Έρχονται μπόνους σε πληροφοριοδότες μεγάλης φοροδιαφυγής
Μπόνους σε όσους καταγγέλλουν σοβαρές περιπτώσεις φοροδιαφυγής ή άλλες οικονομικές παραβάσεις φέρνει πάλι η κυβέρνηση.
Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης δέχεται εισηγήσεις για την εισαγωγή ενός νέου προγράμματος που θα προσφέρει χρηματικές ανταμοιβές σε πολίτες που θα καταγγέλλουν σοβαρές περιπτώσεις φοροδιαφυγής ή άλλες οικονομικές παραβάσεις. Η ιδέα βασίζεται σε παρόμοια προγράμματα που εφαρμόζονται με επιτυχία σε άλλες χώρες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, και έχει στόχο να ενθαρρύνει τους πολίτες να συμβάλουν πιο ενεργά στην αποκάλυψη τέτοιων φαινομένων.
Ήδη η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) προσφέρει στους πολίτες τη δυνατότητα να υποβάλλουν καταγγελίες είτε επώνυμα είτε ανώνυμα μέσω της ειδικής ψηφιακής πλατφόρμας της. Οι καταγγελίες αυτές μπορούν να αφορούν ιδιώτες, επιχειρήσεις, δημόσιους υπαλλήλους ή ακόμα και υπηρεσίες της ίδιας της ΑΑΔΕ, ενώ υπάρχει και η επιλογή να στοχεύουν συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές.
Παράλληλα, ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα έχει φέρει και η εφαρμογή Appodixi, που επιτρέπει στους πολίτες να ελέγχουν την εγκυρότητα των αποδείξεων που λαμβάνουν στις αγορές τους. Αν κάποια απόδειξη είναι πλαστή ή παραποιημένη, ο χρήστης μπορεί να την καταγγείλει άμεσα μέσω της εφαρμογής, συμβάλλοντας έτσι στην ενίσχυση της διαφάνειας στις συναλλαγές.
Οι νέες εισηγήσεις, ωστόσο, πηγαίνουν ένα βήμα παραπέρα, προτείνοντας την καθιέρωση σημαντικών οικονομικών κινήτρων για όσους καταγγέλλουν περιπτώσεις φοροδιαφυγής, εμπνευσμένων από επιτυχημένα παραδείγματα του εξωτερικού. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το πρόγραμμα Whistleblower του IRS προσφέρει στους πληροφοριοδότες χρηματική αμοιβή που φτάνει το 15%-30% των ποσών που ανακτώνται από τις παραβάσεις που καταγγέλθηκαν.
Ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα του προγράμματος είναι η περίπτωση του Bradley Birkenfeld, πρώην τραπεζίτη που παρείχε πληροφορίες για ένα εκτεταμένο σύστημα φοροδιαφυγής που αφορούσε ελβετικές τράπεζες. Οι πληροφορίες του οδήγησαν το IRS σε ανάκτηση δισεκατομμυρίων δολαρίων και ο ίδιος έλαβε αμοιβή ύψους 104 εκατ. δολαρίων.
Αντίστοιχα, στη Νότια Κορέα, οι πληροφοριοδότες λαμβάνουν από 5% έως 20% των χρημάτων που ανακτώνται από φορολογικές παραβάσεις, ενώ στον Καναδά, το πρόγραμμα OTIP προσφέρει αμοιβές έως και 15% των φόρων που εισπράττονται από μη δηλωμένα κεφάλαια σε υπεράκτιες περιοχές.
Πάντως, η υλοποίηση ενός νέου προγράμματος διαχείρισης καταγγελιών απαιτεί εκτεταμένες τροποποιήσεις στο ελληνικό νομοθετικό πλαίσιο, ώστε να καθοριστούν με σαφήνεια τα δικαιώματα, οι υποχρεώσεις και οι διαδικασίες που θα το διέπουν. Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων και άλλοι εμπλεκόμενοι φορείς θα χρειαστεί να αναπροσαρμόσουν τις υφιστάμενες διαδικασίες τους, ενσωματώνοντας την αξιολόγηση καταγγελιών και τη διαχείριση συστημάτων ανταμοιβής.
Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που ανακύπτουν είναι η αξιοπιστία των πληροφοριών που θα παρέχονται μέσω του συστήματος. Ο κίνδυνος ψευδών ή κακόβουλων καταγγελιών είναι υπαρκτός, καθώς πολίτες μπορεί να επιχειρήσουν να εκμεταλλευτούν τη διαδικασία για προσωπικό όφελος ή για να πλήξουν ανταγωνιστές. Η επαλήθευση των καταγγελιών απαιτεί σημαντικούς πόρους, τόσο σε επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού όσο και σε χρόνο, γεγονός που προσθέτει επιπλέον βάρος στις διοικητικές υπηρεσίες.
Τέλος, η προστασία της ανωνυμίας και της ασφάλειας των πληροφοριοδοτών αποτελεί ένα εξίσου κρίσιμο ζήτημα, καθώς οι πληροφοριοδότες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν αντίποινα, κοινωνικό στιγματισμό ή ακόμη και νομικές επιπτώσεις (κάτι που στην περίπτωση της Ελλάδος θα πρέπει να θεωρείται πιθανό).
