Μπορεί ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, να χάρηκε με το αποτέλεσμα των εμπορικών συνομιλιών ΗΠΑ – Κίνας στο Λονδίνο, αλλά ο Σι Τζινπίνγκ έφυγε με ένα υποτιμημένο στρατηγικό κέρδος: μια διαπραγματευτική διαδικασία που κερδίζει χρόνο στην Κίνα και βοηθά στην εκτόνωση της απειλής πιο επιβλαβών δασμών και τεχνολογικών περιορισμών.
Λίγο μετά την ολοκλήρωση των διήμερων διαπραγματεύσεων, ο Τραμπ δήλωσε την Τετάρτη (11.6.2025) στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι πραγματοποιήθηκε μια συμφωνία για την αποκατάσταση της ροής κρίσιμων μαγνητών από την Κίνα και δεσμεύτηκε να άρει τους περιορισμούς στις θεωρήσεις εισόδου για φοιτητές. Λίγες ώρες νωρίτερα, ο Αμερικανός υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λούτνικ αποκάλυψε ότι η Ουάσινγκτον θα έλυνε τους πρόσφατους τεχνολογικούς περιορισμούς της, εάν εξειδικευμένα μέταλλα που είναι απαραίτητα για τις αμερικανικές εταιρείες αυτοκινήτων και άμυνας έρεαν τώρα αρκετά γρήγορα.
Η τοποθέτηση της Κίνας ήταν πολύ διαφορετική. Ένα σχόλιο της People’s Daily την Πέμπτη (12.6.2025) δεν έκανε καμία αναφορά στους ελέγχους των εξαγωγών. Αντ’ αυτού, το φερέφωνο του Κομμουνιστικού Κόμματος επαίνεσε μια «θεσμική εγγύηση» που δημιουργήθηκε στη Γενεύη για τις δύο πλευρές να γεφυρώσουν τις διαφορές μέσω ενός «μηχανισμού διαβούλευσης». Σε ένα πολυαναμενόμενο τηλεφώνημα των ηγετών πριν από τις διαπραγματεύσεις του Λονδίνου, ο Σι εξήγησε στον Τραμπ τη σημασία της χρήσης αυτού του διαύλου, πρόσθεσε.
Η αντίθεση αυτή καταδεικνύει την αποσύνδεση στον τρόπο με τον οποίο οι μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου θέλουν να διαχειριστούν την εμπορική τους διαμάχη και την ευρύτερη σχέση τους με το τρενάκι του τρόμου. Ενώ ο Τραμπ επιδιώκει γρήγορες συμφωνίες που γίνονται απευθείας με τους κορυφαίους ηγέτες, ο Σι προτιμά ένα πλαίσιο υπό την καθοδήγηση των υπαρχηγών του που προφυλάσσει από το να μην βρεθεί στα τυφλά. Τέτοια παζάρια θα μπορούσαν να τραβήξουν για χρόνια, με τη συμφωνία της «πρώτης φάσης» από τον πρώτο εμπορικό πόλεμο να διαρκεί το μεγαλύτερο μέρος της πρώτης θητείας του Τραμπ.
«Ο Σι παίζει ένα μακροχρόνιο παιχνίδι για το εμπόριο ΗΠΑ-Κίνας. Ο χρόνος της θητείας του είναι απλώς πολύ μεγαλύτερος από αυτόν του Τραμπ», δήλωσε ο Κρίστοφερ Μπόντερ, αναπληρωτής διευθυντής έρευνας για την Κίνα στην Gavekal Research. «Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει ποτέ βραχυπρόθεσμη σκέψη, αλλά η έλλειψη ορίων θητείας παρουσιάζει πολύ διαφορετικά κίνητρα από ό,τι για τον Τραμπ».
Ενώ η αργή πορεία των διαπραγματεύσεων δίνει στην Κίνα την ευκαιρία να αξιολογήσει πόσο σκληρά διαπραγματεύεται ο Τραμπ με άλλα έθνη, η παρατεταμένη αβεβαιότητα είναι κακή για τις επιχειρήσεις, πρόσθεσε ο ίδιος.
