Υπερωρίες: Οριακό όφελος φέρνουν οι αλλαγές στην νυχτερινή εργασία και στην εργασία της Κυριακής
Αλλαγές στην καταβολή της αμοιβής στην νυχτερινή εργασία και στις ημέρες αργιών περιλαμβάνει η σχετική εγκύκλιος του ΕΦΚΑ. Ειδικότερα από τις 6 Μαρτίου 2025 σύμφωνα με τη σχετική διάταξη (άρθρο 41 του ν. 5184/2025) περί του υπολογισμού εισφορών μισθωτών πλήρους απασχόλησης και εργοδοτών στις περιπτώσεις των επιδομάτων νυχτερινής εργασίας, αμοιβής υπερεργασίας, υπερωρίας, νυχτερινής εργασίας που προβλέπεται ότι οι εισφορές θα υπολογίζονται επί του ωρομισθίου που αντιστοιχεί στην οκτάωρη εργασία, χωρίς δηλαδή την προσαύξηση που αντιστοιχεί σε αυτές τις ειδικές περιπτώσεις χρόνου απασχόλησης. Σημειώνεται ότι δεν αλλάζει η αμοιβή που παίρνει ο εργαζόμενος, αλλά μόνο μειώνονται οι εισφορές που καταβάλλονται σε αυτές τις περιπτώσεις.
Από τη ρύθμιση επωφελούνται οι εργαζόμενοι μόνο πλήρουςαπασχόλησης, καθώς αυξάνεται οριακά το ποσό που τους καταβάλλεται, λόγω της μείωσης των επιπρόσθετων εισφορών.
Για παράδειγμα για εργαζόμενο μισθωτό του ιδιωτικού τομέα πλήρους απασχόλησης, με μέσο μηνιαίο μισθό 1.342 ευρώ, ο οποίος λαμβάνει επιπλέον του μισθού του 1.570 ευρώ μεικτά ετησίως (130,8 ευρώ μηνιαίως) από υπερεργασία ή και υπερωρίες, οι αντίστοιχες εισφορές ανέρχονται σήμερα σε 552 ευρώ ετησίως, εκ των οποίων τα 212 ευρώ βαρύνουν τον εργαζόμενο και τα 340 ευρώ βαρύνουν τον εργοδότη. Με την προωθούμενη ρύθμιση, οι εισφορές θα ανέρχονται πλέον σε 425 ευρώ ετησίως, μειωμένες κατά 23%, με το όφελος του εργαζόμενου να υπολογίζεται περίπου σε 49 ευρώ ετησίως και το όφελος του εργοδότη σε 78 ευρώ ετησίως.
Επίδομα νυχτερινής εργασίας
Οι εργαζόμενοι κάθε φύσεως (υπάλληλοι, υπηρέτες και εργατοτεχνίτες) των επιχειρήσεων και εργασιών εν γένει συνεχούς ή μη λειτουργίας, όποτε απασχολούνται από τις 22:00 μέχρι τις 06:00, αμείβονται με τις νόμιμες αποδοχές που ισχύουν κάθε φορά, προσαυξημένες κατά 25%. Την προσαύξηση αυτή δικαιούνται όλοι οι εργαζόμενοι ανεξάρτητα από την ιδιότητα με την οποία υπηρετούν και από την κατά μόνιμο ή μη τρόπο απασχόλησή τους κατά τις ως άνω ώρες.
Επίσης, οι εργαζόμενοι που, λόγω της φύσης της εργασίας τους, παρέχουν αυτήν αποκλειστικά κατά τις νυκτερινές ώρες, δεν δικαιούνται το επίδομα νυχτερινής εργασίας μόνο εάν οι καταβαλλόμενες σε αυτούς αποδοχές είναι τουλάχιστον κατά ποσοστό 25% προσαυξημένες σε σχέση με τα ελάχιστα όρια που προβλέπονται από τις οικείες διατάξεις. Αν η ανωτέρω αύξηση είναι μικρότερη του 25%, καταβάλλεται η μικρότερη διαφορά που προκύπτει.
Επιπλέον, η προσαύξηση υπολογίζεται πάντοτε στα υποχρεωτικά ελάχιστα όρια μισθών και ημερομισθίων που έχουν θεσπιστεί, δεν συμψηφίζεται με τις τυχόν ανώτερες καταβαλλόμενες αποδοχές και μειώνεται αναλόγως, σε περίπτωση απασχόλησης λιγότερης από το κανονικό ωράριο.
