Η εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς βρίσκεται σε οριακό σημείο, με την κατάσταση να παραμένει εξαιρετικά εύθραυστη. Την Κυριακή, το Ισραήλ προχώρησε σε αποκλεισμό της ανθρωπιστικής βοήθειας προς την Γάζα, ενώ από την πλευρά της η Χαμάς, που χαρακτήρισε «έγκλημα πολέμου» αυτή την απόφαση του Ισραήλ, το Σάββατο απέρριψε τη «διαμόρφωση» μιας παράτασης της πρώτης φάσης της εκεχειρίας.
Η απόφαση του Ισραήλ προκάλεσε άμεση αντίδραση από τον ΟΗΕ, ο οποίος ζήτησε την άμεση αποκατάσταση της ανθρωπιστικής βοήθειας.
Παράλληλα η Διεθνής Ομοσπονδία Συλλόγων Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου (IFRC) τόνισε ότι είναι «ζωτικής σημασίας» να συνεχιστεί η εκεχειρία και να εισέλθει ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα, ενώνοντας τη φωνή της με τον ΟΗΕ και τη Διεθνή Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού (ICRC).
«Είναι ζωτικής σημασίας να διατηρηθεί η εκεχειρία και η διανομή βοηθειας στη Γάζα (…) ενώ παράλληλα να αναζητηθεί μια βιώσιμη λύση για μια βιώσιμη ειρήνη», έγραψε ο Τζαγκάν Τσαπαγκάιν, γενικός γραμματέας της IFRC, στο Χ.
Η ΕΕ, από την άλλη, επανέλαβε την έκκλησή της να επιτραπεί «η πλήρης, ασφαλής, σίγουρη και ελεύθερη πρόσβαση της ανθρωπιστικής βοήθειας σε μεγάλη κλίμακα για τους Παλαιστίνιους που έχουν ανάγκη και να παρασχεθεί συνδρομή και να επιτραπεί στους εργαζόμενους σε οργανώσεις αρωγής και στις διεθνείς οργανώσεις να εργαστούν αποτελεσματικά και με ασφάλεια στη Γάζα».
Η απόφαση του Ισραήλ ήρθε καθώς οι συνομιλίες για την επέκταση της εκεχειρίας φαίνεται να βρίσκονται σε αδιέξοδο, έπειτα από τη λήξη της πρώτης φάσης των 42 ημερών.
Η Αίγυπτος και το Κατάρ, που μεσολαβούν στις διαπραγματεύσεις, κατηγόρησαν το Ισραήλ για κατάφωρη παραβίαση της συμφωνίας εκεχειρίας μέσω της διακοπής της ανθρωπιστικής βοήθειας. Σύμφωνα με εικόνες του AFP, φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια παρέμεναν ακινητοποιημένα στη μεριά της Αιγύπτου στο πέρασμα της Ράφα προς τη Γάζα.
Η απόρριψη της Χαμάς
Νωρίς την Κυριακή, το Ισραήλ ανακοίνωσε την παράταση της εκεχειρίας έως τα μέσα Απριλίου, πρόταση που, όπως ανέφερε, έγινε από τον απεσταλμένο των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ.
Ωστόσο, η Χαμάς απέρριψε επανειλημμένα την παράταση, προκρίνοντας αντ’ αυτού τη μετάβαση στη δεύτερη φάση της συμφωνίας, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε μόνιμη λήξη του πολέμου.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση καταδίκασε την άρνηση της Χαμάς να δεχτεί την επέκταση της πρώτης φάσης, προσθέτοντας ότι η απόφαση του Ισραήλ να μπλοκάρει τη βοήθεια «ενέχει ανθρωπιστικούς κινδύνους».
Οι Βρυξέλλες κάλεσαν σε «ταχεία επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για τη δεύτερη φάση της εκεχειρίας».
Με την αβεβαιότητα να κυριαρχεί, ισραηλινοί βομβαρδισμού έπληξαν τη Γάζα, με το υπουργείο Υγείας της Χαμάς να ανακοινώνει τουλάχιστον τέσσερις νεκρούς. Η Χαμάς χαρακτήρισε την απόφαση διακοπής της ανθρωπιστικής βοήθειας ως «φθηνό εκβιασμό, έγκλημα πολέμου και κατάφωρο πραξικόπημα ενάντια στη συμφωνία (εκεχειρίας)».
Η πείνα ως «όπλο»
Το υπουργείο Εξωτερικών της Αιγύπτου κατηγόρησε το Ισραήλ ότι χρησιμοποιεί την πείνα ως «όπλο κατά του παλαιστινιακού λαού».
Το Κατάρ εξέφρασε αντίστοιχες ανησυχίες, δηλώνοντας ότι «καταδικάζει σθεναρά» την απόφαση του Ισραήλ.
Η Σαουδική Αραβία, η οποία έχει απορρίψει κάθε συζήτηση περί εξομάλυνσης των σχέσεών της με το Ισραήλ χωρίς την ύπαρξη παλαιστινιακού κράτους, καταδίκασε τον αποκλεισμό της βοήθειας χαρακτηρίζοντάς τον «εργαλείο εκβιασμού και συλλογικής τιμωρίας».
Η Ιορδανία προειδοποίησε ότι η απόφαση του Ισραήλ «απειλεί να αναζωπυρώσει» τις εχθροπραξίες στη Γάζα.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ζήτησε «την άμεση επανέναρξη της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα».