Ο Σι έδειξε την περασμένη εβδομάδα ότι μπορεί να είναι ευέλικτος, παίρνοντας τηλέφωνο τον Τραμπ καθώς οι δεσμοί έπεφταν στα τάρταρα, ξεφεύγοντας από το πρωτόκολλο για να οργανώσει μια τέτοια αλληλεπίδραση. Στην εποχή του Μπάιντεν, ο τότε σύμβουλος εθνικής ασφάλειας Τζέικ Σάλιβαν και ο υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι συσκέπτονταν σε ξένες τοποθεσίες για μέρες πριν οι ηγέτες τους μιλήσουν απευθείας, διαχειριζόμενοι τα αποτελέσματα και τις προσδοκίες.
Ενώ οι συνομιλίες της Γενεύης τον περασμένο μήνα ολοκληρώθηκαν με μια πανομοιότυπη δήλωση ΗΠΑ-Κίνας, γεγονός που υποδηλώνει έναν βαθμό ευθυγράμμισης, η συμφωνία αυτή γρήγορα κατέρρευσε λόγω των ισχυρισμών των ΗΠΑ ότι η Κίνα αθέτησε την υπόσχεση να απελευθερώσει αποστολές σπάνιων γαιών. Το Πεκίνο δηλώνει ότι είχε πάντα την πρόθεση να διατηρήσει μια διαδικασία αδειοδότησης, για την οποία οι αμερικανικές εταιρείες παραπονέθηκαν ότι κινήθηκε τόσο αργά ώστε ορισμένα εργοστάσια αναγκάστηκαν να διακόψουν την παραγωγή.
Η έλλειψη λεπτομερούς αναγνώρισης από οποιαδήποτε πλευρά αυτή τη φορά άφησε πολλά σε αμφιβολία, μεταξύ άλλων για το τι δεσμεύτηκε να κάνει το Πεκίνο σχετικά με την εξαγωγή εξειδικευμένων μετάλλων που χρησιμοποιούνται σε οτιδήποτε, από μαχητικά αεροσκάφη μέχρι ηλεκτρικά οχήματα.
Ο Λούτνικ δήλωσε στο CNBC την Τετάρτη ότι η Κίνα πρόκειται να εγκρίνει «όλες τις αιτήσεις για μαγνήτες από τις εταιρείες των ΗΠΑ αμέσως» – ένας σαρωτικός ισχυρισμός που φαινόταν να αφήνει πολλά περιθώρια για απογοήτευση.
Ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εμπορίου He Yadong δεσμεύτηκε ότι η χώρα του «θα εξετάσει πλήρως τις εύλογες ανάγκες και ανησυχίες όλων των χωρών στον πολιτικό τομέα», σε τακτική ενημέρωση του Τύπου στο Πεκίνο την Πέμπτη, προσθέτοντας ότι οι εργασίες έγκρισης ενισχύονται.
«Το κινεζικό κίνητρο είναι επίσης να κρατήσουν τα χαρτιά τους κλειστά και να μην κάνουν πολλές διακηρύξεις σχετικά με το τι έχουν ή δεν έχουν δεσμευτεί», δήλωσε ο Άρθουρ Κρόεμπερ, ιδρυτικός εταίρος και επικεφαλής της έρευνας στην Gavekal. «Υπάρχει μεγάλο περιθώριο για αυτούς στο πλαίσιο του όλου καθεστώτος αδειοδότησης εξαγωγών».
Μια προσέγγιση θα μπορούσε να είναι η επανεκκίνηση αρκετών αδειών εξαγωγής ώστε να μην εμποδίζονται οι εμπορικοί αγοραστές, αλλά όχι τόσο πολύ ώστε οι επιχειρήσεις να μπορούν να αποθηκεύσουν, αμβλύνοντας έτσι τη μελλοντική επιρροή του Πεκίνου, πρόσθεσε.
Ο Τραμπ δήλωσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι η Κίνα αντιμετωπίζει πλέον επιβάρυνση 55%, ποσοστό που φαίνεται να περιλαμβάνει εισφορές που εισήχθησαν κατά τη διάρκεια της πρώτης προεδρίας του. Συνδυάζει επίσης έναν βασικό δασμό 10% που επιβλήθηκε από τον Τραμπ και έναν φόρο 20% που συνδέεται με τη διακίνηση φαιντανύλης – ένας τομέας στον οποίο το Πεκίνο θεωρήθηκε ότι είχε περιθώρια διαπραγμάτευσης εάν ενίσχυε τον έλεγχο των εταιρειών του.
