Ο ύπνος παίζει ζωτικό ρόλο για την υγεία και μπορεί να σώσει την κατάσταση όταν κανείς νιώθει εξαντλημένος.
Όταν όμως ο πολύωρος ύπνος δεν προσφέρει ξεκούραση, αυτό μπορεί να αποτελεί ένδειξη υπερυπνίας.
Η υπερυπνία για χρόνια πάθηση που χαρακτηρίζεται από επεισόδια έντονης υπνηλίας στη διάρκεια της ημέρας ή από περισσότερες από 11 ώρες ύπνου κάθε νύχτα, σύμφωνα με το αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Νευρολογικών Διαταραχών και Εγκεφαλικού Επεισοδίου (NINDS).
Το πρόβλημα αυτό μπορεί να οφείλεται σε νευρολογικές διαταραχές ή σε κακή υγιεινή του ύπνου και άλλες περιβαλλοντικές παραμέτρους.
Αν και παραμένει ασαφές πόσο συχνό είναι το πρόβλημα, ο δρ Άμπιναρ Σινγκ του Κέντρου Ύπνου της Ιντιάνα δήλωσε στο LiveScience.com ότι περίπου το 10 με 20 τοις εκατό των ενηλίκων θα εμφανίσουν υπερυπνία κάποια στιγμή στη ζωή τους.
Όσοι παρουσιάζουν συμπτώματα θα πρέπει να απευθύνονται σε γιατρό, καθώς η υπερυπνία μπορεί να επηρεάσει τη διάθεση, τη συγκέντρωση, τα επίπεδα ενέργειας και τις σχέσεις, τόνισε η Ανίτα Ράγια, γιατρός στη Βρετανία.
Συμπτώματα
Τα άτομα με υπερυπνία δυσκολεύοντα να ξυπνήσουν και νιώθουν συχνά την ανάγκη να κοιμηθούν στη διάρκεια της ημέρας. Ο ύπνος δεν τους προσφέρει ξεκούραση ούτε τους απαλλάσσει από τη νύστα.
«Τα άτομα με αυτή την πάθηση μπορεί να κοιμούνται 11 ώρες το βράδυ αλλά να νιώθουν κουρασμένα στη διάρκεια της ημέρας» είπε η Ράγια.
Σύμφωνα με το NINDS, άλλα συμπτώματα της υπερυπνίας μπορεί να είναι:
- Άγχος
- Ευερεθιστότητα
- Χαμηλά επίπεδα ενέργειας
- Νευρικότητα
- Αργή ομιλία
- Απώλεια όρεξης
- Παραισθήσεις
- Προβλήματα μνήμης
- Αδυναμία λειτουργίας σε κοινωνικό ή επαγγελματικό περιβάλλον
Η υπερυπνία δεν είναι απειλητική για τη ζωή, σύμφωνα με το NINDS, μπορεί όμως να οδηγήσει σε επικίνδυνες καταστάσεις όπως ατυχήματα στην οδήγηση.
Η πάθηση μπορεί να είναι πρωτογενής ή να εμφανίζεται δευτερογενώς λόγω άλλων προβλημάτων υγείας.
Δευτερογενής υπερυπνία
Η συχνότερη αιτία υπερυπνίας είναι η οξεία ή χρόνια στέρηση ύπνου, είπε ο δρ Σινγκ.
«Όσοι εργάζονται σε βάρδιες, όπως οι γιατροί, οι νοσοκόμοι και οι φροντιστές, συχνά πάσχουν από κακή ποιότητα ύπνου» ανέφερε. «Αυτό συμβαίνει επειδή ο κιρκάδιος ρυθμός –ο φυσικός τρόπος με τον οποίο ο εγκέφαλος ελέγχει τον κύκλο του ύπνου –διαταράσσεται από τις νυχτερινές βάρδιες».
«Ο οργανισμός είναι σχεδιασμένος να αντισταθμίζει τη στέρηση ύπνου. Αν η ποιότητα του ύπνου είναι ανεπαρκής στη διάρκεια της νύχτας, ο εγκέφαλος θα θέλει να αναπληρώσει το κενό στη διάρκεια της ημέρας».
