Τι όμορφη που είναι η γλώσσα μας.
Και τι όμορφο να την ακούς σε όλες τις αρχαίες εκδοχές της.
Παιδευτική γλώσσα, γυμνάζει το μυαλό.
Πού ακούς αρχαία ελληνικά σήμερα;
Ούτε στην Επίδαυρο. Πέρυσι το καλοκαίρι μάλιστα, στην «Ορέστεια» του Αισχύλου, ακούσαμε και αραβικό μοιρολόι στα τείχη, από την Κασσάνδρα. Η ειρωνεία, για όλους όσοι την πολεμούν και την ειρωνεύονται, είναι ότι για να ακούσεις σωστά ελληνικά, σήμερα, πρέπει να πας στην εκκλησία.
Με αξίωσε ο Θεός, και μάλλον για πρώτη φορά στη ζωή μου και δεν διασκορπίστηκα με τους περισσότερους μετά το «Χριστός Ανέστη…». Επέστρεψα.
Και δεν το μετάνιωσα. Πολύ ωφελήθηκα.
Το πήρα αμανάτι, διότι άκουσα κάποια στιγμή ένα κήρυγμα του Σιατίστης Παύλου που ανέφερε το «Αναστήτω ο Θεός και διεσκορπισθήτωσαν οι εχθροί αυτού…». Κι άμα δεις, πράγματι, ίσα με το που το είπε μια φορά το «Χριστός Ανέστη…» ο παπάς, άδειασε η πλατεία με μιας. Σφαίρα έφυγαν. Αρμένικο ινάτι είν’ αυτό, είπα, έτσι είσαι; Ε, λοιπόν, φέτος εχθροφανής δε θα γίνω.
Στην εκκλησία προσπαθώ να καταλάβω τι λέει ο παπάς και οι ψάλτες.
Δεν τα καταλαβαίνω όλα, το παραδέχομαι, αλλά τα «σημειώνω» και μετά έρχομαι σπίτι και την ψάχνω, να δω τι σημαίνουν τούτες οι λέξεις. Παρότι είναι οι ίδιες με αυτές που χρησιμοποιούμε, πνιγόμαστε σε μια κουταλιά νερό. Τυχεροί οι φιλόλογοι εδώ. Οι οικονομολόγοι παίζουμε σε άλλο γήπεδο.
Λέει για παράδειγμα, «ποῦ σου, θάνατε, τό κέντρον; Πού σου, Ἅδη, τό νίκος;»
Τί να εννοεί τώρα ο ποιητής. Κι όμως είναι τόσο απλό. «Πού είναι θάνατε το κεντρί σου; Πού είναι Άδη η νίκη σου;»
Ευκολάκι, έτσι;
Σήμερα λοιπόν στην εκκλησία άκουσα μια φράση που μου έκανε εντύπωση και θέλω να τη μοιραστώ μαζί σας, ειδικά με εσάς που διασκορπιστήκατε κι εύχομαι να θελήσετε κι εσείς, να επιστρέψετε, σε κάποια Ανάσταση, και πάλι στην εκκλησία. Εμένα μου πήρε μισόν αιώνα.
Η μαγειρίτσα νόστιμη μεν, νοστιμότερον όλων ο λόγος, για τον Λόγο δε… ούτε λόγος.
Φώναζε νικητήρια και δυνατά ο παπάς με υψωμένη τη γροθιά κι επαναλαμβάναμε και φωνάζαμε κι εμείς μετά από αυτόν, όλοι μαζί, ο ενωμένος Λαός, σαν ασκέρι που πήραμε το κάστρο και, σε κάποια στιγμή λέει,
«Ἀνέστη Χριστός, καί ζωή πολιτεύεται».
Μου μαστίγωσε το μυαλό. Σκεφτόμουν από δω, το έφερνα από κει, άκρη δεν μπορούσα να βγάλω. Είχα ξεχάσει και τη μαγειρίτσα στον δρόμο για το σπίτι. Η πολιτική είναι το δικό μου μικρόβιο της ανησυχίας, χτύπησε νεύρο και μ’ έπιασε αδιάβαστο.
Θα πει τελικά, ότι Αναστήθηκε ο Χριστός και η ζωή βασιλεύει.
Ευκολάκι κι αυτό, έτσι; Έχουμε μάθει να φοβόμαστε την ίδια μας τη γλώσσα. Λες και τα αρχαία δεν είναι η ίδια γλώσσα (σε οποιαδήποτε εκδοχή, κλασσική αττική, κοινή ελληνιστική κοκ) . Κι αν ποτέ κάποιος δεν ξέρει, κάτι που ξέρετε εσείς, μην τον αποπάρετε και μην τον διορθώσετε με έπαρση ενώπιον άλλων. Χαίρομαι όταν με διορθώνουν κατ’ ιδίαν, καλοπροαίρετα και δε με εξετάζουν με αυστηρότητα. Πέτρες υπάρχουν μπόλικες για όλους τους αναμάρτητους.
Και πήρε από το ένα χέρι τον Αδάμ κι από το άλλο την Εύα και τους επέστρεψε και πάλι στη χώρα τους, στη χαμένη τους Πατρίδα. Διήγαγαν νίκη οι έκπτωτοι με τον εκτοπισμό των πρωτοπλάστων, αλλά το σχέδιο του Θεού τους συνέτριψε. Συνέθλιψε την προδοσία του αντιδίκου.
Ανέλαβε ο Θεός την ευθύνη για τον άνθρωπο και τον έφερε πίσω.
Για εμάς τους ιδεαλιστές που πιστεύουμε στην οντολογία πίσω από κάθε πραγματολογία, που πιστεύουμε στον κόσμο των ιδεών και της νόησης πίσω από κάθε υλική υπόσταση και στην αδιάσπαστη ενότητα (δηλαδή στην αλληλουχία ή αλλιώς, στην αμοιβαία συνοχή) αισθητού και νοητού ή κοσμικού και υπερκόσμιου, η Ανάσταση είναι δώρο ελπίδας.
Το ‘χετε ξανακούσει όλοι, ποιος δεν έχει πάει άλλωστε σε κηδεία;
«…καὶ τὴν ποθεινὴν πατρίδα παράσχου µοι, Παραδείσου πάλιν ποιῶν πολίτην µε».
Όμορφο πράγμα η Πατρίδα.
Όμορφο πράγμα η γλώσσα μας.
Όμορφο πράγμα η νίκη.
Με τη σκέψη μας στα αδέρφια μας που εκτελούνται και φονεύονται στη Συρία, στη Νιγηρία, στο Αρτσάχ, στο Σουδάν και στους Έλληνες που ήταν μακριά μας, στα ξένα, με τη νοσταλγία της ποθεινής Πατρίδας,
XΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ
Ανδρέας Τσιφτσιάν
Οικονομολόγος
