, εξωστρεφούς και ανταγωνιστικού εκπαιδευτικού περιβάλλοντος.
Για πρώτη φορά, 12 αναγνωρισμένα πανεπιστήμια του εξωτερικού έρχονται στην Ελλάδα για να προσφέρουν προγράμματα σπουδών -ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2025- ενισχύοντας το ακαδημαϊκό μας οικοσύστημα, αναβαθμίζοντας τη συνολική ποιότητα σπουδών και καθιστώντας την Ελλάδα περιφερειακό κέντρο εκπαίδευσης. Τα παραρτήματα των διεθνών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων θα προσφέρουν ποιοτικά εκπαιδευτικά προγράμματα, με δυνατότητες άμεσης σύνδεσης με την αγορά εργασίας και θα μεταφέρουν στην Ελλάδα διεθνή τεχνογνωσία και βέλτιστες πρακτικές.
Η λειτουργία των παραρτημάτων των ξένων πανεπιστημίων δεν θα πλήξει τα δημόσια πανεπιστήμια, τα οποία ενισχύθηκαν τα προηγούμενα χρόνια θεσμικά, χρηματοδοτικά και οργανωτικά, ώστε να ανταποκριθούν στον νέο δυναμικό χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η συνύπαρξη των δημόσιων πανεπιστημίων με τα παραρτήματα των ξένων πανεπιστημίων σε ένα υγιές ανταγωνιστικό περιβάλλον θα αναβαθμίσει συνολικά την ανώτατη εκπαίδευση της χώρας.
Η μεταρρύθμιση αυτή είναι πρωτίστως εκπαιδευτικού χαρακτήρα, αλλά όχι μόνο. Θα λειτουργήσει ως μοχλός οικονομικής ανάπτυξης και εργαλείο δημογραφικής πολιτικής. Το νέο πλαίσιο δημιουργεί ευκαιρίες για την επιστροφή Ελλήνων επιστημόνων και φοιτητών, συγκρατεί ανθρώπινο δυναμικό, αντιμετωπίζει το brain drain και συμβάλλει έμπρακτα στην ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου της χώρας. Η ελληνική οικονομία θα ωφεληθεί άμεσα από τις επενδύσεις στην εκπαίδευση και στην έρευνα, από την αύξηση του φοιτητικού πληθυσμού (αλλοδαπών και Ελλήνων φοιτητών), από τις νέες θέσεις εργασίας στα πανεπιστήμια και σε άλλους κλάδους της οικονομίας που αναπόδραστα συνδέονται με τη λειτουργία τους, από την ανάπτυξη της κατασκευαστικής αγοράς και της αγοράς ακινήτων, από τον εκπαιδευτικό τουρισμό κ.ο.κ.
Η πολιτεία οφείλει να παραμείνει προσηλωμένη στη διαρκή αξιολόγηση, στη διαφάνεια και στη θεσμική εγγύηση της ποιότητας των παρεχόμενων σπουδών, με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον και τη μακροπρόθεσμη αναβάθμιση της χώρας ως περιφερειακού εκπαιδευτικού κέντρου. Η Ελλάδα τολμά, επιλέγει την εξωστρέφεια και αξιοποιεί διεθνή πρότυπα και συνεργασίες για να προσφέρει στους νέους μας περισσότερες ευκαιρίες και στην κοινωνία μας περισσότερους λόγους να αισιοδοξεί. Δεν ανοίγουμε απλώς τις πόρτες της ανώτατης εκπαίδευσης σε έναν διεθνώς μεταβαλλόμενο κόσμο, εντάσσουμε τη χώρα μας σε έναν διεθνή χάρτη γνώσης, προόδου και νέων ευκαιριών».
Διαβάστε το δημοσίευμα
Διαβάστε το δημοσίευμα