Αμοιβή υπερεργασίας και υπερωρίας
Σε επιχειρήσεις, στις οποίες εφαρμόζεται συμβατικό ωράριο εργασίας έως 40 ώρες την εβδομάδα, ο εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται 5 επιπλέον ώρες την εβδομάδα κατά την κρίση του εργοδότη (υπερεργασία). Οι ώρες αυτές υπερεργασίας (41η, 42η, 43η, 44η, 45η ώρα) αμείβονται με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 20% και δεν συνυπολογίζονται στα επιτρεπόμενα, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, όρια υπερωριακής απασχόλησης. Για όσους εργαζομένους ισχύει σύστημα εργασίας 6 εργάσιμων ημερών την εβδομάδα, η σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο υπερεργασία ανέρχεται σε 8 ώρες την εβδομάδα (από 41η έως 48η ώρα).
Επίσης, πέραν των 45 ωρών την εβδομάδα απασχόληση του εργαζομένου στις παραπάνω επιχειρήσεις θεωρείται υπερωριακή απασχόληση ως προς όλες τις νόμιμες συνέπειες, διατυπώσεις και διαδικασίες έγκρισης. Για όσους εργαζομένους ισχύει σύστημα εργασίας 6 εργάσιμων ημερών την εβδομάδα, υπερωριακή απασχόληση θεωρείται η εργασία πέραν των 48 ωρών την εβδομάδα. Σε κάθε περίπτωση, διατηρούνται σε ισχύ οι ρυθμίσεις για το νόμιμο ημερήσιο ωράριο εργασίας.
Επιπρόσθετα, οι εργαζόμενοι απασχολούμενοι υπερωριακά δικαιούνται για κάθε ώρα νόμιμης υπερωρίας, έως 3 ώρες ημερησίως και μέχρι τη συμπλήρωση 150 ωρών ετησίως, αμοιβή ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 40%. Για κάθε ώρα παράνομης υπερωρίας, ο εργαζόμενος δικαιούται αποζημίωση ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 120%. Με αποφάσεις του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, δύναται να χορηγείται κατά περίπτωση άδεια υπερωριακής απασχόλησης των εργαζομένων όλων των επιχειρήσεων και εργασιών, επιπλέον των επιτρεπόμενων ανωτάτων ορίων υπερωριακής απασχόλησης ετησίως (>150 ώρες), σε περιπτώσεις επείγουσας φύσης εργασίας, η εκτέλεση της οποίας κρίνεται απολύτως επιβεβλημένη και δεν επιδέχεται αναβολή. Για την κατά τα ανωτέρω υπερωριακή απασχόληση, οι εργαζόμενοι δικαιούνται αμοιβή ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 60%.
Προσαύξηση αμοιβής για εργασία κατά τις Κυριακές και τις αργίες
Οι εργαζόμενοι που απασχολούνται τις Κυριακές και στις εορτές που αναφέρονται παρακάτω δικαιούνται, ανεξαρτήτως του κύρους της συμφωνίας για την απασχόληση αυτή και των άλλων ενδεχόμενων συνεπειών, την προσαύξηση 75% που προβλέπεται από την υπ’ αρ. 8900/1946 Κοινή Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, όπως αυτή ερμηνεύθηκε αυθεντικά με την υπ’ αρ. 25825/1951 απόφαση των ιδίων Υπουργών, σύμφωνα με όσα ορίζουν οι εν λόγω αποφάσεις, όπως αυτές ισχύουν σήμερα.
Επιπρόσθετα, οι εξαιρέσιμες γιορτές κατά τις οποίες παρέχεται η ανωτέρω προσαύξηση νοούνται:
- Η της 25ης Μαρτίου,
- Η της Δευτέρας του Πάσχα,
- Η της 1ης Μαΐου,
- Η της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15η Αυγούστου),
- Η της 28ης Οκτωβρίου,
- Η της Γεννήσεως του Χριστού (25 Δεκεμβρίου),
- Η της 26ης Δεκεμβρίου,
- Η της 1ης Ιανουαρίου,
- Η της εορτής των Θεοφανίων (6η Ιανουαρίου).
