Συρρίκνωση του δημοσιονομικού ελλείμματος εμφάνισε κατά το πρώτο τρίμηνο του 2025 η ελληνική οικονομία, με αιχμή του δόρατος τα αυξημένα φορολογικά έσοδα, σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους.
Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ επιβεβαιώνουν τον περιορισμό του ελλείμματος, κυρίως μέσω της σημαντικής ενίσχυσης των φορολογικών εσόδων και δη αυτών που αφορούν την κατανάλωση.
Συγκεκριμένα, η αύξηση των συνολικών εσόδων της γενικής κυβέρνησης ανήλθε σε 3,01 δισ. ευρώ ή σχεδόν 14%, στα 24,87 δισ. ευρώ σε σύγκριση με τα 21,86 δισ. ευρώ του πρώτου τριμήνου 2024.
Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των περίπου 3 δισ. ευρώ αποδίδεται στους φόρους στην παραγωγή και στις εισαγωγές, οι οποίοι ανήλθαν σε 9,37 δισ. ευρώ (από 7,74 δισ.), καταγράφοντας άνοδο 21% ή σχεδόν 1,63 δισ. ευρώ.
Οι φόροι επί των προϊόντων, δηλαδή κυρίως ο ΦΠΑ και οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης, συνέχισαν να αποδίδουν ισχυρά, ενισχυμένοι και από την αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης αλλά και από τον πληθωρισμό. Παράλληλα, αυξητικά κινήθηκαν και άλλες κατηγορίες, όπως οι φόροι επί της παραγωγής, οι κοινωνικές εισφορές και οι φόροι εισοδήματος, συνθέτοντας ένα ευρύ φάσμα εισπρακτικής τόνωσης.
Πιο αναλυτικά, σημαντική ήταν η άνοδος και στους φόρους εισοδήματος και περιουσίας (+0,68 δισ.), στις κοινωνικές εισφορές (+0,23 δισ.) και στις κεφαλαιακές μεταβιβάσεις (+0,42 δισ.).
Αντίθετα, η σταθερότητα στις συνολικές δαπάνες της γενικής κυβέρνησης οι οποίες παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητες, διαμορφούμενες σε 25,39 δισ. ευρώ έναντι 25,37 δισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2024, μια μεταβολή μόλις 16 εκατ. ευρώ, σε συνδυασμό με τη σημαντική αύξηση των φορολογικών εσόδων, επέτρεψε τη μετατροπή του πρωτογενούς ισοζυγίου από έλλειμμα 1,55 δισ. ευρώ σε πλεόνασμα 1,37 δισ. ευρώ, δηλαδή βελτίωση 2,92 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, το τελικό δημοσιονομικό ισοζύγιο (μετά την πληρωμή τόκων) βελτιώθηκε από έλλειμμα 3,52 δισ. ευρώ σε μόλις 0,52 δισ. ευρώ, δηλαδή σχεδόν 3 δισ. ευρώ βελτίωση μέσα σε έναν χρόνο.
Παρότι το αποτέλεσμα είναι σε θετική κατεύθυνση, δεν λείπουν οι προβληματισμοί για τη βιωσιμότητά του και τη δίκαιη κατανομή του βάρους καθώς η αύξηση βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό σε έμμεσους φόρους, όπως ο ΦΠΑ και οι ΕΦΚ, οι οποίοι βαραίνουν δυσανάλογα τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα, ενώ προϋποθέτουν πως για περαιτέρω δημοσιονομική βελτίωση θα πρέπει να αυξάνεται αναλογικά και η ιδιωτική κατανάλωση.
Ας σημειωθεί, πως η συζήτηση για τους έμμεσους φόρους, και συγκεκριμένα για τους συντελεστές ΦΠΑ της χώρας μας, μεταξύ άλλων κρατών μελών, απασχολεί και τις Βρυξέλλες. Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα η Κομισιόν απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στην Αθήνα, καλώντας την να προσαρμόσει τη νομοθεσία της εντός δύο μηνών σύμφωνα με την κοινοτική οδηγία.
Η οδηγία προβλέπει μεγαλύτερη ευελιξία στη χρήση μειωμένων και υπερμειωμένων συντελεστών ΦΠΑ, με στόχο την ελάφρυνση της επιβάρυνσης σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες. Στα πέντε κράτη μέλη στα οποία συμπεριλαμβάνεται και η χώρα μας, η Κομισιόν «τραβάει το αυτί» καθώς ελέγχονται διότι δεν κοινοποίησαν την πλήρη μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό τους δίκαιο, η οποία θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024, όταν, δηλαδή, ξεκινούσε το πρώτο τρίμηνο των αυξημένων εσόδων και του μικρότερου ελλείμματος, ενώ «ανοικτό» παραμένει το πώς θα επηρεάσει τη δημοσιονομική εικόνα της χώρας στις εκθέσεις επόμενων περιόδων η αλλαγή στην έμμεση φορολογία.
