Στη συνέντευξη που έδωσε στο Dnews ο Τσαρλς Έλληνας επισημαίνει ότι τα οφέλη που αποκομίζει η Ινδία από το φτηνό ρωσικό πετρέλαιο είναι μεγαλύτερα από το κόστος των δασμών που της επέβαλε ο Τραμπ.
Ο Τσαρλς Έλληνας έχει 35 χρόνια εμπειρία στο χώρο των υδρογονανθράκων. Έχει διατελέσει CEO στην Κρατική Εταιρία Υδρογονανθράκων της Κύπρου (ΚΡΕΤΥΚ) και είναι Senior Associate / Senior Fellow στο Atlantic Council.
Στη συνέντευξη που έδωσε στο Dnews ο Τσαρλς Έλληνας επισημαίνει ότι τα οφέλη που αποκομίζει η Ινδία από το φτηνό ρωσικό πετρέλαιο είναι μεγαλύτερα από το κόστος των δασμών που της επέβαλε ο Τραμπ. Εξηγεί επίσης γιατί οι δυτικές κυρώσεις δεν έπληξαν τη ρωσική οικονομία. Μιλάει ακόμα για την επιβράδυνση της πράσινης ενεργειακής μετάβασης και την επανάκαμψη των επενδύσεων στους υδρογονάνθρακες. Τέλος, τονίζει ότι δεν γίνουν ενεργειακοί αγωγοί στη Μεσόγειο και η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων αερίου νοτιοδυτικά της Κρήτης.
Αναλυτικά η συνέντευξη του Τσαρλς Έλληνα στο Dnews:
Με αφορμή τους δασμούς που επέβαλε ο Τραμπ στην Ινδία, θα ήθελα να σας ρωτήσω για το πώς έχουν διαμορφωθεί οι ρωσικές εξαγωγές υδρογονανθράκων, 3,5 χρόνια μετά την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία.
Οι δυτικές κυρώσεις δεν είχαν επιπτώσεις στις ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου, αφού η Ρωσία στράφηκε στις αγορές της Κίνας, της Ινδίας και των χωρών των BRICS. Κάλυψε έτσι τις απώλειές της στη Δύση. Οι τελευταίοι ουκρανικοί βομβαρδισμοί στα ρωσικά διυλιστήρια είχαν κάποιες επιπτώσεις, αλλά όχι σημαντικές. Σε ό,τι αφορά το αέριο, η Ρωσία έχει καταφέρει μόνο σε μικρό βαθμό να καλύψει τις ζημιές της στην ευρωπαϊκή αγορά, κυρίως με εξαγωγές LNG σε άλλες χώρες. Οι κυρώσεις έχουν πλήξει επίσης τις επενδύσεις της σε εγκαταστάσεις για τη μετατροπή του αερίου σε LNG. Δεν είναι τυχαίο ότι η επιστροφή της Exxon Mobil στη γιγάντια επένδυση για LNG στη Σαχαλίνη αποτέλεσε αντικείμενο των συνομιλιών Τραμπ-Πούτιν. Οι ρωσικές εξαγωγές αερίου έχουν μειωθεί, αλλά αυτό δεν αποτελεί τεράστιο πλήγμα για τη ρωσική οικονομία. Τα έσοδα των Ρώσων ήταν κυρίως από το πετρέλαιο, όχι από το αέριο.
Δεν είμαι σίγουρος για την αποτελεσματικότητα των αμερικανικών δασμών στην Ινδία. Οι δασμοί αφορούν το 4-5% των ινδικών εξαγωγών στον κόσμο, αλλά τα οφέλη που αποκομίζει η ινδική οικονομία από το φτηνό ρωσικό πετρέλαιο είναι μεγαλύτερα. Μην ξεχνάτε ότι η ταχέως αναπτυσσόμενη ινδική οικονομία «διψάει» για φτηνή ενέργεια. Επιπλέον, η Ινδία έχει ένα δεύτερο όφελος αφού ισχυρές επιχειρηματικές οικογένειες της χώρας διυλίζουν το ρωσικό αργό πετρέλαιο στις εγκαταστάσεις τους και το επανεξάγουν. Γι’ αυτό λέω ότι δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι η Ινδία θα σταματήσει τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου.