Ο Λούτνικ έθεσε αμφιβολίες για αυτό και ερωτήματα σχετικά με τη φύση των μελλοντικών διαπραγματεύσεων, λέγοντας ότι οι δασμοί στην Κίνα θα παραμείνουν «σίγουρα» στο σημερινό τους επίπεδο. Αυτό υποδηλώνει ότι μια παύση 90 ημερών που είχε οριστεί να λήξει τον Αύγουστο για τον γενικό συντελεστή 145% του Τραμπ ήταν πλέον άνευ σημασίας. Μια τέτοια θέση αποδυναμώνει επίσης το κίνητρο για το Πεκίνο να προσφέρει παραχωρήσεις σε μελλοντικές εμπορικές συνομιλίες, εάν οι δασμοί δεν μπορούν να μετακινηθούν.
Ενώ η Κίνα έχει αισθανθεί τον πόνο από τις αμερικανικές εισφορές, με τις εξαγωγές προς τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου να υποχωρούν κατά 34% τον Μάιο, ο Τραμπ φαίνεται να βιάζεται περισσότερο να επιτύχει μια συμφωνία.
Η κυβέρνησή του βρίσκεται αντιμέτωπη με την αυτοεπιβαλλόμενη προθεσμία της 9ης Ιουλίου, προκειμένου είτε να συνάψει συμφωνίες με δεκάδες παγκόσμιους εμπορικούς εταίρους είτε να επιβάλει εκ νέου σαρωτικούς δασμούς. Σε μια ένδειξη της αυξανόμενης ανυπομονησίας του Ρεπουμπλικάνου ηγέτη, προειδοποίησε την Τετάρτη ότι σύντομα θα στείλει επιστολές σε χώρες που θα λένε: «Αυτή είναι η συμφωνία, μπορείτε να την πάρετε ή να την αφήσετε».
Δείχνοντας αυτή την προθυμία να κρατήσει τα πράγματα σε κίνηση, η ομάδα του Τραμπ, σε μια σπάνια κίνηση αυτή την εβδομάδα, έθεσε τους ελέγχους των εξαγωγών στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων – προηγουμένως, τα εργαλεία αυτά δικαιολογούνταν με ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια και ήταν σε μεγάλο βαθμό εκτός ορίων.
Η αποδυνάμωση αυτού του σκεπτικού θα μπορούσε να ανοίξει την πόρτα σε περισσότερη συνεργασία και να προωθήσει τον διακηρυγμένο στόχο του Τραμπ να «ανοίξει την Κίνα στο αμερικανικό εμπόριο». Παρόλα αυτά, η Κίνα είναι απίθανο να συμφωνήσει σε μεγάλες αγορές αγαθών που ανταγωνίζονται σε τομείς όπου το Πεκίνο επιδιώκει να οικοδομήσει αυτάρκεια και να καλλιεργήσει τους δικούς του εθνικούς πρωταθλητές.
Η επανεξισορρόπηση των οικονομιών τους, μια ιδέα που προωθεί ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπέσεντ, θα μπορούσε να περιλαμβάνει την προσέλκυση περισσότερων κινεζικών επενδύσεων στις ΗΠΑ. Η κυβέρνηση του Τραμπ θα μπορούσε να αποτρέψει πολλές κινεζικές εταιρείες από το να ρίξουν χρήματα στην αμερικανική οικονομία, ακόμη και αν ο Σι τις ενθάρρυνε να το πράξουν.
Η αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων θα πάρει χρόνο, πιθανώς απαιτώντας μακροχρόνιες συζητήσεις με τη χρήση του μηχανισμού που η Κίνα και οι ΗΠΑ συμπεριέλαβαν σε αυτό που το Πεκίνο αποκάλεσε «σκληρά κερδισμένη» συμφωνία τους.
«Κάποιοι λένε ότι το αποτέλεσμα των συνομιλιών του Λονδίνου ήταν απλώς ένα πλαίσιο», δήλωσε ο Zhu Junwei, πρώην ερευνητής του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, ο οποίος τώρα είναι διευθυντής αμερικανικών ερευνών στο Grandview Institution στο Πεκίνο. «Είναι καλύτερα να έχουμε ένα πλαίσιο παρά να μην έχουμε τίποτα».
