Χαμηλή παραμένει η θνησιμότητα από καρκίνο του προστάτη, ανεξάρτητα από τη θεραπεία που επελέγη να χορηγηθεί στους ασθενείς, διαπιστώνει μελέτη τουλάχιστον 15ετούς παρακολούθησης, η οποία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η επιλογή της θεραπείας σε τοπικά εντοπιζόμενο καρκίνο του προστάτη σχετίζεται με την αξιολόγηση του όφελος και της βλάβης που προκαλεί η κάθε θεραπεία.
Η σχετική μελέτη του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που δημοσιεύθηκε στο New England Journal of Medicine (NEJM), προχώρησε στην παρακολούθηση 1643 ασθενών με καρκίνο προστάτη επί 15 έτη κατά μέσο όρο – με τον ελάχιστο χρόνο παρακολούθησης τα 11 χρόνια και το μέγιστο τα 21 χρόνια. Η μελέτη συνέκρινε την αποτελεσματικότητα των θεραπειών σε σχέση με τον θάνατο από τη νόσο ως πρωταρχικό αποτέλεσμα και με δευτερεύοντα αποτελέσματα τον θάνατο από οποιαδήποτε αιτία, τις μεταστάσεις, την εξέλιξη της νόσου και την έναρξη μακροχρόνιας θεραπείας στέρησης ανδρογόνων.
Ο λόγος της διενέργειας της μελέτης ήταν ότι παρά τις πρόσφατες εξελίξεις στην έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία του τοπικά περιορισμένου καρκίνου του προστάτη, η διαχείριση της νόσου παραμένει αμφιλεγόμενη. Μπορεί με τη μαγνητική τομογραφία (MRI) και τις εξειδικευμένες βιοψίες να μειώνονται τα περιστατικά που η διάγνωση προβλέπει αργή εξέλιξη της νόσου, όμως οι αναλύσεις διαστρωμάτωσης του κινδύνου είναι αυτές που τελικά κατευθύνουν την υπερβολική ή ελλιπή θεραπεία.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2020, περίπου 192.000 άνδρες διαγνώστηκαν με καρκίνο του προστάτη και 33.000 πέθαναν από τη νόσο.
Αμετάβλητη θνησιμότητα
Από τη στιγμή που η Ειδική Ομάδα Προληπτικών Υπηρεσιών των ΗΠΑ ανανέωσε τις οδηγίες της το 2012 και το 2018, η συχνότητα εμφάνισης τοπικά περιορισμένης νόσου έχει μειωθεί, ενώ τα περιστατικά που έχουν εξαπλωθεί σε μια ολόκληρη περιοχή και τα προχωρημένα περιστατικά έχουν αυξηθεί. Εντούτοις, την ίδια περίοδο, η θνησιμότητα λόγω καρκίνου παρέμεινε αμετάβλητη.
Στη 10ετία 1999 – 2009 στο Ηνωμένο Βασίλειο, 82.429 άνδρες μεταξύ 50 – 69 ετών υποβλήθηκαν σε εξέταση ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) με αποτέλεσμα στους 2.664 να εντοπιστεί καρκίνος προστάτη.
Από αυτούς, οι 1.643 εγγράφηκαν σε μια κλινική μελέτη για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των θεραπειών, με τους 545 να μπαίνουν σε ενεργή παρακολούθηση, τους 553 να υποβληθούν σε προστατεκτομή και τους 545 να υποβληθούν σε ακτινοθεραπεία.
Η γονιδιωματική υπογραφή ορισμένων επιθετικών όγκων του προστάτη, μπορεί να βοηθήσει στην επιλογή συγκεκριμένων θεραπειών. Πρόκειται για τις μεταλλάξεις στο γονίδιο BRCA2, που σχετίζονται με καρκίνο μαστού και ωοθηκών στις γυναίκες και καρκίνο προστάτη στους άνδρες. Όταν λειτουργεί σωστά, το γονίδιο BRCA2 παράγει πρωτεΐνες που διορθώνουν τη βλάβη στο DNA, σταματώντας τα κύτταρα να γίνονται καρκινικά.
Αποτελέσματα
Η παρακολούθηση ολοκληρώθηκε για τους 1.610 από τους 1.643 ασθενείς (98%).
Ανάλυση για τον κίνδυνο από τη νόσο, έδειξε ότι ήδη κατά τον χρόνο της διάγνωσης, περισσότερο από το ένα τρίτο των συμμετεχόντων είχαν καρκίνο προστάτη μέσου ή υψηλού κινδύνου.
Θάνατος από καρκίνο του προστάτη σημειώθηκε σε 45 άνδρες (2,7%):
- Οι 17 (3,1%) από την ομάδα ενεργούς παρακολούθησης,
- Οι 12 (2,2%) από την ομάδα προστατεκτομής και
- Οι 16 (2,9%) από την ομάδα ακτινοθεραπείας.
Θάνατος από οποιαδήποτε αιτία συνέβη σε 356 άνδρες (21,7%), με παρόμοιους αριθμούς και στις τρεις ομάδες.
Αλλοίωση στο μεταβολισμό λιπιδίων προκαλεί ο καρκίνος. Σταγονίδια λιπιδίων (φωτεινές κουκκίδες) σε επιθετικό καρκίνο του προστάτη. Το εύρημα αναμένεται να οδηγήσει σε νέα αντικαρκινικά φάρμακα που εμποδίζουν τη διαδικασία εστεροποίησης της χοληστερόλης.
Μεταστάσεις αναπτύχθηκαν:
- Σε 51 άνδρες (9,4%) στην ομάδα ενεργού παρακολούθησης,
- Σε 26 (4,7%) στην ομάδα προστατεκτομής και
- Σε 27 (5,0%) στην ομάδα ακτινοθεραπείας.
Κλινική εξέλιξη (επιδείνωση) της νόσου διαπιστώθηκε:
- Σε 141 άνδρες (25,9%) από την ενεργό παρακολούθηση,
- Σε 58 (10,5%) από την ομάδα της προστατεκτομής και
- Σε 60 (11,0%) από την ομάδα ακτινοθεραπείας.
Μακροχρόνια θεραπεία στέρησης ανδρογόνων εφαρμόστηκε:
- σε 69 άνδρες (12,7%) από την ομάδα ενεργού παρακολούθησης,
- σε 40 άνδρες (7,2%) από την ομάδα προστατεκτομής και
- σε 42 (7,7%) από την ομάδα ακτινοθεραπείας.
Στην ομάδα ενεργού παρακολούθησης το 24,4% δηλαδή 133 άνδρες παρέμειναν ζωντανοί χωρίς καμία θεραπεία για τον καρκίνο του προστάτη στο τέλος της παρακολούθησης.