Η φτηνή ρωσική ενέργεια δίνει στρατηγικό πλεονέκτημα στις οικονομίες της Κίνας και της Ινδίας;
Ασφαλώς. Για την Κίνα το ζήτημα έχει και ιδεολογική διάσταση. Τόσο για την Κίνα όσο και για την Ινδία οι ρωσικές εισαγωγές υδρογονανθράκων έχουν δύο πλεονεκτήματα. Το πρώτο είναι οι φτηνότερες τιμές. Το δεύτερο είναι η ενεργειακή ασφάλεια. Και οι δύο χώρες είναι βέβαιες πως οτιδήποτε και αν συμβεί στις σχέσεις τους με τις ΗΠΑ, δεν θα σταματήσει η ροή του πετρελαίου.
Ακριβότερο το αμερικάνικο LNG
Η Ευρώπη πώς έχει αντικαταστήσει τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες;
Από άλλες πηγές. Η παγκόσμια αγορά είναι καλά οργανωμένη και έχει πάντοτε λύσεις. Για παράδειγμα, όταν η Ινδία αγοράζει πετρέλαιο από τη Ρωσία, αυξάνεται η διαθεσιμότητα του πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας. Παγκοσμίως παράγονται 105 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και 105 εκατομμύρια καταναλώνονται, ασχέτως με το πώς ακριβώς κατανέμονται οι ροές του εμπορίου.
Με το αέριο τι συμβαίνει; Πριν λίγες μέρες είδαμε τον Τραμπ να επιβάλει στους Ευρωπαίους να αγοράζουν μεγαλύτερες ποσότητες αμερικανικού LNG (υγροποιημένου αερίου).
Η ΕΕ αντικαθιστά το ρωσικό αέριο με αμερικανικό. Έτσι βαθαίνει η εξάρτησή της από τις ΗΠΑ, κάτι που θα έπρεπε να ανησυχεί τους Ευρωπαίους
Είναι πιο ακριβό το αμερικάνικο LNG από το ρωσικό αέριο;
Αρκετά πιο ακριβό. Πριν τον πόλεμο η Γερμανία αγόραζε το ρωσικό αέριο στα 4-5 δολάρια και τώρα αγοράζει το αμερικανικό LNG στα 12+. Η γερμανική και η ευρωπαϊκή βιομηχανία επωφελήθηκαν από το φτηνό ρωσικό αέριο. Τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει τώρα η γερμανική βιομηχανία οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην πτώση της ανταγωνιστικότητάς της λόγω της ανόδου της τιμής της ενέργειας.
Επιβραδύνεται η πράσινη μετάβαση
Η πολιτική Τραμπ που συνοψίστηκε στο σύνθημα «drill baby, drill» (εξόρυξε, εξόρυξε) έχει φρενάρει τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια;
Το «drill baby, drill» δεν είχε να κάνει μόνο με την αύξηση των εξορύξεων, Σχετίζεται επίσης με την προώθηση των αμερικανικών υδρογονανθράκων στις διεθνείς αγορές καθώς και με την υποστήριξη των αμερικανικών επιχειρήσεων παντού στον κόσμο. Αυτή η προσπάθεια ήταν αρκετά επιτυχής, αφού ο Τραμπ με μοχλό τους δασμούς υποχρέωσε αρκετές χώρες να αγοράζουν αμερικανικό LNG.
Από εκεί και πέρα, η πολιτική Τραμπ παίζει ρόλο, αλλά η επιβράδυνση της πράσινης μετάβασης είχε ξεκινήσει πιο πριν. Οι ΑΠΕ παρέχουν διακοπτόμενη ενέργεια, κάτι που μπορεί να δημιουργήσει ανισορροπίες στο σύστημα, όπως είδαμε με τις διακοπές ρεύματος στην Ισπανία και την Πορτογαλία.
Οι αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες λόγου των μεγάλων επενδύσεων στο AI και της ανόδου του βιοτικού επιπέδου απαιτούν συνεχόμενη ενέργεια που μπορούν να δώσουν οι υδρογονάνθρακες και τα πυρηνικά εργοστάσια. Για να επιτευχθεί η ισορροπία, πρέπει στο πλευρό των ΑΠΕ να λειτουργούν και οι άλλες πηγές με σταθερή παροχή ενέργειας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Κίνα της οποίας οι ανάγκες σε ενέργεια αυξάνονται ραγδαία. Ενώ η Κίνα κατασκεύασε το 60% των ΑΠΕ που κατασκευάστηκαν πέρσι σε όλο τον κόσμο πέρσι, κρατάει σε λειτουργία τα εργοστάσια αερίου και κάρβουνου. Πρέπει να πούμε ακόμα ότι η πολιτική Τραμπ προκάλεσε την αποστασιοποίηση των μεγάλων αμερικανικών επενδυτικών οργανισμών από τις πράσινες επενδύσεις, τις οποίες προωθούσε η κυβέρνηση Μπάιντεν. Επανέρχονται τώρα οι επενδύσεις σε υδρογονάνθρακες. Ανάλογη είναι η τάση και στην Ευρώπη. Η κυρίαρχη άποψη είναι ότι η πράσινη μετάβαση είναι απαραίτητη, αλλά πρέπει να γίνει με μετρημένο ρυθμό.
