Η ιστορία της εικόνας του Εσταυρωμένου που αγιογράφησε ο Φώτης Κόντογλου και φυλάσσεται στον πετρόχτιστο περικαλλή ναό του Αγίου Γεωργίου, στην παλιά πόλη της Ξάνθης, αποτελεί μια πολύτιμη ανάμνηση και ένα προσωπικό θαύμα της μεγάλης πίστης και αφοσίωσης ενός ιδιαίτερα ευσεβούς ανθρώπου, που θεωρείται ως ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της γενιάς του 1930.
Ο Φώτης Κόντογλου υπήρξε μια από τις σπουδαιότερες μορφές του 20ού αιώνα στον χώρο της βυζαντινής τέχνης και της λογοτεχνίας. Με καταγωγή από την Μικρά Ασία και βαθιά επηρεασμένος από την παράδοση της Ανατολής, μετέφερε στο έργο του το φως της πίστης και της ταπείνωσης. Ο Εσταυρωμένος που αγιογράφησε για τον ναό της Ξάνθης φέρει τη χαρακτηριστική τεχνοτροπία του, με έντονα εκφραστικά πρόσωπα, πνευματικότητα και αίσθημα μυσταγωγίας.
Την δεκαετία του 1950, η φήμη του Κόντογλου ήταν μεγάλη, όλοι τον γνώριζαν και τον τιμούσαν. Αυτός ήταν και ο λόγος που του παραγγέλθηκε να αγιογραφήσει τον Εσταυρωμένο. Το έργο είχε παραγγελθεί το 1959 από τον τότε εφημέριο του ναού, τον αείμνηστο πατέρα Μελέτιο. Ο καιρός όμως περνούσε και ο Κόντογλου αργούσε να τελειώσει το έργο και όταν το τελείωσε καθυστερούσε να το στείλει. Παρά τα τηλεγραφήματα που του έστειλαν και τις πιέσεις που δεχόταν προφασιζόταν διάφορες δικαιολογίες και κωλυσιεργούσε να στείλει τον Εσταυρωμένο στο ναό από όπου και παραγγέλθηκε.
Ο εφημέριος του Αγίου Γεωργίου, π. Δημήτριος Μαϊστράλης, που το 1996 ήρθε στο ναό νεαρός διάκος τότε, άκουσε μια προφορική μαρτυρία, που δασώθηκε από στόμα σε στόμα σύμφωνα με την οποία πείστηκε ο Κόντογλου να στείλει τελικά τον Εσταυρωμένο. Μάλιστα, ο ίδιος ο καλλιτέχνης φαίνεται να την έχει καταγράψει, σημειώνοντας πως του άρεσε τόσο πολύ το έργο που ήθελε να το κρατήσει. Σύμφωνα λοιπόν με αυτή την μαρτυρία ο Φώτης Κόντογλου είδε στον ύπνο του τον Χριστό, ο οποίος του υπέδειξε να στείλει το έργο όπως είχε υποσχεθεί. Το σημάδι αυτό το εξέλαβε ως Θεία παρέμβαση κι έτσι αποφάσισε να στείλει τον Εσταυρωμένο στην Ξάνθη.
Ο εφημέριος του Αγίου Γεωργίου, π. Δημήτριος Μαϊστράλης, που το 1996 ήρθε στο ναό νεαρός διάκος τότε, άκουσε μια προφορική μαρτυρία, που δασώθηκε από στόμα σε στόμα σύμφωνα με την οποία πείστηκε ο Κόντογλου να στείλει τελικά τον Εσταυρωμένο. Μάλιστα, ο ίδιος ο καλλιτέχνης φαίνεται να την έχει καταγράψει, σημειώνοντας πως του άρεσε τόσο πολύ το έργο που ήθελε να το κρατήσει. Σύμφωνα λοιπόν με αυτή την μαρτυρία ο Φώτης Κόντογλου είδε στον ύπνο του τον Χριστό, ο οποίος του υπέδειξε να στείλει το έργο όπως είχε υποσχεθεί. Το σημάδι αυτό το εξέλαβε ως Θεία παρέμβαση κι έτσι αποφάσισε να στείλει τον Εσταυρωμένο στην Ξάνθη.