Δύσκολη η κατάσταση στην Γάζα – Πίεση στον Νετανιάχου
Το κόστος ζωής εκτοξεύεται στη Γάζα, με τους κατοίκους να εκφράζουν ανησυχία για τις αυξανόμενες τιμές και την επισιτιστική ανασφάλεια. «Οι τιμές ανεβαίνουν και ο κόσμος πανικοβάλλεται για τα τρόφιμα», δήλωσε ο 56χρονος Μπελάλ αλ-Χελού από την πόλη της Γάζας.
Ο ΟΗΕ επισημαίνει πως οι 15 μήνες πολέμου έχουν καταστρέψει ή προκαλέσει σοβαρές ζημιές στα περισσότερα κτίρια, ενώ έχουν εκτοπίσει σχεδόν ολόκληρο τον παλαιστίνιο πληθυσμό και έχουν προκαλέσει εκτεταμένη πείνα.
Παρά τις προειδοποιήσεις για επισιτιστική κρίση, ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών, Γκίντεον Σαάρ, απέρριψε τις ανησυχίες περί λιμοκτονίας, χαρακτηρίζοντάς τις «ψέμα». Την ίδια στιγμή, το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου ανακοίνωσε πως «από σήμερα το πρωί, αναστέλλεται η είσοδος όλων των αγαθών και προμηθειών στη Λωρίδα της Γάζας».
Η απόφαση του Ισραήλ να απαγορέψει την είσοδο της ανθρωπιστικής βοήθειας ελήφθη εν μέσω διαπραγματεύσεων για την επέκταση της εκεχειρίας, με το Ισραήλ να προειδοποιεί πως θα υπάρξουν «συνέπειες» για τη Χαμάς αν δεν δεχθεί την προσωρινή παράταση – δεν τη δέχθηκε.
Σύμφωνα με τις ισραηλινές αρχές, η επέκταση της εκεχειρίας προέβλεπε την απελευθέρωση του μισού αριθμού ομήρων που παραμένουν στη Γάζα την ημέρα εφαρμογής της συμφωνίας, ενώ οι υπόλοιποι θα απελευθερώνονταν αν επιτυγχανόταν συμφωνία για μόνιμη κατάπαυση του πυρός.
Από τους 251 ομήρους που απήχθησαν στην επίθεση της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023, 58 παραμένουν στη Γάζα, εκ των οποίων οι 34 έχουν επιβεβαιωθεί ως νεκροί από τον ισραηλινό στρατό.
Στο Ισραήλ, το πλήθος που συγκεντρώθηκε για να αποχαιρετήσει τον 85χρονο Σλόμο Μανσούρ, του οποίου η σορός επιστράφηκε από τη Γάζα την Πέμπτη, ζήτησε εντατικοποίηση των προσπαθειών για την απελευθέρωση των υπολοίπων ομήρων. «Να τους επιστρέψουν όλους αμέσως», τόνισε η Βαρντίτ Ρόιτερ.
Αργότερα, στην Ιερουσαλήμ, εικόνες του AFP κατέγραψαν διαδηλωτές έξω από την κατοικία του Νετανιάχου με παρόμοια αιτήματα. «Ακόμα ζωντανοί. Ακόμα περιμένουν», ανέγραφε ένα πανό, συνοδευόμενο από φωτογραφίες των αδελφών ομήρων Αριέλ και Νταβίντ Κούνιο.
Στην πρώτη φάση της εκεχειρίας, οι μαχητές της Γάζας απελευθέρωσαν 25 ζωντανούς ομήρους και παρέδωσαν 8 σορούς, συμπεριλαμβανομένου του Μανσούρ, με αντάλλαγμα περίπου 1.800 Παλαιστίνιους κρατουμένους από τις ισραηλινές φυλακές.
Στο Ισραήλ, η απόφαση να διακοπεί η ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα χαιρετίστηκε από κατοίκους της Ιερουσαλήμ ως ένας τρόπος πίεσης προς τη Χαμάς.
Ωστόσο, την Κυριακή, οι μάχες συνεχίστηκαν στο νότιο τμήμα της Γάζας. Διεθνή μέσα ενημέρωσης ανέφεραν βομβαρδισμούς και πυρά «από ισραηλινά τανκς».
Η Παλαιστινιακή Ερυθρά Ημισέληνος ανακοίνωσε πως ισραηλινές επιθέσεις με drones σκότωσαν ένα άτομο στην ίδια περιοχή και άλλο ένα σε γειτονική πόλη. Ο ισραηλινός στρατός ανέφερε πως εξαπέλυσε αεροπορική επιδρομή στη βόρεια Γάζα κατά υπόπτων που «τοποθετούσαν εκρηκτικό μηχανισμό» κοντά σε ισραηλινές δυνάμεις.
Με τους θανάτους της Κυριακής, το παλαιστινιακό υπουργείο Υγείας καταγράφει 116 νεκρούς από ισραηλινά πλήγματα μετά την έναρξη της εκεχειρίας στις 19 Ιανουαρίου, γεγονός που έχει μειώσει σημαντικά τη βία.
Ο πόλεμος ξεκίνησε με την επίθεση της Χαμάς το 2023, που προκάλεσε τον θάνατο περισσότερων από 1.200 ανθρώπων στο Ισραήλ, κυρίως αμάχων. Η ισραηλινή αντεπίθεση στη Γάζα έχει στοιχίσει τη ζωή σε περισσότερους από 48.300 ανθρώπους, επίσης κυρίως αμάχους, σύμφωνα με στοιχεία και από τις δύο πλευρές.
