Υπολογισμός συντάξεων και νέα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης – Όσα αλλάζουν

Δύο σημαντικές αλλαγές ετοιμάζονται για τις συντάξεις που αφορούν τον τρόπο υπολογισμού της αύξησης των συντάξεων και τη διαμόρφωση των νέων ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Ειδικότερα πρόκειται για το νέο σύστημα υπολογισμού των συντάξεων από 1-1-2026 ενώ παράλληλα το ίδιο έτος η κυβέρνηση θα κληθεί να αποφασίσει και το αν θα αλλάξει τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από 1-1-2027 λόγω του δημογραφικού.

Εκτιμάται ότι από την 1η Ιανουαρίου 2026 θα ισχύσει νέος τρόπος υπολογισμού ο οποίος από τον μέσο πληθωρισμό έτους της ΕΛΣΤΑΤ, θα περιλαμβάνει τον δείκτη μεταβολής μισθών. Σύμφωνα με απόφαση του υπουργού Κοινωνικής Ασφάλισης Π. Τσακλόγλου, οι νέος τρόπος υπολογισμού μετατίθεται ένα χρόνο μετά, δηλαδή το 2026 αντί το 2025.

Είναι χαρακτηριστικό ότι αν εφαρμόζονταν φέτος η διάταξη, από το 2,7% που έλαβαν αύξηση οι συντάξεις, αυτή θα ήταν 4%.

Αναλυτικά από την 1η Ιανουαρίου 2026, ο υπολογισμός των συντάξεων στην Ελλάδα αλλάζει, καθώς εισάγεται ένας νέος δείκτης μισθών που θα αυξάνει τις συντάξιμες αποδοχές βάσει των οποίων υπολογίζεται η ανταποδοτική σύνταξη. Μέχρι το 2025, οι συντάξιμες αποδοχές θα συνεχίσουν να αναπροσαρμόζονται με βάση τον πληθωρισμό, ενώ από το 2026 και έπειτα θα λαμβάνονται υπόψη οι αυξήσεις μισθών.

Ουσιαστικά, αυτό το νέο σύστημα αναπροσαρμογής των συντάξιμων αποδοχών θεωρείται ευνοϊκό για τους ασφαλισμένους, καθώς οι μισθοί συνήθως αυξάνονται με ταχύτερο ρυθμό από τον πληθωρισμό. Για παράδειγμα, αν ο «δείκτης μισθών» εμφανίσει αύξηση 4,5% το 2025, η ανταποδοτική σύνταξη θα είναι υψηλότερη από ό,τι αν εφαρμοζόταν μόνο η τιμαριθμική αναπροσαρμογή.

Παράλληλα αλλαγές θα εξεταστούν το 2026 στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης τα οποία θα ισχύσουν από το 2027, λόγω του δημογραφικού.

Συγκεκριμένα μέσα στο 2026 οι ηλικίες «εξόδου» στη σύνταξη θα αξιολογηθούν εκ νέου και αν ο «αλγόριθμος» που συνδέει το προσδόκιμο ζωής μετά τα 65, με τα όρια ηλικίας δείξει ότι πρέπει να γίνουν αλλαγές, τότε από το 2027 οι ηλικίες συνταξιοδότησης θα αλλάξουν. Οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να πάρουν σύνταξη στα 62 με 40 χρόνια ή στα 67 με τουλάχιστον 15 χρόνια ασφάλισης ως και το 2026. Από το 2027 δεν είναι βέβαιο αν θα μείνουν τα ίδια όρια ή αν θα αυξηθούν ακολουθώντας το προσδόκιμο ζωής εφόσον αυτό ανεβεί.Οι αλλαγές στα όρια ηλικίας θα είναι αυτόματες καθώς με σχετική διάταξη που έχει ψηφιστεί από το 2010 με τον ασφαλιστικό νόμο 3863, η ηλικία συνταξιοδότησης θα αυξάνεται εφόσον αυξάνεται και το προσδόκιμο ζωή μετά το 65ο έτος. Μέχρι σήμερα δεν χρειάστηκε να γίνει καμία αλλαγή αφενός γιατί τα όρια ηλικίας πήγαν στα 62 κα 67 (από 60 αι 65) και αφετέρου διότι με την πανδημία το προσδόκιμο ζωής δεν αυξήθηκε οπότε και πάλι δεν έγινε καμία περαιτέρω προσαρμογή των ορίων ηλικίας.

Δημοφραφικό και ασφαλιστικό

Η τελευταία μελέτη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής όμως δείχνει ότι μεταξύ 2027 και 2030 το όριο ηλικίας με 40ετία από το 62ο έτος σήμερα θα πάει στα 63 έτη και 5 μήνες ενώ το 67ο στα 68,5.

Σημειώνεται ότι πρόκειται για μια από τις δραματικές επιπτώσεις στο ασφαλιστικό σύστημα που επιφέρει το δημογραφικό πρόβλημα είναι η αναλογία συνταξιούχων-ασφαλισμένων, η οποία σήμερα είναι στο 1 προς 1,66. Σε 15 χρόνια θα υποχωρήσει στο 1,25. Αυτό σημαίνει ότι αν σήμερα για κάθε 100 συνταξιούχους υπάρχουν 166 ασφαλισμένοι να τους συντηρούν με τις εισφορές τους, το 2040 σε κάθε 100 συνταξιούχους θα αναλογούν μόνο 125 ασφαλισμένοι για να πληρώνουν τις συντάξεις τους.

Μελέτες διεθνών οργανισμών όπως της (Eurostat, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΟΟΣΑ) θέτουν σε κατάσταση κόκκινου συναγερμού την κυβέρνηση λόγω της βόμβας του δημογραφικού .Οι μελέτες οδηγούνται στο συμπέρασμα ότι τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης θα αυξηθούν καθώς από το 2027 θα συνδεθούν με το προσδόκιμο ζωής και θα αυξάνονται ανά τρία χρόνια εφόσον ανεβαίνει και το προσδόκιμο ζωής μετά το 65ο έτος. Το προσδόκιμο ζωής στα 65 για τους άνδρες, πηγαίνει από 18,7 έτη το 2022 σε 23,9 έτη το 2070, ενώ για τις γυναίκες πηγαίνει από 21,7 έτη σε 26,7 έτη αντίστοιχα.