Τέλος, σας γνωρίζουμε ότι στους εργαζομένους που αμείβονται με ημερομίσθιο, οι οποίοι δεν απασχολήθηκαν για λόγους που δεν οφείλονται σε εκείνους κατά τις ανωτέρω εξαιρέσιμες αργίες, καταβάλλεται για κάθε μία από αυτές ποσό ίσο με το ημερομίσθιό τους, χωρίς προσαύξηση.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 41 του ν. 5184/2025 από 06.03.2025 (ημερομηνία έναρξης ισχύος τους), τα ποσά που αντιστοιχούν σε προσαυξήσεις των επιδομάτων νυχτερινής εργασίας, αμοιβής υπερεργασίας, υπερωρίας και προσαύξησης αμοιβής για εργασία κατά τις Κυριακές και αργίες εργαζομένων με καθεστώς πλήρους απασχόλησης, στο σύνολο των κλάδων της οικονομίας, δεν υπόκεινται σε ασφαλιστικές εισφορές (εργατικές και εργοδοτικές).
Παραδείγματα
Α) Υπάλληλος γραφείου σε επιχείρηση, με ατομική σύμβαση εξαρτημένης εργασίας 40 ωρών την εβδομάδα (πλήρης απασχόληση) και μηνιαίες αποδοχές 950,00 €.
Εκτάκτως, απασχολήθηκε τρεις (3) ώρες επιπλέον τη μία εβδομάδα.
Οι τρεις (3) ώρες επιπλέον αποτελούν υπερεργασία (περίπτωση Β, άρθρο 184 του π.δ. 80/2022) και επομένως αμείβονται με 20% προσαύξηση.
Αρχικά πρέπει να υπολογίσουμε το ωρομίσθιο ως εξής: 950,00€ : 25 ημέρες = 38€/μέρα. Ημερομίσθιο 38€ * (6/40 ώρες) = 5,70€/ώρα. Άρα το ωρομίσθιο είναι 5,70€. Για τις τρεις (3) ώρες οι επιπλέον αποδοχές θα είναι: 5,70€ * 3 = 17,10€. Η προσαύξηση είναι 17,10€ * 20% = 3,42€. Οι συνολικές εισφορές υπολογίζονται μόνο στο ποσό του μισθού και των επιπλέον αποδοχών υπερεργασίας, δηλαδή 950,00€ + 17,10€ = 967,10€ και όχι και της προσαύξησης των 3,42€.
Β) Ανειδίκευτος εργάτης σε επιχείρηση εστίασης, με ατομική σύμβαση εξαρτημένης εργασίας 20 ωρών την εβδομάδα (απασχόληση από Δευτέρα-Παρασκευή με ωράριο 9π.μ.-1μ.μ., μερική απασχόληση επί πενθήμερο), 22 ημέρες ασφάλισης και μηνιαίες αποδοχές 500,00€. Εργάζεται, εκτάκτως για μία ημέρα τη νύχτα μεταξύ των ωρών 22:00-02:00, αντί του πρωινού ωραρίου.
Δεν εφαρμόζεται η διάταξη του άρθρου 41 του ν. 5184/2025, διότι δεν απασχολείται με πλήρες ωράριο, κατά συνέπεια θα αμειφθεί και θα ασφαλιστεί και για την προσαύξηση της νυκτερινής εργασίας, βάσει του άρθρου 143 του π.δ. 80/2022.
Γ) Υπάλληλος γραφείου απασχολείται με μερική απασχόληση τέσσερις (4) ώρες καθημερινά από 09:00-13:00, δηλαδή 20 ώρες εβδομαδιαίως. Ο μηνιαίος του μισθός ανέρχεται βάσει της ατομικής σύμβασης εργασίας του σε 600,00€. Εκτάκτως, για τρεις (3) μέρες εντός του ίδιου μήνα απασχολήθηκε επιπλέον τρεις (3) ώρες ημερησίως, ήτοι συνολικά εννέα (9) ώρες για τις 3 μέρες.
Επειδή, ο υπάλληλος μερικής απασχόλησης εργάζεται με ωράριο μικρότερο από το πλήρες, οι τρεις (3) ώρες επιπλέον δεν θεωρούνται υπερεργασία και υπερωρίες και κατά συνέπεια δεν εμπίπτουν στη διάταξη του άρθρου 184 του π.δ. 80/2022, περί προσαύξησης των ωρομισθίων.