Μιας και μιλάμε για τις ΑΠΕ, είναι εντυπωσιακό ότι οι χώρες του Κόλπου γίνονται σημαντικοί παίκτες στην παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ. Τι σηματοδοτεί αυτή η αλλαγή;
Είναι μια λογική κίνηση. Οι χώρες του Κόλπου μπορούν να επωφεληθούν από την ηλιακή ενέργεια, αποδεσμεύοντας σημαντικές ποσότητες υδρογονανθράκων για εξαγωγή. Μπορούν να καλύψουν ακόμα και το 30% των ενεργειακών αναγκών τους από τις ΑΠΕ χωρίς να χρειαστούν επενδύσεις στα δίκτυα.
Εξορύξεις και αγωγοί στη Μεσόγειο
Στο πλαίσιο της επιβράδυνσης της πράσινης μετάβασης, θεωρείτε πιθανό να υπάρξει νέα κινητικότητα σε ό,τι αφορά τις εξορύξεις και τους αγωγούς στην ανατολική Μεσόγειο;
Αγωγούς δεν πιστεύω ότι θα δούμε στη Μεσόγειο. Δεν φτιάχνονται πια νέοι αγωγοί. Η αγορά έχει στραφεί στο LNG του οποίου η μεταφορά είναι πολύ πιο ευέλικτη και οι αποδέκτες του μπορούν εύκολα να μεταβληθούν. Αν υπήρχαν αγωγοί στη Μεσόγειο, το αέριο τους θα είχε αναγκαστικά αποδέκτη την ΕΕ. Η ΕΕ όμως έχει μειώσει την κατανάλωση αερίου κατά 25% και συνεχίζει να τη μειώνει. Επομένως, δεν χρειάζεται νέες ποσότητες φυσικού αερίου. Πόσο μάλλον που έχει κάνει μεγάλες συμφωνίες για την αγορά αμερικανικού LNG. Αυτό που θα δούμε στη Μεσόγειο είναι νέες προσπάθειες εξορύξεων. Η Αίγυπτος ήδη προσπαθεί να κάνει νέες γεωτρήσεις, αλλά δεν τα καταφέρνει λόγω οικονομικής στενότητας. Η Αίγυπτος έχει μεγάλη ανάγκη να εκμεταλλευτεί το αέριο της γιατί καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες της κατά 80% με αέριο. Εξαρτάται λοιπόν από τις εισαγωγές LNG καθώς και από το αέριο του Ισραήλ.
Στην Ελλάδα υπάρχουν καλές ενδείξεις για ύπαρξη αερίου νοτιοδυτικά της Κρήτης, αλλά πρέπει να μετριάσουμε την αισιοδοξία μας. Τα κοιτάσματα είναι σε μεγάλο βάθος και οι γεωτρήσεις είναι δύσκολες με αποτέλεσμα το κόστος τους να είναι μεγάλο. Η Exxon Mobile που έχει κάνει έρευνες εκεί, δεν βιάζεται να εκμεταλλευτεί αυτά τα κοιτάσματα. Κάποια στιγμή θα κάνει γεωτρήσεις, αλλά όχι τώρα. Στην Ελλάδα ξεχνάμε ότι οι πολυεθνικές πετρελαϊκές εταιρίες έχουν τεράστιες ευκαιρίες για παραγωγή υδρογονανθράκων σε άλλες χώρες με μεγαλύτερη κερδοφορία. Τώρα το μεγάλο project της Exxon Mobil είναι η Γουιάνα.
Στην Κύπρο έχουν βρεθεί δύο κοιτάσματα, αλλά δεν τα εκμεταλλεύονται ακόμα. Παρότι είναι καλές ενδείξεις για αέριο νοτιοδυτικά της Κρήτης, δεν πιστεύω ότι η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων θα γίνει αυτή τη δεκαετία.