Δευτερογενής υπερυπνία μπορεί να εκδηλωθεί επίσης ως σύμπτωμα άλλων παθήσεων όπως ο υποθυρεοειδισμός, το εγκεφαλικό τραύμα και ωευρολογικές ασθένειες όπως η επιληψία, η πολλαπλή σκλήρυνση και η νόσος του Πάρκινσον.
Μπορεί επίσης να εμφανιστεί ως παρενέργεια κατασταλτικών φαρμάκων, υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ ή απότομης διακοπής διεγερτικών φαρμάκων, σύμφωνα με το Sleep Foundation.
Πρωτογενής υπερυπνία
Σύμφωνα με το αμερικανικό Εθνικό Ινστιτούτο Νευρολογικών Διαταραχών και Εγκεφαλικού Επεισοδίου (NINDS), παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν πρωτογενή υπερυπνία είναι:
- Ναρκοληψία τύπου Ι
- Ναρκοληψία τύπου ΙΙ
- Σύνδρομο Κλάινε-Λέβιν
- Ιδιοπαθής υπερυπνία (άγνωστης αιτίας)
Η ναρκοληψία τύπου Ι είναι χρόνια νευρολογική διαταραχή που σχετίζεται με μειωμένα επίπεδα ορεξίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που παίζει βασικό ρόλο στη ρύθμιση της εγρήγορσης και της όρεξης. Κύρια συμπτώματα είναι η υπερυπνία, η καταπληξία (ξαφνική μυϊκή αδυναμία), υπνική παράλυση και παραισθήσεις.
Η ναρκοληψία τύπου ΙΙ προκαλεί περίπου τα ίδια συμπτώματα με εξαίρεση την καταπληξία. Δεν συνδέεται με την ορεξίνη και τα αίτιά της παραμένουν άγνωστα.
Το σύνδρομο Κλάινε-Λέβιν είναι σπάνια νευρολογική διαταραχή που χαρακτηρίζεται απ0ό επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερυπνίας και νοητικές και συμπεριφορικές ενοχλήσεις. Η πάθηση εμφανίζεται συχνότερα σε νέους άνδρες, με τα επεισόδια να μειώνονται σε συχνότητα σε διάστημα 8-12 ετών.
Η ιδιοπαθής υπερυπνία χαρακτηρίζεται από υπερβολική υπνηλία χωρίς μυϊκή αδυναμία. Τα αίτιά της παραμένουν ασαφή.
Σύμφωνα με το Ίδρυμα Υπερυπνίας, τα κριτήρια για τη διάγνωση ιδιοπαθούς υπερυπνίας είναι:
- Καθημερινά διαστήματα έντονης υπνηλίας και επεισόδια ύπνου στη διάρκεια της ημέρας για τουλάχιστον τρεις μήνες.
- Απουσία ενδείξεων καταπληξίας (ξαφνική απώλεια μυϊκού τόνου που πυροδοτείται από έντονα συναισθήματα) ή απουσία ξαφνικής μυϊκής αδυναμίας.
- Εξετάσεις σε εργαστήριο ύπνου που δείχνουν ότι ο πάσχων χρειάζεται λιγότερο από 8 λεπτά για να αποκοιμηθεί ή παραμένει κοιμισμένος για 11 συνεχείς ώρες ή περισσότερο.
- Για τη διάγνωση πρέπει επίσης να αποκλειστεί η υπερυπνία λόγω στέρησης ύπνου, άλλων ιατρικών παθήσεων, φαρμάκων, ουσιών ή ψυχικών διαταραχών.
Αντιμετώπιση
Οι διαθέσιμες θεραπείες ποικίλουν ανάλογα με την αιτία της υπερυπνίας. Στα ιδιοπαθή περιστατικά μπορεί να χρησιμοποιηθούν φάρμακα για την καταπληξία ή διεγερτικά φάρμακα.
«Για την πρωτογενή υπερυπνία, ο σύντομος ύπνος στη διάρκεια της ημέρας σε συνδυασμό με καφεΐνη μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση της εγρήγορσης» είπε ο Σινγκ.
Οι ασθενείς συχνά καλούνται επίσης να αλλάξουν τρόπο ζωής, όπως να αποφεύγουν τη νυχτερινή εργασία, να περιορίσουν την κατανάλωση αλκοό και να ακολουθούν υγιεινή διατροφή. Ο διαλογισμός και η γιόγκα επίσης μπορεί να βοηθήσουν, ανέφερε η Ράγια.
