Το ΣτΕ αποφάσισε να μην ακυρώσει οικοδομικές άδειες στην περιοχή του Αλίμου – Το σκεπτικό
Το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάσισε να μην ακυρώσει οικοδομικές άδειες στην περιοχή του Αλίμου που εκδόθηκαν βάσει του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), διαφυλάσσοντας την αρχή της ασφάλειας δικαίου και την προστασία των πολιτών που εμπιστεύθηκαν το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο.
Παράλληλα, προχώρησε σε σημαντικές κρίσεις για τις πολεοδομικές ρυθμίσεις, τονίζοντας ότι οι διατάξεις του ΝΟΚ δεν μπορούν να υπερισχύουν των ειδικών πολεοδομικών κανόνων κάθε περιοχής.
Το Ανώτατο Δικαστήριο δημοσιοποίησε αποφάσεις που αφορούν προσφυγές για οικοδομές στον Δήμο Αλίμου, αποσαφηνίζοντας το νομικό του σκεπτικό. Το Συμβούλιο της Επικρατείας τόνισε την υποχρέωση που απορρέει από το άρθρο 24 του Συντάγματος για την ορθή χωροταξική και πολεοδομική ρύθμιση, στηριζόμενο στη νομολογία.
Σύμφωνα με το δικαστήριο, οι πολεοδομικές ρυθμίσεις είναι συνταγματικά επιτρεπτές μόνο όταν θεσπίζονται κατόπιν ειδικής επιστημονικής μελέτης, ενώ παράγοντες όπως η υφιστάμενη κατάσταση ή τα ιδιωτικά συμφέροντα μπορούν να ληφθούν υπόψη μόνο επικουρικά.
Σε ό,τι αφορά την αναδρομικότητα της απόφασης, το ΣτΕ αποφάσισε να μην ακυρώσει τις οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν βάσει του ΝΟΚ, λαμβάνοντας υπόψη την ασφάλεια δικαίου και την ανάγκη προστασίας των πολιτών που εμπιστεύθηκαν το ισχύον νομικό πλαίσιο. Ωστόσο, ως χρονικό σημείο εφαρμογής της απόφασης όρισε την 11η Δεκεμβρίου, εξαιρώντας από τις ρυθμίσεις τις οικοδομές που δεν είχαν ξεκινήσει εργασίες μέχρι τότε.
Σε μια λεπτομερή ανάλυση των τροποποιήσεων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) μέσω των νόμων 4759/2020 και 4819/2021, το δικαστήριο ανέδειξε την επίπτωση της μείωσης του ελάχιστου ύψους ορόφου από 2,65 σε 2,50 μέτρα, σημειώνοντας ότι αυτό αποτέλεσε εργαλείο για την αύξηση του αριθμού των ορόφων των κτιρίων. Σημείωσε επίσης ότι ο οικοδομικός κανονισμός έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές στα 12 χρόνια εφαρμογής του, γεγονός που επηρεάζει τη σταθερότητα του πολεοδομικού σχεδιασμού.
Ως προς την ουσία των προσφυγών, το ΣτΕ έκρινε ότι οι διατάξεις του ΝΟΚ για το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος των κτιρίων δεν μπορούν να υπερισχύουν των ειδικών πολεοδομικών διατάξεων κάθε περιοχής. Παράλληλα, το δικαστήριο υιοθέτησε μια πιο επιεική στάση απέναντι στα πολεοδομικά κίνητρα, αποδεχόμενο την αύξηση του συντελεστή δόμησης ως αντάλλαγμα για τη μείωση της κάλυψης, τη δημιουργία ενεργειακά αποδοτικών κτιρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων. Αυτή η επιχειρηματολογία υποστηρίχθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας και τους κατασκευαστές.
Ιδιαίτερη σημασία έχει και η απόφαση του ΣτΕ για τη μη προσμέτρηση συγκεκριμένων χώρων, όπως τα πατάρια, τα δώματα και οι πισίνες, στον συντελεστή δόμησης. Το δικαστήριο έκρινε ότι αυτό οδηγεί σε έμμεση αύξηση της δόμησης και της οικιστικής πυκνότητας, γεγονός που συνιστά συνταγματική παραβίαση.
Τέλος, ανέφερε ότι ο νομοθέτης έχει τη δυνατότητα να τροποποιεί τους όρους δόμησης και να επανακαθορίζει την ισορροπία μεταξύ τους, εφόσον δεν επιδεινώνονται οι συνθήκες διαβίωσης.
